احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:احمد عمران/ شنبه 28 قوس 1394 - ۲۸ قوس ۱۳۹۴
جنرال پرویز مشرف رییسجمهوری پیشینِ پاکستان در یک گفتوگوی ویژه با تلویزیون فارسی بیبیسی، عمق استراتژیکِ این کشور را در قبال افغانستان با جملاتِ واضح و روشن به تصویر کشید. این گفتوگو آنچه را که زمامدارانِ فعلی و پیشینِ پاکستانی دستکم در پانزده سالِ پسین بر زبان نیاورده بودند اما در عمل به آن اهتمام میورزیدند، بیان کرد.
سخنان آقای مشرف را میتوان رونوشتِ سیاست خارجیِ پاکستان علیه افغانستان دانست. این گفتوگو نشان میدهد که پاکستان در پانزده سال گذشته هیچ تعهد اخلاقی و سیاسی به وعدههایش نسبت افغانستان و جامعۀ جهانی نداشته است. پاکستان آنچه را که به عنوان مبارزه با تروریسم به رسمیت میشناخته، نه القاعده بوده است و نه هم طالبانی که به عنوان شهروندان افغانستان شناخته میشوند.
از محتوای سخنانِ آقای مشرف بهوضوح معلوم میشود که مسالۀ عمده برای پاکستان در مبارزه با تروریسم، باجگیری از جامعۀ جهانی و مختل کردن وضعیتِ افغانستان بوده است. آقای مشرف در جایجایِ این گفتوگو عملاً از وادی روابط بینالملل و دیپلماسی بیرون میشود و حاکمیت ملی افغانستان را نقض میکند.
وقتی پای کشور هند در افغانستان به عنوان یکی از کمکدهندهگان اصلی به میان میآید، آقای مشرف لجام را میگسلد و افغانستان را به دلیل داشتن روابط نزدیک با این کشور، به باد انتقاد میگیرد. آقای مشرف در سراسر گفتوگوی خود اتهام وارد میکند که هند از طریق افغانستان در امور پاکستان دست به مداخله میزند و پاکستان چارهیی جز حمایت از گروههای شورشی افغانستان ندارد. رییس جمهوری پیشین پاکستان، سند چنین اتهامهایی را موجودیت کنسولگریهای هند در قندهار و ننگرهار میداند. او میگوید که افغانستان به چنین کنسولگریهایی نیاز ندارد و این نمایندهگیهای سیاسی، عملاً دستاندرکارِ اقدامهای نظامی علیه پاکستان استند.
این سخنان بدون آنکه در قبال صحتوسقمِ آنها بتوان چیزی گفت، یک مسأله را کاملاً روشن میسازد و آن اینکه پاکستان حمایت از تروریسم را با منافع خود در تضاد نمیداند. شاید یکی از اشتباههای استراتژیکِ دولتمردان افغانستان و کشورهای غربی، ندیدن این واقعیت در سیاستهای پاکستان بوده است. افغانستان و جامعۀ جهانی در پانزده سال گذشته، از کشوری انتظار همکاری و کمک به روند صلح و مبارزه با افراطگرایی و تروریسم داشته، که خود در پرورش و ایجاد گروههای تروریستی نقشِ اساسی را ایفا میکرده است.
سخنانِ آقای مشرف هرچند چیزِ تازهیی را در مورد سیاستهای پاکستان برملا نمیکند، اما بهصورتِ علنی این سیاستها را از زبانِ یکی از تأثیرگذارترین چهرههای سیاسی این کشور ارایه میدهد. آقای مشرف زمانی این سخنان را بر زبان آورد که یک بارِ دیگر دولتمردان افغانستان از همکاریهای پاکستان در تأمین امنیت و ثبات سخن میگویند. هیأت افغانستان که به ریاست اشرفغنی رییسجمهوری بهتازهگی از نشست کشورهای قلب آسیا برگشته است، سخنان ضد و نقیضی در مورد آغاز روند گفتوگوهای صلح با خود آورده است. وزیر خارجۀ کشور میگوید که ظرف دو هفتۀ آینده به کمک پاکستان گفتوگوهای صلح با طالبان ـ حالا مشخص نیست که کدام شاخۀ آن ـ آغاز میشود.
رییسجمهوری افغانستان از آغاز محتاطانۀ این گفتوگوها سخن میگوید. آنچه که از اظهارات مقامهای کشور پس از برگشت از پاکستان برمیآید این است که یک بارِ دیگر دولتمردانِ افغانستان به روند گفتوگوهای صلح امیدوار شدهاند. اما سخن اینجاست که پاکستان واقعاً آماده است که افغانستان را در مبارزه با افراطگرایی و خشونت یاری رساند؟ پاسخِ این پرسش را باید در سخنان آقای مشرف جست؛ سخنانی که هرچند از زبان یک مقام برحال بیرون نشده، ولی به اندازۀ سخنانِ همۀ مقامهای برحالِ پاکستان میتواند اهمیت داشته باشد. زیرا آقای مشرف هرچند موقف رسمی در پاکستان ندارد ولی او در بیشتر از یک دهۀ گذشته با لایههای اصلیِ سیاستگذاری پاکستان در رابطه بوده و چه بسا خودش یکی از این سیاستگذاران بوده است.
آقای مشرف از راه یک کودتای نظامی در پاکستان قدرت را بهدست گرفت و برای مدتی طولانی پاکستان را رهبری کرد. این نکته را هم نباید از یاد برد که در سیاستهای پاکستان، مسایلی به عنوان مسایل کلیدی و حیاتی وجود دارند که هیچ زمامداری قادر به تغییر و جابهجایی آنها نیست. روابط منطقهیی و شیوۀ مبارزه با تروریسم، از جملۀ این مسایلاند که به عنوان خطوط قرمز سیاست پاکستان به شمار میروند. پاکستان با داشتن این خطوط قرمز ممکن نیست که به صورتِ صادقانه به شریک خوبِ افغانستان در مبارزه با افراطگرایی و تروریسم تبدیل شود.
آقای مشرف عملاً همان سخنانی را تکرار کرد که اخیراً نواز شریف نخستوزیر این کشور در امریکا گفته بود. آقای مشرف میگوید که پاکستان طالبانِ افغانستان را دشمنِ خود نمیداند و میخواهد خود را از این قضیه دور نگه دارد. همین سخنان در گفتوگوهای آقای شریف با مقامهای امریکایی نیز بیان شدند. آقای شریف گفت که پاکستان نمیتواند همزمان با طالبان بجنگد و هم از آنها بخواهد که در گفتوگوهای صلح شرکت کنند.
البته سیاستهای پاکستان در قبال مبارزه با تروریسم، چیزی نیست که از نظرِ امریکاییها پنهان مانده باشد. بهتازهگی شماری از اعضای کانگرس امریکا، پاکستان را به حمایت از تروریسم و افراطگرایی متهم کردند و از ایالات متحده خواهان تغییر در سیاستهای آن در رابطه با این کشور شدند؛ سخنانی که متأسفانه از سوی نمایندۀ ویژۀ امریکا در امور افغانستان و پاکستان، پاسخ مثبت دریافت نکردند. اما این نکته نیز قابل درنگ است که «امریکا تا چه زمانی میتواند به سیاستِ مماشات با پاکستان ادامه دهد؟»
Comments are closed.