احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:احمد عمران/ دوشنبه 25 حوت 1393 - ۲۴ حوت ۱۳۹۳
داکتر عبدالله عبدالله رییس اجراییِ دولت در سفر به هند گفته است که چین چندینبار با طالبان گفتوگو کرده و از آنها خواسته که بهصورت مستقیم در مذاکراتِ صلح با دولت افغانستان شرکت کنند. آقای عبدالله در حالی این سخنان را مطرح میکند که از چندی به اینسو در افغانستان جوِ بیاعتمادی نسبت به گفتوگوهای صلح بالا گرفته و نگرانیهای عمدهیی در اینخصوص در میان اقشار مختلف جامعه پدید آمده است. در همین حال، داکتر غنی نیز به عربستان سعودی رفته و قرار معلوم، با مقامهای این کشور بحثهایی در خصوص گفتوگوهای صلح خواهد داشت.
سخنان آقای عبدالله و سفرِ غنی در مجموع بیانگرِ یک مسألهاند و آن اینکه موضوع گفتوگوهای صلح بیش از هر زمانِ دیگری در اولویتِ کاریِ دولت جدید افغانستان قرار دارد، اما اینکه این گفتوگوها چهگونه و با چه آجندایی قرار است برگزار شود، هنوز کسی چیزی نمیداند.
یکی از انتقادهای اصلی که متوجه رهبران جدید افغانستان شده، همین بحث پوشیده نگه داشتنِ مسایل حیاتیِ کشور بهویژه در حوزۀ گفتوگوهای صلح با طالبان است. بسیاری از نهادها و شخصیتهای افغانستان، نگاه بدبینانه به گفتوگوهای صلح دارند و چنین برداشت کردهاند که آقای غنی پشت پرده در حالِ زدوبندهای تازه با گروههای مخالف و حامیان منطقهییشان بهویژه پاکستان است.
البته در این مورد نگرانیها چندان بیجا هم نمینماید؛ زیرا آقای غنی با شتاب بیشتر، نسبت به گفتوگوهای صلح برخورد کرده و نگاهی متفاوت نسبت به رهبرانِ گذشته در مورد پاکستان نشان میدهد. از جانب دیگر، پاکستانیها هم در دور تازۀ تلاشهای خود برای بهبود روابط با افغانستان، به گونههایی چنین تفهیم کردهاند که آقای غنی را فرد مطمینتری برای پاکستان نسبت به کرزی میدانند. این در حالیست که در داخل افغانستان، جو بدبینی نسبت به پاکستان بهشدت وجود دارد و بسیاریها این کشور را در وعدههایش صادق نمیدانند. آقای غنی نیز که در حال تکمیل پروژۀ صلح خود است، بدون آنکه در این خصوص وضاحتِ لازم را ارایه کند، همچنان در دامن زدن به جو بدبینیها کمک میکند.
آقای غنی چندین بار در واکنش به صداهای اعتراضی نسبت به گفتوگوهای پشت پرده با پاکستان و طالبان، اظهار داشت که اقدامهای او کاملاً سنجیده شده است و کاری نخواهد کرد که صلح به قیمتِ دستاوردهای سیزده سال گذشته تمام شود. اما در عمل، آقای غنی حرفِ روشن و مشخصی در مورد گفتوگوهای صلح ابراز نکرده و همین مسأله باعث ایجاد سوءظن در سطحِ جامعه شده است.
درحالیکه آقای غنی به پنهانکاری در مورد گفتوگوهای صلح ادامه میدهد، از آنطرفِ دیگر پاکستانیها هر روز جزییاتِ تازهیی از این گفتوگوها ارایه میکنند. بهتازهگی سرتاج عزیز مشاور امنیت ملی و روابط خارجیِ نخستوزیر پاکستان گفته است که در راه گفتوگوهای صلح، پیشرفتهایی حاصل شده و برخی از چهرههای طالبان، آمادۀ گفتوگوهای مستقیم با دولت افغانستان شدهاند. آقای عزیز در این مورد همانگونه که سیاست پاکستانیهاست، با احتیاط و همراه با مبهمگویی و کلیبافی سخن گفته است. او هیچ اشارهیی به محلِ برگزاریِ این گفتوگوها و اینکه کیها قرار است در آن شرکت داشته باشند، نکرده است.
این روزها پاکستانیها بیشتر از همیشه وارخطا و مضطرب به نظر میرسند و توضیحات گنگِ آنها در مورد گفتوگوهای صلح نیز کماکان برخاسته از همین اضطراب و نگرانیشان است. شاید پاکستانیها فکر میکنند که لجاجتهای آنان طی سیزده سال گذشته در امر مدیریت طالبان، نتایج معکوس داشته و حالا در سطح کلان معادلات سیاسی، نقش گذشتۀ خود را از دست دادهاند. اما با این حال، نمیتوان از حرکتهای پاکستانیها چیز مهمی را استنباط کرد. آنها در حالی که خود را نزدیکتر از همیشه به دولت افغانستان نشان میدهند، در همین حال نگران سرنوشت بازی سیاسیِ خود نیز استند؛ بازییی که بیش از دو دهه آن را با مهارت و زیرکی انجام داده و در بسیاری موارد هم، میوۀ شیرینِ آن را در بهای تلخکامیِ مردم افغانستان چشیدهاند.
پاکستانیها طعم و مزۀ دهانِ سیاستمدارانِ افغانستان را بهخوبی درک کردهاند و به همین دلیل، همیشه چند گام به پیش برداشتهاند. وقتی آقای عبدالله در هند میخواهد برخی جزییات را که آقای غنی از ارایۀ آن ابا میورزد، افشا کند، دقیقاً به این بُعد از سیاستهای پاکستان توجه کرده است. آقای عبدالله جزییات در مورد گفتوگوهای صلح را در هند ارایه میکند؛ کشوری که بیش از همۀ کشورهای منطقه نگران چنین گفتوگوهایی است.
آقای عبدالله میداند که در مناسبات منطقهیی افغانستان، کشورها چه نقشی دارند؛ اما معلوم نیست که آقای غنی نسبت به این وضعیت چهقدر جانب احتیاط را رعایت کرده است.
بخشی از سخنانِ آقای عبدالله در هند به گونۀ واضح به نقش استراتژیکِ این کشور در رابطه با افغانستان اختصاص یافته بود. آقای عبدالله تلاش کرد که به برخی از نگرانیهای هندیها پاسخ دهد. آقای عبدالله گفت: «بنیادهای روابط افغانستان و هند، بسیار مستحکماند، لطفاً این بنیادها را بر اساس روابط ما با دیگر کشورها قضاوت نکنید». او گفت: «لازم میبینم تا از حمایت سخاوتمندانۀ هند از افغانستان در چهارده سال گذشته سپاسگزاری کنم. من مطمینم که شما به افغانستان به عنوان یک دوست دایمی نگاه میکنید».
این سخنان، نشانگر عمقِ نگرانیهای هنـد میتواند باشد؛ همان نگرانیهایی که در میان اکثریت مردمِ افغانستان نیز حس میشود. «صلح به چه بهایی؟»، این سوالِ اساسیییست که همواره دولتمردان از پاسخِ آن به گونۀ شفاف طفره رفتهاند.
Comments are closed.