بخش دوم و پایانی

ثمین مؤتمن‌فر
نانوذراتِ موجود در هوای آلوده از طریق تنفس وارد ریه شده و سپس وارد جریان خون می‌شوند. این مواد خطرناک از طریق خون در بدن حرکت کرده و بعضی از آن‌ها مغز را نیز آلوده می‌کنند. وقتی نانوذرات وارد مغز می‌شوند، به طرق مختلف به سلول‌های مغزی آسیب می‌رسانند. یکی از آسیب‌های اصلی آلوده‌گی هوا در چنین شرایطی، التهاب است. سلول‌های مغزی آلوده به نانوذرات پیام درد می‌فرستند و سیستم ایمنی در جواب، گلبول‌های سفید را به محل آلوده ارسال می‌کند. گلبول‌های سفید از طریق جریان خون با آلوده‌گی مبارزه می‌کنند و به همین علت بخش آلوده به نانوذرات به سرعت پر از خون می‌شود. این اتفاق باعث وقوع التهاب نه تنها در مغز بلکه در سراسر بدن می‌شود.
التهاب واکنشی سریع محسوب می‌شود، یعنی این‌که خیلی زود رخ می‌دهد و زود هم برطرف می‌شود. گرچه وقتی انسان‌ها در معرض آلوده‌گی هوای مزمن قرار بگیرند، بدن‌شان در برطرف کردن سریع التهاب ناتوان می‌شود و این اصلاً خوب نیست. التهاب حاصل از نانوذرات باعث می‌شود که رگ‌های خونی تنگ و سخت شوند، در حالی که رگ‌های خونی سالم انعطاف‌پذیر هستند. در شرایط عادی با هر تپش قلب مقدار زیادی خون از رگ‌های سالم عبور می‌کند؛ ولی وقتی رگ‌ها سفت و تنگ شده‌اند، خون برای عبور از رگ دچار مشکل می‌شود و حتا گاهی رگ‌های آلوده کاملاً مسدود نیز می‌شوند. وقتی چنین حالتی در مغز رخ می‌دهد، فرد دچار حملۀ مغزی می‌شود.
نانوذرات حتا می‌توانند سلول‌های عصبی را در ارسال پیام دچار اختلال کنند. سلول‌های عصبی با ارسال و دریافت پیام‌های کیمیایی باهم ارتباط برقرار می‌کنند و نانوذرات با آسیب رساندن به چنین ارتباطی، موجب ایجاد بیماری‌های عصبی در بدن می‌شوند.

میان‌بر به مغز
سفر در مسیر رگ‌ها سوار بر سلول‌های خونی به مقصد مغز برای ذرات آلوده بسیار طولانی است. برای همین وقتی ذرات آلوده خیلی کوچک باشند، می‌توانند میان‌بر زده و در مسیری مستقیم وارد مغز شوند. این یافته، نتیجۀ پژوهش‌های گروهی از مرکز پزشکی روچستر در نیویارک امریکا به سرپرستی آلیسون اِلدِر ست. آن‌ها که در حال مطالعه روی نحوۀ تأثیر ذرات آلوده بر بدن انسان هستند، به این نتیجه رسیده‌اند که نانوذرات از طریق بینی می‌توانند مستقیماً به مغز راه پیدا کنند. چنین اتفاقی موجب واکنش‌های تنش‌زا در مغز شده و حتا ممکن بیماری‌های سختی نیز در پی داشته باشد.
آن‌ها همچنین به این نتیجه رسیده‌اند که هوای آلوده بر رشد مغز کودکان نیز تأثیر منفی دارد و ضریب هوشی کودکانی که در مناطق آلوده زندگی می‌کنند، نصف کسانی است که در هوای پاکیزه بزرگ می‌شوند.
همچنین شیوع بیماری‌های روحی و روانی، اختلالاتی مثل عقب‌مانده‌گی ذهنی و بیماری‌های خطرناکی مثل ام.اس یا سرطان به دلیل هجوم ذرات آلوده به مغز است.

منبع: برترین‌ها