احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:احمد عمران/ سه شنبه 9 جدی 1393 - ۰۸ جدی ۱۳۹۳
مأموریت رزمی پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو)، طی یک مراسم رسمی در کابل پایان یافت. از آغاز سال جدید میلادی ۲۰۱۵، مأموریت ناتو در افغانستان تغییر میکند. مأموریت تازۀ ناتو که به نامِ «حمایت قاطع» مسما شده، عمدتاً به آموزش و مشورهدهی به نیروهای امنیتی کشور تمرکز خواهد داشت. باراک اوباما رییسجمهوری امریکا در آستانۀ پایان یافتن مأموریت رزمی ناتو در افغانستان گفت که جامعۀ جهانی این کشور را فراموش نمیکند. به گفتۀ آقای اوباما کمکهای جامعۀ جهانی برای بازسازی و توانمندی بیشترِ نیروهای افغانستان همچنان ادامه خواهد یافت.
آقای اوباما پیش از این، در یک بیانیۀ رادیویی به مناسبت برگشتِ دوبارۀ نظامیانِ امریکا به کشورشان تأکید کرده بود که مبارزه با تروریسم به نتایجی دست یافته که دیگر تهدیدی برای امریکا به شمار نمیرود. رییسجمهوری امریکا گفت که گروههای تروریستی چنان ضربههایی را متحمل شدهاند که دیگر قادر به انجام حملاتی نظیر یازده سپتمبر نیستند. در همین حال، آقای اوباما تهدیدهای گروههای تروریستی را کاملاً منتفی ندانست و اعلام کرد که امریکا در نقاط دیگری از جهان، به نبرد با گروههای تروریستی ادامه خواهد داد.
به این ترتیب، میتوان نتیجه گرفت که جنگ سیزدهساله بهنوعی برای جامعۀ جهانی پایانیافته تلقی میشود. جنگی که سیزده سال پیش، پس از حمله به برجهای تجارت جهانی در نیویارک، عملاً آغاز شد و با افتوخیزهای فراوان ادامه پیدا کرد. طی سیزده سال مبارزه با تروریسم، جامعۀ جهانی و در رأس آن ایالات متحدۀ امریکا، سیاستِ یکدست و یکسانی را دنبال نکرده است. در یک مرور گذرا بر این سیاست دیده میشود که تروریسم برای کشورهای مختلف، معناهای متفاوتی داشته است. زمانی که برجهای تجارت جهانی مورد حملۀ شبکۀ القاعده قرار گرفت، جرج دبلیو بوش رییسجمهوری وقتِ امریکا، جهان را به دو اردوگاه تقسیم کرد؛ آنانی که با تروریستها استند و آنانی که با تروریستها میجنگند. این سیاست در آن زمان قاطعیتِ خود را به نمایش گذاشت و در پی حملات متقابلِ ایتلاف جهانیِ ضد تروریسم بر پناهگاههای گروههای تروریستی، بهشدت آنها را پراکنده ساخت. رژیم طالبان در افغانستان نیز به دنبال حملۀ ایتلاف جهانیِ تروریسم به دلیل حمایت از القاعده سرنگون شد. در آن زمان هرگز فکر نمیشد که طالبان و یا گروههای تروریستی حامی آن، بتوانند یک بار دیگر وارد صحنه شوند. اما به دلیل نوسانهای سیاست مبارزه با تروریسم، دیری نگذشت که افغانستان و منطقه شاهد شکلگیری دوبارۀ گروههای تروریستی شد.
جنگ سیزدهساله در افغانستان بهنحوی پیوند مستقیم با نوع مبارزۀ جهانی با تروریسم دارد. جامعۀ جهانی در سیزده سال مبارزه با تروریسم هرچند موفق به سرکوب بسیاری از این گروهها شد و رهبر شبکۀ القاعده در یک عملیات نظامیِ ویژۀ امریکا از پا درآمد؛ اما انکار نمیتوان کرد که مبارزه با تروریسم هرگز به آن اهدافِ بلندپروازانهیی که آقای بوش برای آن پیشبینی کرده بود، دست نیافته است.
جامعۀ جهانی بسیار دیر متوجه تهدید بزرگی به نام پاکستان در طرح کلانِ مبارزه با تروریسم شد، آنهم زمانی که مأموریت نظامی ناتو در افغانستان به پایان خود نزدیک میشد. بسیاری از کارشناسان نظامی باور دارند که اهمیت پاکستان برای امریکا در منطقه چنان بزرگنمایی شده بود که این کشور نمیتوانست در برابرِ آن دست به اقدام بزند. به معنای دیگر، پاکستان به شکلی توانست در سیزده سال، سیاستهای جامعۀ جهانی را در مبارزه با تروریسم دور بزند و به سود منافعِ خود مصادره کند.
وقتی آگاهان نظامی در افغانستان، مأموریت نظامی ناتو را چندان موفقیتآمیز ارزیابی نمیکنند، عمدتاً به این بُعد مسأله توجه دارند. به باور این آگاهان، اگر ناتو از آغاز مبارزه با تروریسم پایگاههای تمویل و تجهیز آن را وجه همتِ خود قرار میداد، امروز نگرانی در میان شهروندان افغانستان به پیمانۀ فعلی گسترده نمیبود.
ناتو در حالی به مأموریت جنگی خود در افغانستان پایان میدهد که این کشور با موجی از ناامنیهای فراگیر دستوپنجه نرم میکند. آیا نظامیان افغانستان به این حد از توانایی و نیرو دست یافتهاند که بتوانند یکتنه حریف گروههای تروریسی و دهشتافکن شوند؟
پاسخِ این سوال چندان خوشبینانه نیست. بسیاریها معتقدند که ناتو در حالی مأموریتِ تازۀ خود را در افغانستان اعلام میکند که نیروهای امنیتیِ این کشور، تجهیزات لازم و تواناییهای اساسی برای این مبارزه را در اختیار ندارند. در همین حال، نگرانی نسبت به وضعیت، تنها محدود به شهروندانِ افغانستان نیست، بل برخی مقامهای امریکایی نیز پایان مأموریت ناتو را خالی از چالشها نمیدانند. بهتازهگی یک تن از مقامهای پیشین امریکا گفته است که با توجه به تهدیدهایی که از سوی پاکستان و روسیه متوجه افغانستان است، پایان مأموریت رزمیِ ناتو میتواند مشکلات تازهیی را در برابر دولت افغانستان قرار دهد.
روسیه نیز که در این اظهارات مورد اتهام قرار گرفته، نسبت به وضعیت افغانستان پس از خروج نیروهای ناتو ابراز نگرانی کرده است. مقامهای کرملین با شک و تردید خروج نیروهای ناتو از افغانستان را دنبال میکنند. آنها به گونۀ رسمی از پایان مأموریت ناتو در افغانستان استقبال نکردهاند و آن را به زیان امنیت و ثبات در منطقه خواندهاند. کرملین باور دارد که امریکا در جنگ سیزدهساله بدون آنکه به اهداف اصلیِ خود دست پیدا کند، افغانستان را در وضعیت مبهم و نگرانکننده رها میکند.
نگرانی از پایان مأموریتِ ناتو در افغانستان هم کم نیست. با توجه به وضعیت فعلی و ناامنیهای موجود در کشور، بسیاری از شهروندان، پایان مأموریت رزمیِ ناتو را فصل تازهیی برای جنگ میدانند. اما اینکه آیا واقعاً پایان مأموریت ناتو چنین خواهد بود، موضوعیست که زمان به آن پاسخ میدهد. اما در این موضوع تردیدی نیست که گروههای دهشتافکن خلافِ آنچه که حضور نیروهای خارجی را بهانۀ جنگ خود میدانند، با خروج این نیروها نیز حاضر به دست کشیدن از جنگ نخواهند بود.
Comments are closed.