انتخاب ناریندرا مودی به حیث نخست وزیر هندوستان منجر به یک سلسله انتظارات در مورد یک راه حل دیپلوماتیک پایدار با پاکستان شد، اما این دو کشور هنوز هم مصروف بازی متهم سازی متقابل اند و رسیدن به سازش ناممکن به نظر می رسد.
هنگامی که حزب بهارتیا جناتای ناریندرا مودی در ماه می انتخابات پارلمانی هندوستان را با یک اکثریت قاطع برد، بسیاری هندوستانی ها، با قبول وعده های انتخاباتی مودی سرشار از خوشی بودند و امیدوار بودند که این حکومت با اکثریت مطلقی که دارد، برای کشور ثبات مورد نیاز را تامین کند.
بنابراین، با وجود ادعای دست داشتن مودی در شورش های سال ۲۰۰۲ در گجرات، که در نتیجه آن ۱۰۰۰ نفر که اکثراً مسلمانان بودند کشته شدند، پاکستان نیز که نیاز به ثبات داشت تصمیم گرفت تا طریق عملی دیپلوماسی را انتخاب کند.
اقدام اول را مودی انجام داد. او از شریف دعوت نمود تا در مراسم ادای سوگند وفاداری اش در دهلی جدید شرکت کند. شریف تصمیم گرفت تا به این افاده دوستانه مودی، پاسخ متقابل دهد و با «پیام صلح» در ۲۶ می به هندوستان رفت. کارشناسان می گفتند که این یک گام بیسابقه توسط یک رهبر پاکستان است که با یک ناسیونالیست هندو مانند مودی، در چنان سطح عالی داخل مراوده شود.
سارا هیس، مسئول بنیاد آلمانی فریدیریش ایبرت در هندوستان، به دویچه وله گفت: «امیدهای زیادی به بهبود روابط دو جانبه بین هندوستان و پاکستان با آغاز تازه یک حکومت جدید وجود داشت. پیش از آنکه نخست وزیر مودی به قدرت برسد، مناسبات بین دو کشور همسایه مانند همیشه در سطح پایین بود، زیرا همه پروسه های دوجانبه قطع شده بودند».
تاریخ دشمنی
این دو کشور، پس از کسب استقلال از بریتانیا در سال ۱۹۴۷ از هم جدا شدند و در خلال شصت سال، سه بار جنگ های کاملی باهم داشته اند و درگیر چندین مناقشه بر سر قلمرو اند که از آن جمله کشمیر قابل ذکر می باشد.
و کمتر از دو ماه پس از ملاقات تاریخی نخست وزیر نواز شریف و مودی در دهلی جدید، اردوهای این دو کشور مجهز با اسلحه اتومی در آسیای جنوبی، در امتداد مرز کشمیر با هم تبادله آتش کردند. در فاصله بسیار کوتاهی اوضاع به حالت قبلی برگشت.
فاروق سولهریا، خبرنگار و پژوهشگر مقیم لندن گفت: «هرگز یک پروسه صلح واقعی بین هندوستان و پاکستان وجود نداشته است. برای مدت کوتاهی تنها «فروکش» احساسات و تنش ها بوده است. چنین امری از سال ۱۹۴۷ به اینسو اتفاق افتاده است.»
تروریست ها در پاکستان
مادامی که منازعه کشمیر دوباره عود می کند، برای نواز شریف پرداختن به پروسه صلح با هندوستان مشکل می گردد. اسلام آباد می بایست خطر عظیمی را درک کند که تروریسم در درون پاکستان به وجود آورده است. در ۱۶ دسمبر افراد مسلح طالبان مکتبی را در پیشاور مورد حمله قرار دادند و تقریباً ۱۵۰ طفل و مسئولان این مکتب را در خلال پنج ساعت کشتند. همدردی هندوستان به زودی با یک دقیقه سکوت در پارلمان و مکاتب هند به احترام قربانیان ابراز شد، اما جی. پارتاساراتی، سفیر اسبق هندوستان در اسلام آباد و مبصر سیاسی به دویچه وله گفت: «هنوز هندوستان متقاعد نشده است که پاکستان به یک پیکار گسترده علیه تروریسم اقدام کرده است.»
پارتاساراتی گفت که حکومت هندوستان هنوز به این عقیده است که پاکستان تنها آن تروریست هایی را هدف قرار می دهد که علیه ماشین دولتی خودش می جنگند. اشارت وی به عاملان و طراحان حملات بر مومبئی در سال ۲۰۰۸ می باشد که در اثر آن ۱۶۰ انسان کشته شدند و هندوستان مدعی است پاکستان علیه آنها کاری نمی کند.
به زودی پس از حملات ۱۶ دسمبر، یک محکمه پاکستانی ذکی الرحمان لکهوی متهم ادعا شده در طراحی حملات ۲۰۰۸ مومبئی را آزاد کرد. پارتاساراتی می گوید تا زمانی که طراحان حملات مومبئی آزاد باشند، ناممکن است هندوستان ادعای صلح خواهی پاکستان را باور کند.
پارتاساراتی گفت: «آنچه آقای شریف می گوید ما را قناعت نمی دهد، عملی که او انجام می دهد ما را قانع خواهد ساخت». او گفت که انتظار دارد تا پاکستان تروریست های شبکه حقانی، طالبان افغانستان و لشکر طیبه را که ادعا می شود مسئول حملات مومبئی اند، به محکمه بکشاند.
این درحالی است که نخست وزیر پاکستان، مشکلات دیگری دارد که به آن بپردازد.
خروج ناتو از افغانستان
نخست وزیر پاکستان با چالش هایی ناشی از یک جنبش جسور ضدحکومتی و همچنان شک و تردید در مورد اینکه حکومت بتواند دستگاه امنیتی خودش را کنترول کند، رو به رو می باشد. همچنان فکر می شود که اسلام آباد از آن ترس دارد که مبادا با خروج نیروهای ناتو از افغانستان، دهلی جدید نفوذش را در مرزهای غربی پاکستان توسعه دهد.
سولهریا معتقد است که جنگ افغانستان به هندوستان و پاکستان مجال نمی دهد که در صلح زندگی کنند: «روابط کابل با هندوستان دوستانه تر می باشد، در حالی که پاکستان به حمایتش از طالبان ادامه دهد، چنانکه اکنون مقامات پاکستانی قبول کرده اند. پاکستان آرزو دارد، این سناریو را تغییر بدهد و یک بار دیگر افغانستان را حیاط خلوت سیاسی اش گرداند».
پارتاساراتی می گوید، تا جایی که به هندوستان مربوط است، این کشور پاکستان را زیر فشار قرار می دهد تا علیه تروریست هایی اقدام کند که به هندوستان حمله می کنند: «ما می خواهیم این اوضاع تغییر کند، اما اوضاع تا زمانی نمی تواند تغییر کند که پاکستان بین تروریست هایی که خودش را هدف قرار می دهند و تروریست هایی که افغانستان و هندوستان را از درون خاک پاکستان هدف قرار می دهند، فرق قایل شود.»
عبدل آغا، خبرنگار مقیم اسلام آباد می گوید که پاکستان و هندوستان باید دخالت بیجا در افغانستان را متوقف گردانند، دوباره گفتگوهای جامع صلح را روی موضوعات منازعه برانگیز شروع کنند، تجارت را از سرگیرند و به تماس های فزاینده مردم با مردم در دو سوی مرز اجازه بدهند.
آغا گفت: «این به اسلام آباد و دهلی جدید تعلق دارد که می خواهند ۲۰۱۵ سال خوبی باشد یا سال بد. آن ها می توانند به جنگ نیابتی طولانی و بیهوده در افغانستان بپردازند و به تبادله آتش در امتداد مرز کشمیر ادامه دهند. این همه منطقه را بی ثبات می گرداند. تنها کسانی که از این سناریو سود می برند، افراط گرایان اند».