ابوبکر مجاهد/ شنبه ۲۶ ثور ۱۳۹۴

 
همزمان با «گسترش بیکاری» و نگرانی از «سربازگیری تروریستان از جامعۀ بیکار و جوان کشور»، وزارت کار و امور اجتماعی از توافق‎‏نامه‎یی خبر می‎‏دهد که براساس آن، صدها کارگر به کشورهای خلیج فرستاده خواهند شد.
-سالانه به تعداد ۳۰۰ هزار دانش‌آموز از مکاتب فارغ می‌شوند، اما توانایی جذبِ موسسات تحصیلات عالی خصوصی و دولتی ناچیز است و این باعث می‌شود که این جمعیت قابل توجه بی‌سرنوشت بمانند.
برخی از مسوولان نهادهای جامعۀ مدنی و استادان دانشگاه با ابراز نگرانی از بیکاری بخش کلانی از جامعۀ جوان افغانستان پشنهاد می‌کنند که «دولت باید مراکز حرفه‌یی و کار‌گری را برای جوانان ایجاد کند».
اما مسوولان دولتی با تشریح برخی برنامه‎ها می‌گویند که به‌زودی زمینه‌های اشتغال در بیرون از افغانستان برای کارگران فراهم می‌شود.
به‌گفته آنان، امضای یک توافق‌نامه به‌خاطر فرستادن کارگران از افغانستان به کشورهای عربستان‌ سعودی و قطر، در برنامه وزارت کار امور اجتماعی قرار دارد.
حسام‌الدین همراه، معین وزارت کار امور اجتماعی، شهدا و معلولین در مصاحبه با روزنامه ماندگار گفت: این وزارت زمینه‌های کار را برای اشخاص فنی و حرفه‌یی ایجاد ‌می‌کند.
آقای همراه تصریح کرد: کارگران فارغ شده از مراکز فنی وزارت کار و امور اجتماعی نظر به تقاضای مارکیت در ادارات دولتی و خصوصی جذب می‌شوند.
معین وزارت کار و امور اجتماعی می‌گوید: زمینه‌های کار برای بیشتر کسانی‌که از موسسات تخنیکی و مسلکی فارع می‌شوند، در بازار وجود دارد.
به‌گفته او، تعلیمات تخنیکی و مسلکی ما برای اشخاص واجد شرایط به صورت نظری و عملی پیش می‌رود و در اخیر دانش‌آموزان یک سند تحصیلی در رشتۀ مربوط از طرف وزارت کار امور اجتماعی دریافت می‌کنند.
او با ابراز این‌که میزان بیکاری در جامعه روبه گسترش است، می‌گوید: دولت در تلاش است تا راه‌های اشتغال را برای جوانان ایجاد کند.
حسام الدین همراه می‌گوید: «یک تعداد جوانان را با بورسیه‌های تحصیلی به کشورهای خارج روان می‌کنیم، جوانانی که نمی‌توانند در دانشگاه‌ها راه پیدا کنند، در موسسات مسلکی و حرفه‎‏یی وزارت آموزش و پرورش و وزارت کار امور اجتماعی جذب می‌شوند.»
معاون وزارت کار و امور اجتماعی از یک برنامۀ دیگر در زمینۀ فرستادن کارگران به بیرون از کشور خبر می‌دهد.
آقای همراه می‌گوید که حکومت وحدت ملی در تلاش است تا زمینه فرستادن کارگران را به کشورهای خلیج مانند قطر و عربستان سعودی مساعد کند.
او تصریح کرد که به خاطر فرستادن کار‌گران از افغانستان به کشور قطر و عربستان یک توافق صورت گرفته، اما هنوز نهایی نشده است.
به گفته او، توزیع اسناد برقی «شناخت کارت و پا‌سپورت» برای اشخاصی که برای کاری‌گری به این دو کشور می‌روند، به زودی آغاز خواهد شد.
معین وزارت کار و امور اجتماعی می‌گوید: پس از بررسی‌های دو کشور عربی، وزارت کار امور اجتماعی افغانستان این توافق نامه را امضا خواهد کرد.
آقای همراه می‌گوید که فرستادن کارگران به خارج، به‌ویژه کشور عربستان و قطر، یک دست‌آورد بزرگ برای مردم افغانستان است.
در این حال، عزیز رفیعی رییس مجتمع مدنی افغانستان می‌گوید: بیکاری جوانان در خانواده‌ها یک فاجعه است.
آقای رفیعی گفت: هرسال به تعداد ۳۰۰ هزار دانش‌آموز از مکاتب فارغ می‎شوند؛ اما توانایی جذب در دانشگاه‌ها و موسسات تحصیلات عالی‌ دولتی و خصوصی بسیار ناچیز است؛ بنابراین، این دانش‌آموزان بی‌سرنوشت می‌شوند.
رفیعی با اظهار این نکته که همه ساله در حدود نیم میلیون تن در جامعه بیکار می‌مانند و گرفتار مشکلات روانی و اجتماعی می‌شوند، پیشنهاد کرد: دولت افغانستان و نهادهای مسوول باید در مورد بی‌‌سرنوشتی جوانان، یک تصمیم جدی بگیرند.
به گفته او، بی‌سرنوشتی جوانان یک درد جانکاه است که باعث مشکلات روانی و اجتماعی می‌شود که نمونۀ بزرگ آن را در فاجعه قتل فرخنده دیدیم.
او عامل عمدۀ محروم‌شدن جوانان از درس و تعلیم را بی‌برنامه‌گی دولت دانسته می‌گوید: نداشتن یک برنامه منظم برای اشتغال، عدم رشد اقتصادی متوازن و محروم‌بودن از زیرساخت‌های اقتصادی، باعث می‌شود که جوانان از تحصیل دور بمانند.
آقای رفیعی خاطر نشان کرد: اگر دولت به صورت منظم روی زیرساخت‌های اقتصادی و تحصیلی سرمایه‌گذاری نکند، این مسأله باعث‌ می‌شود که بیکاری و بی‌سرنوشتی در بین جوانان بیش از پیش افزایش یابد.
در همین حال، جعفر کوهستانی استاد دانشگاه کابل می‌گوید: کم‌کاری، بدامنی و ‌بی‌‌توجهی دولت نسبت به ایجاد اشتغال و توسعه‌ نیافتن اقتصاد باعث می‌شود که جوانان از درس و تحصیل محروم شوند.
استاد جعفر کوهستانی می‌گوید: در گذشته تولید متناسب به تقاضا بود؛ ولی امروز تولید نسبت به تقاضا بیشتر صورت می‌گیرد و این باعث فقر و بیکاری مردم می‌شود.
او می‌گوید: اگر دولت یک تناسب بین تعلیم و تربیه، تحصیل و اشتغال کاری را در نظر نگیرد، مشکلات افزایش خواهد یافت.
استاد کوهستانی با ابراز نگرانی از این‎که بیکاری در ایجاد ناامنی و هرج و مرج نقش دارد، تأکید کرد: دو موضوع بسیار مهم است: یکی مخالفین دولت سربازگیری خود را از افراد بیکار که پشت یک لقمه نان برآمده شروع کرده‌اند و دوم تروریستان از خون این افراد سود می‌برند.
این استاد دانشگاه باور دارد که نیروی کارگر در افغانستان از تخصص و تجربۀ کافی برخوردار نیست. او دلیل این مسأله را در کیفیت پایین تدریسی در موسسات تحصیلات عالی خصوصی و دانشگاه‎های کشور عنوان می‏‎کند.
آقای کوهستانی می‎گوید که باید در زمینۀ تغییر در نظام آموزش و پرورش و تحصیلات عالی کشور سرمایه‎گذاری لازم صورت گیرد تا یک نیروی حرفه‎یی به جامعه تقدیم شود.
به باور او، وقتی نیروی بشری به نیروی کاری تبدیل شود، در داخل کشور دسترسی به افراد مسلکی ومتخصص پیدا شده و زمینۀ سرمایه‌‎گذاری مساعد می‌شود.
استاد جعفر کوهستانی اضافه کرد: «اگر زمینۀ کار برای مردم وجود نداشته باشد، بالا بردن مهارت‌ها هم نتیجه‌یی ندارد».
این استاد دانشگاه پشنهاد می‌کند، دولت دو راه کار را باید در اولویت کاری خود داشته باشد: یکی زمینه‌سازی برای ایجاد اشتغال، دوم ارتباط وسیع کاری با کشورهای بزرگ جهان و صدور کارگر به صورت فزیکی از افغانستان.
در این حال، کبیر حقمل مسوول نشرات وزارت آموزش و پرورش از افزایش شمار مکاتب مسلکی و حرفه‎یی طی سال‎های پسین سخن می‎زند.
مسوول نشرات وزارت معارف می‌گوید: شمار موسسات تخنیکی و مسلکی در ابتدا ۵ مکتب و انستیتوت بود؛ اما امروز به «۳۹۹» انستیتوت و مکتب مسلکی و تخنیکی توسعه یافته است.
اوگفت: دانش‌آموزان از صنوف ۹، ۱۰ و۱۲ در مراکز مسلکی و تخنیکی جذب شده و با فراغت‌شان از این مراکز صاحب کار و پیشه می‌شوند.
آقای حق‌مل می‌گوید: معینیت مسلکی و تخنیکی وزارت معارف برنامه‌های مختلف مسلکی را در مراکز حرفه‎‏یی، برای جوانان ایجاد می‌کند.
با خروج نیروهای خارجی از کشور بسیاری از موسسات بین‏المللی در کابل و ۳۳ ولایت دیگر بسته شد و جمع زیادی از نیروی با تجربه و مسلکی افغانستان بیکار شدند.
این اظهارات درحالی صورت می‎گیرد که براساس آمارها بیشتر از ۶۰ درصد جامعۀ افغانستان را جوانان تشکیل می‎دهند؛ نیرویی‎که اگر فرصت به آن‌ها فراهم شود می‏‎توانند در زمینۀ توسعه و بازسازی کشور نقش موثر ایفا کنند.