احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:ارشاد هنریار/ سه شنبه 10 قوس 1394 - ۰۹ قوس ۱۳۹۴
ارتش و سازمان اطلاعاتی پاکستان که در ایجاد و حمایتِ گروههای تروریستی شهرت جهانی دارد، در عین حال با مهارتِ تمام تلاش میکند چهرۀ صلحجویانه و آشتیخواهانه از خود به نمایش گذاشته و افکار عامه را به نفع خود مدیریت کند. سفر راحل شریف به امریکا و بحث با مقامات امریکایی در مورد صلح افغانستان نیز نمایشیست که رییس ستاد ارتش پاکستان در نقش مجری آن ظاهر شده است، تا نهتنها لکۀ حمایت طالبان را از دامن پاکستان بزداید، بلکه نشان بدهد که آنان با میانجیگری میان طالبان و حکومت افغانستان در پی آوردن ثبات نیز هستند.
راحل شریف که از زمان انتصابش به عنوان رییس ستاد ارتش پاکستان با ایجاد تغییر در استراتژی نظامی این کشور، در پی آماج قرار دادن لانههای طالبان و سایر گروههای افراطی در درون خاک پاکستان برآمد؛ در مقابل با پشتیبانی از طالبانی که در خاک افغانستان میجنگیدند، تلاش کرد تا از آنان به عنوان ابزاری در خدمت سیاست خارجی کشورش سود ببرد. با این حال، چه چیزی پای شریف را به امریکا میکشاند؟
سفر راحل شریف به امریکا زمانی اتفاق میافتد که چندی پیش گزارشهایی از قطع کمکهای نظامی امریکا به پاکستان به دلیل اقدام نکردنِ این کشور در برابر شبکه حقانی، پخش شد و نگرانیهایی را مبنی بر پایانیافتن حمایت نظامی امریکا از ارتش پاکستان در میان مقامات پاکستانی به میان آورد. با این وجود، جلب دوبارۀ کمک به بهانۀ مبارزه با هراسافگنی و تخصیص هزینه به این منظور در بودجۀ سال مالی جدید امریکا را میتوان اصلیترین هدف سفر شریف به امریکا دانست. از سویی هم در گذشته شاهد بودهایم که پاکستان در فصل سرما و زمستان از تلاشها برای کاهش جنگ در افغانستان سخن گفته است تا سیاستگذارانِ کشور را اغفال کند؛ اما دیده شده که با وجود شکل گرفتن نگاه خوشبینانه میان حکومت و شهروندان کشور نسبت به بهبود وضعیت با پایان یافتن سرما، آی.اس.آی و ارتش پاکستان طرح خصمانۀ تازهیی با استفاده از ابزاری به نام طالبان درانداخته و اجرا کرده است. با این وجود میتوان پیشبینِ راهاندازی یک بازی تازه از سوی پاکستان در زمینۀ روابط با افغانستان بود. هرچند گفته میشود راحیل شریف در دیدار با مقامات امریکایی از شدت بخشیدن عملیات ارتش کشورش علیه طالبان در مناطق قبایلی نیز سخن گفته است، اما این که آیا رییس ستاد ارتش لانههای طالبانِ افغان را در پاکستان هدف قرار خواهد داد یا خیر مشخص نیست؛ زیرا بارها شاهد بوده ایم که مقامات پاکستانی از مبارزه با هراسافنگی سخن گفته اند و در مبارزه با آن تعهد سپرده اند، مگر در عمل خلافِ آن را انجام داده اند. چنان که شاهد بوده ایم راحیل شریف از آغاز حکومت وحدت ملی تا کنون چهار بار برای مذاکره با مقامات کشور به افغانستان آمده و تعهد جدی برای مبارزه با هراسافگنی سپرده است؛ اما پس از آن که به خاک پاکستان برگشته است، دوباره «همان خرَک و همان درَک» شده است.
سفر احتمالی راحل شریف به افغانستان در روزهای پیشِ رو نیز سفری شبیه سفرهای قبلی او به کشور خواهد بود. اما این احتمال نیز وجود دارد که این سفر از جهاتی تفاوتهایی با سفرهای قبلی داشته باشد. چون از یک سو این سفر، پس از دیدار و مذاکره با مقامات کاخ سفید شکل میگیرد و مذاکراتی که میان کابل و اسلامآباد انجام خواهد شد، با توجه به وضعیت موجود ِ شکل گرفته بهویژه در رابطه با موضوع طالبان، بیتأثیر نمیتواند باشد. از سویی هم سفر راحیل شریف به امریکا زمانی اتفاق میافتد که موضوع صلح افغانستان به گونۀ جدی مطرح میشود و برخی گزارشها نشانگر آن است که آی.اس.آی از طالبانِ مستقر در افغانستان خواسته است تا در جریان زمستانِ امسال در کشور باقی بمانند و مواضعشان را ترک نکنند. در عین حال، آمدن شماری از «بزرگان قومی و چهرههای سیاسی» آن سوی مرز به افغانستان و دیدار با مقامات دولتی نیز در چنین شرایطی بیدلیل نمیتواند باشد و روی آنچه قرار است در آیندۀ نهچندان دور در رابطه میان افغانستان و پاکستان اتفاق بیافتد، بیتأثیر نخواهد بود. با این همه، حکومت افغانستان در مذاکرات بعدی، بایستی با دقت و درایتِ تمام عمل نموده و بیشتر از آن که راحیل شریف را در نقش «کبوتر صلح» تصور نماید، تلاش کند فریب طرفهای پاکستانی را که اغلب چون «گرگی در لباس میش» ظاهر میشوند، نخورده و در تعاملات بعدی در دام فریب آنان نیفتد.
Comments are closed.