حکومت وحدت ملی به رهبری رییس جمهور اشرف غنی با سلسله‌یی از وعده‌ها کارش را شروع کرد و انتظارات زیادی را برای افغان‌ها خلق کرد. چهار ماه بعد از شروع کار این حکومت، هنوز کابینه تشکیل نشده و مشکلات رو به فزونی است.
نیکولاس هایسم، نماینده ویژه ملل متحد و رییس هیات معاونت ملل متحد در کابل (یوناما) در مصاحبه‌یی با دویچه وله از چالش‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی در افغانستان صحبت می‌کند.
وضعیت کنونی سیاسی و امنیتی افغانستان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
افغانستان در حال سپری کردن دوره حیاتی گذار است. رییس جمهور غنی و رییس اجرایی عبدالله یک دیدگاه مشترک و آجندای خردمندانه، متهورانه و بسیار مورد نیاز را طرح کرده اند. حس آن‌ها راجع به اهداف مشترک و تعهد واضح به تقویت حکومت داری، مبارزه با فساد و رشد متداوم اقتصادی امیدواری تازه ایجاد کرده و انتظارات را در میان افغان‌ها بالا برده است.
با وجود این، ضرورت مبرم به کابینه‌یی وجود دارد که کارش را شروع کند و در تحقق این برنامه‌ها و رسیدگی به چالش‌های متعددی که کشور با آن‌ها مواجه است، به آن‌ها بپیوندد. چالش‌های سهمگینی در سکتور امنیتی وجود دارد.
حکومت حالا مسوولیت کامل امنیتی را در کشور به عهده گرفته است. نیروهای افغان با شجاعت و با پرداخت بهای سنگین به چالش‌ها از جانب شورشیان رسیدگی می‌کنند. حمایت امنیتی دوامدار و قابل پیش‌بینی جامعه بین المللی هنوز هم حیاتی است.
افزایش حوادث امنیتی در این اواخر مایه نگرانی است. این حوادث با کاهش نیروهای بین المللی همزمان شده است و نشان می‌دهد که دست کم برخی عناصر طالبان هنوز هم اشتباهاً به پیروزی در میدان جنگ باور دارند. افزایش تاثیرات جنگ بر مردم ملکی، پیش از همه پیشرفت پروسه صلح را حیاتی می‌سازد.
با توجه به افزایش خشونت‌ها، آیا دست‌آوردها در بخش‌های تعلیم و تربیه، حقوق زنان و آزادی بیان در مخاطره قرار دارند؟
حکومت جدید در اراده اش برای حفاظت از دست‌آوردها در این بخش‌ها موضع روشن داشته است. من در جریان سه سال کار خود در افغانستان با تعداد زیادی از زنان شجاع و ماهری که از فرصت‌های تعلیمی بهره برده اند، دیدار داشته ام. آن‌ها در انتخابات‌ها اشتراک کرده اند، چه به عنوان رای دهنده، کارمند انتخابات یا به عنوان نامزد. و آن‌ها حضور قوی در شورای ملی و دیگر نهادها را ثابت کرده اند.
ملل متحد به کار خود با زنان، حکومت و جامعه مدنی برای حفظ دست‌آوردها و افزایش حقوق آن‌ها ادامه می‌دهد.
از دیدگاه شما، چه چیزی در موفقیت حکومت افغانستان تعیین کننده است؟
این حکومت نیاز دارد که اعتماد مردم را به دست آورد و نشان دهد که برای منافع همه افغان‌ها کار می‌کند تا آن‌ها این احساس را داشته باشند که حکومت از آن‌ها نمایندگی می‌کند. حکومت نیاز دارد که با صراحت فعالیت کند و به بخش‌های کلیدی آجندای اصلاحات بپردازد. حکومت باید به شهروندان نشان بدهد که امیدواری بهتری برای فردا وجود دارد. این یک آزمون بنیادی است. این حمایت (مردمی) حیاتی است زیرا حکومت باید اقدام‌های جدی و قاطع اصلاحی به شمول محو فساد و خویشاوند سالاری انجام دهد.
حالا که یک کابینه جدید معرفی شده است، چه چالش‌هایی متوجه حکومت افغانستان در ماه های پیش رو است؟
مقام‌های افغانستان با چالش‌های جدی مواجه اند که می‌توان آنها را در سه بخش جمع بندی کرد: سیاسی، امنیتی و اقتصادی. کشور نیاز دارد که یک حکومت کارا و موثر ایجاد شود، حکومتی که حضورش در همه نقاط کشور محسوس باشد.
این حکومت باید به مشکل فساد رسیدگی کند و مردم آن را در خدمت خود ببینند. یک ضرورت ویژه این است که استراتژی و زمان‌بندی واضح برای اصلاح انتخاباتی و عملی ساختن انتخابات‌های شوراهای ولسوالی و پارلمانی وجود داشته باشد تا بنیادهای دموکراتیک در افغانستان تعمیق گردند.
در بخش امنیتی چالش‌ها سهمگین اند. نیروهای ضدحکومتی توانایی نیروهای امنیتی در محافظت از مردم را به آزمون می‌گیرند. سرمایه‌گذاری روی پرسونل پایدار امنیتی و تجهیزات مورد ضرورت، اساسی است. مصرف نیروهای امنیتی فعلا بر مخارج بودجه افغانستان سنگینی می‌کند و به ادامه حمایت بین المللی نیاز است.
کاهش جمع آوری مالیات ادامه دارد. وضعیت مالی وخیم است و این کشور همچنان دریافت کننده میزان قابل توجه کمک‌های بین المللی است. جامعه بین المللی باید با حکومت افغانستان در اقدام‌های مشخص برای اجرای برنامه اصلاحات کار کند.
ضرورت به صلح بالاتر از همه قرار دارد. این صلح است که می‌تواند متضمن شرایطی برای پیشرفت بهتر در همه عرصه‌های زندگی شهروندان افغانستان باشد، به ویژه در عرصه مصونیت فردی، رشد اقتصادی و ارائه خدمات.
مناسبات افغانستان با همسایگان‌اش اساسی است. سفر رییس جمهور غنی به پاکستان و در پی آن، دیدار مقام‌های کابل و اسلام آباد از یک دیگر، راه گفتگوی موثر را هموار کرده است و چهارچوب همکاری نزدیک‌ تر میان دو کشور را ایجاد خواهد کرد.
چه چیزی می‌تواند به دستیابی به آشتی در افغانستان به ویژه با طالبان کمک کند؟
رییس جمهور غنی و اکثریت جمعیت افغانستان درک می‌کنند که صلح نیازمندی قطعی برای ثبات و پیشرفت کشور است. به بیان ساده، افغانستان به عنوان یکی از فقیرترین کشورهای جهان، در درازمدت نمی‌تواند از عهده مصارف کنونی در بخش امنیتی برآید.
سرانجام راه حل منازعه در افغانستان سیاسی است نه نظامی. رییس جمهور غنی خودش این را واضح ساخته است و از گروه های مخالف دولت خواسته است که به گفتگوی بین الافغانی بپیوندند.
تنها راه دوامدار به جلو این است که گفتگوی مستقیم میان حکومت و مخالفان مسلح از طریق پروسه صلح زیر رهبری افغان‌ها صورت بگیرد. و من از همه جوانب تقاضا می‌کنم که از این فرصت استفاده کنند. یوناما آماده است که از پروسه صلح به رهبری دولت افغانستان حمایت کند و همه طرف‌ها را به حمایت از این پروسه تشویق خواهد کرد، البته با مشوره کامل با حکومت افغانستان.
اعلامیه پیکنگ در ماه دسمبر ۲۰۱۴ حمایت منطقه‌ای از پروسه به موقع صلح در افغانستان را ایجاد کرد. حمایت منطقه برای موفقیت افغانستان در هر دو بخش اقتصادی و امنیتی ضروری است. به این دلیل است که رییس جمهور غنی روی جلب همکاری همسایه‌ها کار کرده است.