گزارشگر:احمد عمران/ یک شنبه 24 عقرب 1394 - ۲۳ عقرب ۱۳۹۴
فرانسه یکی از مهمترین کشورهای اروپایی، در ساعات پایانیِ روز جمعه با موجی از حملات و انفجارهای تکاندهنده و هراسافکنانه روبهرو شد. بر اساس آخرین گزارشها، در این حملات دستکم ۱۷۰ تن کشته و بیش از ۲۰۰ تنِ دیگر جراحت برداشتهاند. رسانهها از قول منابع رسمی فرانسه نوشتهاند که این حملات در پنج منطقۀ پاریس؛ رستورانت کامبوج، سالون کنسرت باتاکلان، استادیوم ملی فرانسه، خیابان شارون و محلۀ لهآل آغاز شد. این حملات بیپیشینه که به داعش منصوب شده، پس از حمله به «شارلی ابدو» نشریۀ طنز فرانسهیی، دومینبار است که شهر پاریس را به حمامِ خون تبدیل کرده است.
سایۀ ترس و وحشت نه تنها در فرانسه که در کشورهای دیگرِ اروپایی نیز احساس میشود. شاید پس از حملات یازده سپتمبر به برجهای تجارت جهانی، این نخستین حملۀ گسترده و پُرتلفات به یکی از مهمترین شهرهای غربی باشد که ظرف پانزده سالِ گذشته به وسیلۀ گروههای هراسافکن و تروریست انجام میشود.
مبارزه با هراسافکنی که پس از حمله به امریکا آغاز شد، با حمله به مناطقی در پاریس یک بارِ دیگر ضرورت هماهنگی و انسجام جهانی را با این پدیده در دستور روز قرار میدهد. طی چند سال گذشته، مبارزه با هراسافکنی که خاستگاههای مشخص دارد، از سوی کشورهای غربی و بهویژه امریکا از توش و توان افتاد و آهستهآهسته به یک بحثِ حاشیهیی تنزیل یافت. بسیاری از کشورهایی که در آغاز حملات یازده سپتمبر از مبارزۀ قاطع یا ریشهکن کردن تروریسم سخن میگفتند، در سالهای پسین دیگر هراسافکنی را یک تهدید جدی به شمار نمیآوردند. امریکاییها که در رأس ایتلاف مبارزه با تروریسم قرار داشتند، در این سالها از نوعی تفاهم و معامله با برخی گروهها که در گذشته تروریست خوانده میشدند، سخن میگفتند. این رویکرد بدون شک تأثیرات بسیار مخرب بر مبارزه با هراسافکنی در جهان بهجا گذاشت و یک بار دیگر به توانمند شدنِ گروههای تندرو انجامید. علاوه بر اینها، اتفاقهایی که در خاورمیانه و به ویژه عراق و سوریه روی داد، مبارزه با تروریسم را از اولویت جهانی به حاشیه کشاند. دولت اسلامی معروف به داعش، دقیقاًً از رویکرد مسامحهگرانۀ کشورهای غربی بیرون میشود که در حال حاضر بختکِ صلح و امنیتِ جهانی شده است.
در همین حال، از وضعیت افغانستان به عنوان کشورهایی که در آن مبارزه با تروریسم آغاز شد، نباید چشم پوشید. هر اتفاقی که در جهان میافتد، بدون تردید به گونهیی راه به سمت افغانستان و تحولاتِ آن باز میکند. مبارزه با تروریسم در افغانستان چنان که باید از سوی کشورهای غربی پیگیری نشد و به همین دلیل یک بارِ دیگر گروههای تروریستی در منطقه وارد فاز تازهیی از فصل جنگ و درگیریهای فلجکننده شدند. امروز دهها گروه تروریستی در افغانستان و پاکستان فعالیت دارند و اینها به عنوان تهدیدهای جهانی باید به رسمیت شناخته شوند.
صلح جهانی چیزی نیست که در موجودیتِ گروههای هراسافکن، چهرۀ واقعی پیـدا کند. اگر مبارزه با هراسافکنی به شکل منسجم و همهجانبه و در محور گفتمان جهانی ادامه پیدا نکند، این اژدهای وحشت و ترس میتواند هر آن طعمۀ جدید برای خود دست و پا کند. مسالۀ اساسی این است که طالبان به عنوان گروه تروریستی در افغانستان، یک تهدید واقعی است؛ اما جای نگرانی اینجاست که نه پاکستانیها و نه هم امریکاییها این گروه را جزوِ گروههای هراسافکن دیگر به شمار نمیآورند.
به تازهگی رییس کمیتۀ دفاعی سنای پاکستان اعلام کرده است که طالبانِ افغانستان برای این کشور دشمن تلقی نمیشوند. این رویکرد بیهیچ تردیدی نشان از نوعی حمایت منطقهیی از گروههای تروریستی دارد. پاکستان اگر طالبان را گروه تروریستی نمیخواند، پس چهگونه خود را متحد استراتژیک با کشورهایی معرفی میکند که یا قربانی تروریسماند و یا عملاً در پیکار با چنین گروههایی قرار دارند. مبارزه با تروریسم زمانی اثراتِ خود را در سطح جهانی نشان خواهد داد که مبارزۀ قاطع و جدی با آن وجود داشته باشد.
حملاتِ پاریس برخاسته از غفلتی است که در مبارزه با تروریسم به وجود آمده است. غفلت از تروریسم به معنای آن است که کشورها خود را مهیای حملاتِ اینگونه گروهها کرده باشند. قایل شدنِ هرگونه تفاوت میان گروههایی که خاستگاه و منشای فکری واحد و مشترک دارند، مبارزه با هراسافکنی را به موفقیت نمیرساند. این یک اشتباه تاریخی است که کشورهای غربی در سالهای پسین انجام دادهاند و حالا نتیجۀ تلخ آن را میچشند.
گروههای تروریستی در تمام نقاطِ جهان از داعیۀ مشخص حمایت میکنند و آن، برهم زدنِ نظم و صلحِ جهانی است. این گروهها شاید نامهای متفاوتی داشته باشند ولی در اهداف و برنامهها به صورت واحد و یکسان عمل میکنند. همین حالا دهها طالب در میان داعشیانِ سوریه و عراق در جنگ مستقیم و رویاروی با کشورهای جهان قرار دارند. آنها هرگز خود را جدا از یکدیگر تعریف نمیکنند و هدفهای خود را متفاوت نمیدانند. اما وقتی کشورهای غربی نگاه و برخورد دوگانه با چنین گروههایی انجام میدهند، بدون شک مبارزه با تروریسم را به مسألهیی کوچک و در حدِ مشکلِ داخلیِ برخی کشورها تقلیل میدهند که نتیجۀ آن، کشتاری است که در پاریس صورت میگیرد!