هارون مجیدی/
تحلیلگران سفر هیأت افغانستان برای انجام گفت‌وگو با دولت پاکستان را بی‌نتیجه خوانده می‌گویند که دولت وحدت ملی آهن سرد را می‌کوبد.
آنان هم‌چنان می‌گویند، پاکستان بر اساس یک استراتژی در برابر افغانستان عمل می‌کند و اما کابل، مقطعی، سلیقه‎یی و بدون برنامه در برابر پاکستان گام بر می‎دارد.
آنان می‌گویند که دولت افغانستان باید براساس یک برنامۀ مدون در برابر اسلام‌آباد گام بردارد و از سیاست‎های روزمره و چاپلوسانه در برابر این کشور بپرهیزد. ‎
بعد از آن‌که رهبران دولت از عدم همکاری صادقانۀ پاکستان برای آمدن صلح در افغانستان سخن زدند، یک هیأت بلندپایه به ‌ریاست صلاح‌الدین ربانی وزیر خارجه کشور که در ترکیب آن سرپرست وزرات دفاع و رییس اداره امنیت ملی شامل هستند، روز پنجشنبۀ هفتۀ گذشته عازم اسلام آباد شد.
این هیأت با نخست‏وزیر، مشاور امنیت ملی و برخی دیگر از مقام‌های بلندپایۀ پاکستانی دیدار کرده‌اند.
در اعلامیه‌یی‌که از طرف وزارت خارجۀ پاکستان پخش شده، آمده است که فضای مذاکرات دوستانه بود و دو طرف در مورد اوضاع سیاسی و امنیتی افغانستان، همکاری‌های امنیتی و مذاکرات صلح گفت‌وگو کرده‌اند.
در اعلامیه آمده که سرتاج عزیز در این دیدار به‌هیأت افغانستان از صداقت پاکستان در مبارزه با تروریسم اطمینان داده و گفته که اسلام آباد آماده است برای حل چالش‌های امنیتی با کابل همکاری کند.
آقای عزیز به وزیر خارجۀ افغانستان‌ گفته است که دو کشور باید به‌هم دیگر اعتماد داشته باشند و در برابر کسانی‌که به‌ بی‌اعتمادی میان افغانستان و پاکستان دامن می‌زنند، بایستند.
این مقام ارشد پاکستانی همزمان که حملات اخیر در کابل را به‌شدت محکوم کرد، گفته کشورش به‌دنبال یک ارتباط سازنده با افغانستان است و در این زمینه تلاش می‌کند.
به‌گفتۀ سرتاج عزیز، دو کشور برای فایق آمدن به‌چالش‌های مشترک تروریستی باید سطح همکاری‌های خود را توسعه دهند.
عزیز گفته است: «دولت پاکستان به‌همبسته‌گی و دوستی برادرانه با ملت افغانستان اهمیت قایل است و از روند صلح و آشتی به‌رهبری افغان‌ها حمایت می‌کند و برای آوردن صلح و ثبات در این کشور آمادۀ هرگونه همکاری است.»
در اعلامیه گفته شده صلاح الدین ربانی که نخستین سفرش پس از احراز کرسی وزارت خارجه به‌پاکستان است، تمایل کابل را برای همکاری‌های نزدیک در سطوح مختلف با پاکستان نشان داده است.
وزارت خارجه پاکستان گفته که دو طرف توافق کردند که برای توسعۀ همکاری در بخش‌های مختلف به‌ویژه مبارزه مشترک با تروریسم تماس‌های پیگیر و دوام‌دار در سطح بلند دولتی داشته باشند.
آقای ربانی گفته است که یک اجماع و استراتژی مشترک میان دو کشور برای مقابله با چالش‌های امنیتی ایجاد شود.
دکتر طاهر هاشمی استاد دانشگاه به‌ماندگار می‌گوید: دولت افغانستان یا این‌که واقعاً نمی‌داند چه‌ کند و یا خود را فریب می‌دهد.
او می‌افزاید: تجربۀ چهارده سالۀ سیاست حکومت افغانستان در برابر مواضع خصمانه و دهشت‎افگنانۀ پاکستان نشان می‎دهد که این کشور برای آوردن صلح در افغانستان علاقه‌مند نیست و می‌خواهد که از گفت‌وگوهای صلح یک سلسله امتیازات را به‌دست آورد.
این استاد دانشگاه به‌این باور است که افغانستان به‌آهن سرد می‌کوبد و از این گفت‌وگوها هیچ‌گونه نتیجۀ ملموس را به‌دست نمی‌آورد.
آقای هاشمی با تأکید به‌این موضوع که پاکستان طرف‌دار برقراری صلح در افغانستان نیست، می‌گوید: پاکستانی‌ها از مذاکرات خودداری نمی‌کنند و گه‌گاهی به‌خاطر فریب افکار جهانی، خواستار برقراری صلح در افغانستان می‌شوند و اما هیچ‌گونه همکاری در این زمینه انجام نمی‌دهند.
او خاطر نشان می‌کند: «پاکستان براساس یک استراتژی سیاسی و اقتصادی عمل می‎کند. این استراتیژی بر منافع ملی پاکستان استوار است و از آن صرف نظر نمی‌کند، و لو که به‌جنگ و کشتار در افغانستان بیانجامد.»
آقای هاشمی از نتیجۀ این مذاکرات امیدوار نیست. او می‎گوید که بازهم هیأت افغانی در پاکستان فریب خواهند خورد.
در این حال، قربان‌علی عرفانی عضو مجلس نماینده‌گان می‌گوید: دولت پاکستان هیچ‌گونه همکاری با افغانستان انجام نمی‌دهد و هیأتی هم که به‌تازه‌گی فرستاده شده، با نتیجۀ مثبت برنخواهند گشت.
او با بیان این‌که دولت افغانستان همواره از خود ضعف نشان داده می‌گوید: پاکستان همیشه یا در مرزهای افغانستان تجاوز کرده و یا انتحاری و انفجاری می‌فرستد که جان شهروندان ما را می‌گیرد، اما افغانستان از خود در عمل چیزی ندارد.
او می‌افزاید: دو کشوری‌که با هم دعوا دارند، وقتی می‌توانند در مذاکره وارد شوند که از نظر عملی اقدامات جدی انجام دهند که متسأسفانه افغانستان همواره انفعالی برخورد کرده است.
آقای عرفانی باور دارد که پاکستان از خود انعطاف نشان نخواهد داد و مانند همیشه در ظاهر چیزهایی خواهد گفت ولی در عمل تغییری به‌میان نخواهد آمد.
این عضو مجلس نماینده‌گان خطاب به‌رهبران دولت می‌گوید که باید به‌گونۀ مرتب‌ اعمال پاکستان را به‌سازمان ملل گزارش دهند تا این کشور را وادار به‌انعطاف سازند؛ چون این کشور در برابر افکار جهانی نمی‌تواند بی‌تفاوت بماند.
او می‌گوید که دولت باید در برابر پاکستان از توانایی‌ها و ظرفیت‌های نیروهای امنیتی افغانستان نیز استفاده ببرند.
هم‌چنان، احمد بهزاد عضو دیگر مجلس نماینده‌گان می‌گوید: «یکی از مشکلات اساسی در دستگاه دیپلماسی افغانستان تصمیم‌گیری‌های عاجل و یک‌شبه ‌است، به‌جای این‌که از قضایا تجزیه و تحلیل درست داشته باشیم، تصمیم می‌گیریم و زمانی‌که شکست خوردیم به‌گونۀ سراسیمه وادار می‌شویم که در سیاست‌های خود چرخش ۱۸۰ درجه‌یی بیاوریم.»
او می‌گوید: «به‌همین علت است که یک با پاکستان چنان دوست می‌شویم که حتا تفاهم‌نامه‌های ننگین را امضا می‌کنیم و روز دیگر، مقابلۀ نظامی را مطرح می‌کنیم که هر دو نشان‌گر ضعف تحلیل ما در دستگاه دیپلماسی است.»
آقای بهزاد تأکید می‌کند: تا زمانی‌که ما به‌شناسایی دقیق مشکلات‌مان با پاکستان نپردازیم و به‌آن راه‌های حل جست‌وجو نکنیم، حاصلی به‌دست نخواهیم آورد.
این عضو مجلس می‌گوید: دولت افغانستان باید به‌بازنگری تمام برنامه‌هایی دست بزنند که تا هنوز نتیجه‌یی در قبال نداشته و خارج از روابط اصولی باید یک تصمیم کلان ملی گرفته شود و بحث از صلاحیت چند نفر بیرون کشیده شود و به حل این سوال بپردازیم که چرا پاکستان دست به‌ اقدامات مختل‌کنندۀ ثبات در افغانستان می‌زند.