شماری از نهادهای نظارت‌کنندۀ انتخابات و نهادهای مدنی می‌گویند، رهبران دولت وحدت ملی باید هر چه عاجل برای آوردن اصلاحات در کمیسیون‌های انتخاباتی دست به کار شوند.
آنان گفته اند اگر این اصلاحات به‌‎ وجود نیاید، شهروندان دیگر به پروسۀ انتخابات باور نمی‌کنند.
آوردن اصلاحات در کمیسیون‌های انتخاباتی، یکی از موارد درشت در توافق‌نامۀ تشکیل دولت وحدت ملی است که رییس‌‎جمهور و رییس اجرایی تعهد سپرده اند که برای به میان آمدن این اصلاحات باید کمیسیونی زیر نام «اصلاحات انتخاباتی» با حضور نماینده‌گان دو طرف تشکیل دهندۀ دولت ایجاد شود.
مسوولان در بنیاد انتخابات شفاف افغانستان یا تیفا روز پنجشنبه با برگزاری یک نشست خبری در کابل، خواهان ایجاد هر چه زودتر کمیسیون اصلاحات انتخاباتی و آوردن اصلاحات در ساختار کمیسیون‎های انتخابات شدند.
نعیم ایوب زاده، رییس بنیاد انتخابات شفاف افغانستان در این نشست با بیان این مطلب که رهبران دولت ظاهراً خواستار اصلاحات در کمیسیون‌های انتخاباتی اند، گفت: ” خواست ما از حکومت وحدت ملی این است که هرچه زودتر کار روی آوردن اصلاحات در نهادهای انتخاباتی را آغاز کنند.”
آقای ایوب زاده تأکید کرد: بی‌اعتمادی زیادی در مورد انتخابات وجود دارد؛ ممکن است مردم نسبت به حکومت نیز بی‌اعتماد شوند.
آقای ایوب زاده هم‌چنان گفت: آغاز این اصلاحات با میکانیسم ایجاد کمیسیون اصلاحات انتخاباتی می‌تواند موثر واقع شود.
او گفت که اگر از همین حالا کمیسیون اصلاحات انتخاباتی شروع به کار نکند و سهل انگاری صورت بگیرد؛ زمان از دست می‌رود.
رییس بنیاد تیفا تصریح کرد: “زمانی‌که کمیسیون اصلاحات انتخاباتی شکل می‌گیرد، در رابطه با عضویت خانم‌ها هم توجه شود و تساوی جندر در نظر گرفته شود تا این‌که حضور خانم‌ها و مسایل مربوط به زنان را در اصلاحات انتخاباتی شامل سازند و این اصلاحات نباید مردانه باشد و نباید هم سیاسی”.
آقای ایوب زاده به اشاره به نزدیکی زمان برگزاری انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی گفت: اگر انتخابات شورای ولسوالی‌ها و انتخابات پارلمانی همزمان برگزار شود؛ باید آماده‌گی‌های تخنیکی، حقوقی، امنیتی گرفته شود؛ در غیر آن، خیلی دشوار خواهد بود که کاندیدان، مطابق آرای مردم انتخاب شوند.

رییس بنیاد تیفا خواستار مشخص شدن کرسی‌های اختصاصی برای زنان شایسته شده، گفت: “کرسی‌های اختصاصی برای زنانی که در شوراهای ولسوالی‌ها کاندیدا می‌شوند، باید در نظر گرفته شود.
آقای ایوب زاده، اصلاحات انتخاباتی را در کشور یک اصل دانسته و تاکید کرد: آوردن اصلاحات یک اصل است که بدون آن دشوار خواهد بود که ما شاهد انتخابات سراسری، شفاف آزاد و عادلانه باشیم.
از سوی دیگر، شماری از اعضای نهاد مدنی نیز گفته اند تا زمانی که در پیوند به اصلاحات در کمیسیون‌های انتخاباتی کار نشود، اعتماد از دست رفتۀ مردم به دست نخواهد آمد و شهروندان در انتخابات‌های آینده شرکت نخواهند کرد.
معاون دوم رییس جمهور وظیفه دار اصلاحات
ارگ ریاست جمهوری اعلام کرده است که رییس جمهور غنی در آوردن اصلاحات در کمیسیون‌های انتخاباتی متعهد است.
ارگ ریاست جمهوری با پخش خبرنامه‌یی گفته که آقای غنی به محمد سرور دانش معاون دوم خود وظیفه سپرده است تا در مشورت با کمیسیون انتخابات و جامعه مدنی، مسایل مربوط به اصلاحات در کمیسیون مستقل انتخابات را تشخیص کند.
در این خبرنامه همچنان آمده است: طرح پیشنهادی اصلاحات در نظام انتخاباتی کشور، از سوی جامعه مدنی به ریاست جمهوری مواصلت ورزیده است و پس از مشورت‌های لازم با جامعه مدنی، احزاب سیاسی و متخصصین انتخابات، اصلاحات لازم در زمینه انجام خواهد شد.
خبرنامۀ ارگ افزوده که رییس جمهور غنی در جریان دیدار اخیرش با رییس و اعضای کمیسیون انتخابات، از آنها نیز خواسته بود تا نظریات شان را در رابطه به اصلاحات در کمیسیون مستقل انتخابات به صورت یک طرح کُلی و منسجم ارایه کنند تا اصلاحات در آن کمیسیون به طور شفاف و موثر تامین گردد.
با این حال، شماری از چهره‌های نزدیک به رییس اجرایی دولت وحدت ملی گفته اند که اصلاحات در کمیسیون های انتخاباتی باید مطابق به توافق صورت گرفته با ایجاد کمیسیون اصلاحات انتخاباتی به میان آید.
محمود صیقل مشاور داکتر عبدالله رییس اجرایی در صفحۀ فیسبوکش نوشته است:
در موافقت‌نامه تشکیل دولت وحدت ملی به وضاحت آمده است که “رییس جمهور بلافاصله بعد از تاسیس حکومت وحدت ملی، کمیسیون خاصی را با هدف اصلاح نظام انتخاباتی افغانستان (قوانین و نهاد های انتخاباتی) طی یک فرمان ایجاد می کند. اعضای کمیسیون خاص با توافق رییس جمهور و رییس اجرایی تعیین می‌گردند.کمیسیون خاص درمورد پیشرفت کارها به رییس اجرایی گزارش می‌دهد و کابینه پیشنهادات این کمیسیون را بررسی کرده و اقدامات لازم را برای تطبیق آن روی دست می‌گیرد. لازم به تذکر است که تطبیق اصلاحات انتخاباتی باید قبل از برگزاری انتخابات پارلمانی در سال ۱۳۹۴ صورت گیرد”.
آقای صیقل افزوده است: فکر می‌کنم که این مادۀ موافقت‌نامه در مورد اصلاحات انتخاباتی وضاحت کامل دارد و
هرچیز دیگری برون از آن و کمتر از آن نه مورد قبول مردم افغانستان و نه مورد قبول جامعه جهانی قرار خواهد گرفت.
با این حال، اتحادیه اروپا نیز در جریان هفتۀ گذشته گفت که اگر در کمیسیون‌های انتخاباتی اصلاحات به میان نیاید، خطر فروپاشی دولت وحدت ملی وجود دارد.
این اتحادیه هم‌چنان گفته است که بدون اصلاحات عمیق و بنیادی در کمیسیون‌های انتخاباتی، حاضر نیستند حتا یک دالر هم در راستای برگزاری انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی افغانستان کمک کنند.