ژانر «وسترن» در تاریخ سینما همواره از محبوبیتِ ویژه‌یی برخوردار بوده است. عشق به سرزمین در قالب داستان‌هایی جذاب و «سرشار از زنده‌گی»، نمایش اسطوره‌ها و قهرمانان غرب، صحنه‌های هیجان‌انگیز و پُرتحرک و سرانجام لوکیشن‌های زیبا و نفس‌گیر، این جایگاه را برای فلم وسترن به ارمغان آورده‌اند.
از آغاز پیدایش سینما، فلم وسترن دارای پایگاهی محکم و پُراهمیت بوده است. یکی از مهم‌ترین فلم‌های اولیۀ تاریخ سینما، وسترنِ متمایزی است به نام «سرقت بزرگ قطار» که در سال ۱۹۰۳ ساخته شد. در دهۀ ۲۰، فلم وسترن به یک پدیدۀ جهانی تبدیل شد و این روند در دهۀ ۳۰ نیز ادامه یافت. اما بهترین وسترن‌های تاریخ سینما در سۀ دهه طلایی ۴۰، ۵۰ و ۶۰ تولید شدند.
در دهه‌های ۷۰ و ۸۰، سینمای وسترن رفته‌رفته رو به افول نهاد و از دهۀ ۹۰ به بعد وسترن آن جاذبۀ همیشه‌گی و پیشینِ خود را برای تماشاگرانِ سینما از دست داد. امروزه نیز هر از چندگاه، فلم وسترن ساخته می‌شود که در حقیقت رجعتی است به گذشته و تاریخ؛ و سفری است برای یادآوری و دل‌تنگی یک دوران باشکوه. این مجموعه به معرفیِ گزیده‌یی از تأثیرگذارترین فلم‌های ژانر وسترن می‌پردازد و به‌طور قطع بحث دربارۀ تمامی آثار تولید شده در این ژانر، زمان و فضای بیشتری می‌طلبد.

«اسب آهنین». ‹جان فورد› – ۱۹۲۴
دهۀ ۲۰ در دوران سینمای صامت، فلم‌های وسترن از محبوبیت زیادی برخوردار بودند. ‹جان فورد› یکی از کارگردان‌های بزرگی بود که در این زمینه فعالیت داشت. «اسب آهنین» از معدود وسترن‌های تأثیرگذارِ این دهه به شمار می‌آید. داستان اصلی فلم دربارۀ احداث بزرگ‌ترین خط آهن امریکاست و در این حال، رابطۀ عاشقانۀ ‹دیوی براندون› با دختر یکی از روسای راه‌آهن در پس‌زمینه روایت می‌شود. این اولین اثر مهمِ فورد است.

«دلیجان». ‹جان فورد› – ۱۹۳۹
«دلیجان» یکی از آثار کلیدی ژانر وسترن است؛ فلمی که سینمای وسترن را به پخته‌گی رساند. مهم‌ترین ویژه‌گی «دلیجان» تحلیل شخصیت‌ها و ظرایفِ روان‌کاوانه است؛ نکاتی که تا پیش از این مغفول مانده بود. فلم روایت‌گرِ مسافرانی است که با یک «دلیجان» راهی سفر می‌شوند و در طول مسیر با خطراتی از جمله حملۀ سرخ‌پوست‌ها مواجه می‌شوند.

«اهل غرب». ‹ویلیام وایلر› -۱۹۴۰
از وسترن‌های جذاب و تماشایی تاریخ سینما و دهۀ ۴۰ سینمای امریکاست. کارگردانی سنجیده و ظریف ‹وایلر›، حضور دو شخصیت اصلی ‹گری کوپر› و ‹والتربرنان›، فلم‌برداری زیبای ‹گرگ تولند› و موسیقی شنیدنی ‹آلفرد نیومن›، اهل غرب را به وسترنی تأثیرگذار و قابل توجه تبدیل کرده است.

«دوئل در آفتاب». ‹کینگ ویدور› – ۱۹۴۶
وسترن حماسی و پُرهزینۀ «دوئل در آفتاب» به تهیه‌کننده‌گی ‹دیوید اسلزنیک› از فلم‌های معروف دهۀ ۴۰ و سینمای وسترن است. فلم با بهره‌گیری از بهترین بازیگران زمانۀ خود ‹جوزف کاتن›، ‹گریگوری پک›، ‹جنیفرجونز›، ‹لیلیان گیش› فروش خوبی را نصیب خود کرد.
‹پک› در فلم در نقش یک ضد قهرمان، تصویری خشن از خود به نمایش می‌گذارد و ‹جونز› در نقش یک قهرمان زن (دچار بحران هویت) حضوری متفاوت دارد.

«کلمنتاین عزیزم». ‹جان فورد› – ۱۹۴۶
اثری شاعرانه از استاد و از بهترین‌های ژانر وسترن. طرح انتقام‌جویانۀ فلم در داستانی از وایات ارپ «از اسطوره‌های دوران وسترن» بازی ‹هنری فاندا› در نقش ‹ارپ› که به عنوان بهترین وایات ارپ تاریخ سینما شناخته شد، عشقش به کلمنتاین (زن معصوم تاریخ سینمای وسترن) و کارگردانی استادانۀ ‹فورد› فلم را به اثری شاخص مبدل می‌کند.

«تیر شکسته». ‹دلمر دیوز› – ۱۹۵۰
وسترنی عاشقانه و خوش‌ساخت از ‹دلمر دیوز› که بر اساس رمان (برادر خونی) نوشتۀ ‹الیوت آرنولد› ساخته شد. «تیر شکسته» از اولین وسترن‌هایی‌ست که نگاهی مثبت به سرخ‌پوستان دارد. حضور ‹جیمز استوارت› در نقش یک مصالحه‌گر بین سفیدپوستان و سرخ‌پوستان، از نقاط قوتِ فلم به شمار می‌آید.

«وینچستر۷۳». ‹آنتونی مان› -۱۹۵۰
‹آنتونی مان› از فلم‌سازانی بود که با ساخت چندین وسترن خوب از جمله «مردی از لارامی» و «مردی از غرب» نقش به‌سزایی در رونق این ژانر داشت. «وینچستر۷۳» یکی از بهترین وسترن‌های اوست. وسترنی روان‌شناسانه که به تحلیل شخصیت در قالب قهرمانی پیچیده می‌پردازد. این فلم نخستین همکاری ‹استوارت› با ‹مان› است که در چند فلم بعدی ‹مان› نیز ادامه یافت.

«شین». ‹جورج استیونس› – ۱۹۵۳
«شین» وسترنی اصیل و رمانتیک در حد یک شاهکار است. ورود شین به خانوادۀ استارت، عشقش به ماریون و دوستی دیوانه‌وارش به جوی کوچک، گرم‌ترین و رمانتیک‌ترین لحظات را به تصویر می‌کشد. شین با پس‌زمینۀ مقابله با شر، داستان یک قهرمان پاک و مقتدر و رمانتیک است.

«جانی گیتار». ‹نیکلاس ری› – ۱۹۵۴
«جانی گیتار» از آثار شاخص سینمای وسترن است. محور اصلی فلم، رویارویی مرگبارِ دو زن است و همین موضوع از «جانی گیتار» وسترنی متفاوت به‌وجود آورده. اگر در سینمای وسترن، زن به عنوان یکی از عناصر فرعی ژانر به حساب می‌آید، در این‌جا، زن نقش کلیدی دارد و به اصلی‌ترین موضوع اثر تبدیل می‌شود. اهمیت فلم به حدی است که ‹فرانسوا تروفو›، ‹نیکلاس ری› را به‌خاطر مهارت بارزش در پرداخت صحنه‌های شبانه، «شاعر شبانگاهی» نامید. «جانی گیتار» نمونه‌یی بارز از فلم کوچکی است که بالید و به مقام یک اثر کلاسیک رسید.

«ریوبراوو». ‹هاوارد هاکس› – ۱۹۵۹
«ریوبراوو» از آثار بلامنازع سینمای وسترن، فلمی است جذاب و تماشایی با کارگردانی خوب و توام با طنزِ همیشه‌گیِ ‹هاکس›. بازی‌های به یادماندنی (جان وین، دین مارتین، والتربرنان) و موسیقی شنیدنی و محبوب (دیمیتری تیومکین)، این وسترن را به یکی از دوست‌داشتنی‌ترین فلم‌های تاریخ سینما بدل کرده است. گفتنی‌ست که این وسترن، پاسخی سینمایی است به «ماجرای نیمروز» ‹فرد زینه مان›.

«روزی روزگاری در غرب». ‹سرجولئونه› – ۱۹۶۸
‹سرجولئونه› پس از ساخت سه‌گانۀ معروفش و در اوج دوران فلم‌سازی، کامل‌ترین اثر خود «روزی روزگاری در غرب» را ارایه می‌دهد.
وسترنی (هنری) حماسی و باشکوه که از هر نظر فلمی موفق ارزیابی می‌شود. «روزی روزگاری در غرب» یادگاری زیبا، به یادماندنی و پُرابهت برای پایان دنیای وسترن سنتی است. ‹لئونه› با ساخت چند وسترن قابل توجه جان تازه‌یی به این ژانر رو به احتضار بخشید.

«بوچ کسیدی و ساندس کید». ‹جرج روی هیل› – ۱۹۶۹
از آثار خاص و معروف سینمای وسترن و از پُرفروش‌ترین‌های این ژانر. جدای از کارگردانی استادانه ‹جرج روی هیل›، حضور دو بازیگر بزرگ سینما؛ ‹پل نیومن› و ‹رابرت رد فورد› که شخصیت و دوستی ماندگاری را از خود بر جای نهادند. نقش آفرینی این دو بازیگر شکوه و جلای خاصی به فلم بخشیده است.

«این گروه خشن». ‹سام پکین پا› – ۱۹۶۹
حماسه‌یی باشکوه و شاهکاری از ‹سام پکین پا› و از کامل‌ترین وسترن‌های تاریخ سینما. ‹پکین پا› پس از ساخت چند وسترن خوب، در «این گروه خشن» به اوج کمال و پخته‌گی خود می‌رسد و فلم او آشکارا، اعتماد به ‌نفس و تسلطش را در ساخت این اثر به رخ می‌کشد. فلم شروع و پایانی استثنایی و سکانس‌هایی بی‌همتا دارد. شخصیت‌پردازی‌ها در فلم فوق‌العاده و بسیار دقیق هستند. «این گروه خشن» وسترنی اصیل و پایان بخش یک عصر باشکوه و طلایی است.

«تیرانداز». ‹دان سیگل› – ۱۹۷۶
«تیرانداز» وسترنی است نوستالژیک و می‌توان آن را ادای‌دین ‹دان سیگل› به سینمای وسترن دانست. حضور ‹جان وین› در سال‌های پایانی عمرش و ‹جیمز استوارت› کهنه‌کار، از شخصیت‌های ماندگار سینمای وسترن، بار دیگر پس از «مردی که لیبرتی والانس را کشت» وسترن دیگری از ‹جان فورد›، در کنار هم قرار می‌گیرند تا بار دیگر تداعی‌بخش آن دوران باشکوه باشند. «تیرانداز» از بهترین وسترن‌های دهۀ ۷۰ است.

«با گرگ‌ها می‌رقصد». ‹کوین کاستنر› – ۱۹۹۰
«با گرگ‌ها می‌رقصد» زمانی ساخته شد که دیگر بیم آن می‌رفت، وسترن رو به فراموشی است. این اثر حماسی، همانند وسترن‌های بزرگ قدیمی، سرشار از زنده‌گی است؛ زنده‌گی و تاریخ. فلمی دربارۀ هم‌‎بسته‌گی انسان و طبیعت و زنده‌گی سرخ‌پوستان. «با گرگ‌ها می‌رقصد» اسکار بهترین فلم سال را تصاحب کرد و ‹کوین کاستنر› نیز اسکار بهترین کارگردانی را به‌دست آورد.

«نابخشوده». ‹کلینت ایست وود› – ۱۹۹۳
«نابخشوده» موفقیت بزرگی برای سینمای وسترن بود؛ فلم نامزد ۹ جایزۀ اسکار شد که برای بهترین فلم سال اسکار را ربود. نابخشوده فلمی است دربارۀ اندیشه‌های غرب، اسطورۀ وسترن و قهرمانان آن. این فلم را می‌توان ادای دینی به سینمای وسترن دانست، کما این‌که ‹ایست وود› فیلمش را به ‹سرجولئونه› و ‹دان سیگل› تقدیم نمود.

«مرد مرده». ‹جیم جارموش› – ۱۹۹۶
«مرد مرده» یکی از غریب‌ترین و متفاوت‌ترین وسترن‌های تاریخ سینماست. وسترنی خاص از یک فلم‌ساز خاص، که در آن غرب سرزمینی تاریک و خطرناک است. این‌بار قهرمان یا ضد قهرمان در حالی وارد سرزمین غرب می‌شود که هیچ پیشینه‌یی از غرب ندارد.
منـبع: وب‌سایت تبیـان