بخش دوم و پایانی

– برنامه‌ریزی اقتصادی: تأمین معاش خانواده و مدیریت منابع مالی یکی از مهم‌ترین وظایف و نقش‌ها در مدیریت خانواده است. این وظیفه بسته به شرایط مختلف می‌تواند بر عهدۀ هریک از اعضای خانواده باشد، اما به طور معمول مردها ایفاگر چنین نقشی هستند. در هر صورت، از دید دین اسلام، اجر و منزلت بسیار بالایی برای انجام صحیح این وظیفه توصیف شده است.
– برنامه‌ریزی فرهنگی: همان‌طور که برنامه‌ریزی اقتصادی در خانواده اهمیت دارد و تأمین معاش و امنیت خانواده باید مورد توجه قرار گیرد، برنامه‌ریزی‌های فرهنگی نیز برای تأمین سلامت و امنیت روانی و عاطفی اعضای خانواده، بسیار مهم است. تمام اعضای خانواده باید برای خود برنامه‌های فرهنگی داشته باشند و در این راه به یکدیگر کمک کرده و سعی در رشد و اعتلای عمومی خانوادۀ خود داشته باشند. بنابرین، روابط تربیتی و عاطفی به هیچ عنوان یک‌سویه و از بالا به پایین نخواهد بود، بلکه والدینی می‌توانند مربیان خوبی برای فرزندان خود باشند که در وهلۀ نخست، رشد اخلاقی و معنوی خود را مدّ نظر داشته باشند. البته، نحوۀ پیاده‌سازی چنین دیدگاهی نیازمند مدیریتی مدّبرانه و دقیق است.
یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های فرهنگی که در یک خانوادۀ اسلامی باید بدان توجه شود، دعوت اعضای خانواده به ایمان و عمل به وظایف و تکالیف دینی است.
انجام رفتار و عملکرد شایسته از سوی والدین، و الگو ساختن خود برای فرزندان و… از مواردی است که نظارت و کنترل را در خانواده به نحو احسن اجرا می‌کند
– نظم و مقررات: وجود برنامه‌های مشخص روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه برای تک تک اعضای خانواده به صورت فردی و برای جمع آنها، به صورت اجتماعی و تصویب و اجرای قوانین و مقررات فردی و اجتماعی در یک خانواده امری کاملاً لازم و ضروری به نظر می‌رسد. هرچند در این امر، والدین و بزرگترهای خانواده، نقش همکار و همفکر برای یکدیگر و نقش راهنما و الگو برای اعضای کوچک‌تر را ایفا می‌کنند و استفاده از تشویق و تنبیه درست و به‌جا نیز می‌تواند در تقویت و تکمیل چنین وضعیتی مفید و چاره‌ساز باشد.
در فرهنگ اسلامی، آیات و احادیث بسیاری یافت می‌شود که بر لزوم وجود نظم و مقررات در تمام شؤون فردی و اجتماعی زندگی دلالت دارند.
– کنترل: در این زمینه، نوع رفتار مدیریتی در خانواده باید با گونه‌یی عمل تربیتی همراه باشد تا ضمن حفظ پیوندهای عاطفی میان اعضای خانواده، انحرافی از حرکت به سوی اهداف فردی و اجتماعی اتفاق نیفتد و در صورت بروز چنین امری به سرعت رفع گردد، پرورش ایمان اعضای خانواده، آموزش ارزش‌ها و قوانین و تذکر مناسب بر رعایت آنها، فرصت دادن به یکدیگر برای جبران خطاها و اصلاح خود، استفاده به‌جا از تشویق‌ها و تنبیه‌های مناسب، انجام رفتار و عملکرد شایسته از سوی والدین، و الگو ساختن خود برای فرزندان و… از مواردی است که نظارت و کنترل را در خانواده به نحو احسن اجرا می‌کند.
از دیگر راهکارهای اسلامی مدیریت خانواده، می‌توان به مسوولیت‌ها و روابط اعم از سرپرستی، مشورت، حرمت در روابط اشاره نمود. در نهایت، توجه به نقش‌ها و مسؤولیت‌های هریک از اعضای خانواده و جایگاه آنها در این نهاد و همچنین، توجه به چه‌گونگی روابط آن‌ها با یکدیگر ذیل عنوان «مسوولیت‌ها و روابط» مورد اهمیت قرار می‌گیرد.
منبع: www.tebyan.net