جنرال کمپبل، فرمانده نیروهای ناتو در افغانستان، از وضعیتِ نیروهای امنیتیِ کشور ابراز نگرانی کرده و گفته است که این نیروها توانایی مقابله با تهدیدهای امنیتی را ندارند. به گفتۀ این جنرال امریکایی، نیروهای امنیتیِ افغانستان از روحیه و انگیزۀ لازم در نبرد با گروه‌های دهشت‌افکن برخوردار نیستند. اما این اظهارات، واکنش تندِ مقام‌های امنیتیِ کشور را برانگیخت و سبب شد که آن‌ها در موضعِ دفاع از خود ظاهر شوند. به گفتۀ این مقام‌ها، فرماندهانِ ناتو به‌جای انتقاد از وضعیتِ نیروهای امنیتی افغانستان، باید به تجهیز و کمکِ بیشتر به آن‌ها توجه نشان دهند.
جنرال کمپبل دقیقاً زمانی از نیروهای امنیتیِ کشور انتقاد می‌کند که چند روز پیش، ساختمان جدیدِ وزارت دفاع کشور که به پنتاگونِ کوچک شهرت یافته، به کمک ۲۰۰ میلیون دالری امریکا، گشایش یافت و در مراسم گشایش آن، رییس جمهوری کشور به‌شدت از روحیۀ سربازان و افسرانِ ارتش و پولیس در مبارزه با گروه‌های هراس‌افکن تمجید کرد. در این مراسم، جنرال کمپبل که حالا به منتقد وضعیت تبدیل شده نیز حضور داشت و به این سخنانِ رییس جمهوری گوش می‌داد. اما این که چرا میان دیدگاه جنرال کمپبل در مورد نیروهای امنیتی افغانستان با مقام‌های کشور تفاوت وجود دارد، باید پاسخ آن را در جای دیگر جست و نه در مقایسه و واکنش‌های دو طرف به سخنانِ یکدیگر.
نیروهای امنیتی افغانستان پس از یک دهه آموزش و تجهیز از سوی جامعۀ جهانی، حالا به مرحلۀ تازه‌یی از مأموریتِ خود دست پیدا کرده‌اند؛ دفاع مستقل از افغانستان و نشان دادنِ توانایی‌های رزمی و جنگی خود. نیروهای امنیتی کشور پیش از آن، در موجودیتِ نیروهای خارجی چنین تجربه‌یی نداشتند و بدون شک آغاز مرحلۀ دفاعِ مستقلانه می‌تواند آزمون بزرگی برای این نیروها به شمار رود.
در همین حال، نگاه جامعۀ جهانی به نیروهای افغانستان، از منظرِ بیرونی شکل می‌گیرد و نگاه از بیرون به یک پدیده با آن‌چه که واقعیت‌های آن را می‌سازد، می‌تواند تفاوت‌هایی را آشکار کند. نگاه بیرونی عمدتاً نگاهی آرمانی و متکی به بایدهاست، در حالی که نگاه از درون به پدیده‌ها نگاهی واقع‌گرایانه و متکی به هست‌هاست. وقتی جامعۀ جهانی پس از ده سال تلاش قابلیت‌های نیروهای افغانستان را زیر سوال می‌برند، در واقع آن‌ها به انتظارهایی پاسخ می‌دهند که از این نیروها داشتند. این در واقع یک بُعد مساله است، بُعد دیگرِ مسأله می‌تواند در اشتباهاتی جست‌وجو شود که هم جامعۀ جهانی و هم دولت افغانستان در مورد نیروهای امنیتی کشور مرتکب شدند.
افغانستان با آن‌که در مقابلۀ مستقیم با تهدیدهای تروریستی قرار دارد، اما نیروهای امنیتیِ آن از نظر تجهیزاتِ نظامی به میزانی از توانایی و قدرت نرسیده‌اند که بتوانند پاسخ‌گوی وضعیت باشند. این نیروها افزون بر این‌که به آموزشِ خوب و معیاری نیاز دارند، در کنار آن، باید به وسایل و امکانات جنگیِ نیرومند نیز مجهز باشند.
متأسفانه به دلایلِ نامعلوم، جامعۀ جهانی نیروهای ارتش و پولیسِ افغانستان را به اندازۀ کافی تجهیز نکرده و این مسأله حالا که تأمین امنیتِ سراسریِ کشور به دوشِ این نیروها افتاده است، زیان‌های خود را نشان می‌دهد. ارتش و پولیس بدون امکانات و یا با امکاناتِ ناچیز نمی‌توانند آن‌گونه که توقع می‌رود، به وظایفِ خود عمل کنند و این باعثِ سرخورده‌گی در میان نیروهای امنیتی کشور می‌شود و هم جامعه را نسبت به توانایی‌های آن‌ها دچار تردید می‌سازد.
جامعۀ جهانی باید مرحله به مرحله به تجهیز نیروهای امنیتیِ کشور اقدام می‌کرد و متناسب با نیازهای جنگی آن‌ها، وسایل و تجهیزات در اختیارشان قرار می‌داد. اما این سکه روی دیگری نیز دارد و آن، به مدیریت نیروهای امنیتی کشور مربوط می‌شود. نیروهای امنیتی کشور از بُعد مدیریتی، دچار تشتت استند و در بسا حالات، از مدیریتِ ضعیف و گاه غرض‌آلود رنج می‌برند. بخشِ مهمی از ضعفِ روحیه و مورال جنگی نیروهای امنیتی، به مدیریتِ آن‌ها برمی‌گردد که متأسفانه دچار اشکالاتِ بزرگی است. همین حالا نیروهای ارتش و پولیس افغانستان، در بسیاری از مناطق کشور که با تهدید نیروهای مخالف روبه‌رو استند، در بلاتکلیفی به‌سر می‌برند و نمی‌دانند در برابر خطرهایی که متوجه آن‌هاست، چه‌گونه عمل کنند.
بر اساس گزارش‌هایی که از ولایت هلمند می‌رسد، نیروهای ارتش با آن‌که آمادۀ نبرد با نیروهای مخالف‌اند، اما تا هنوز هیچ دستوری برای مقابله دریافت نکرده‌اند. این مورد باعثِ سروصداهای زیادی شد و مقام‌های امنیتی و از جمله رییس‌جمهوری کشور آن را به‌شدت رد کرد؛ ولی واقعیت این است که چنین وضعیتی ساختۀ ذهنِ هیچ گزارشگر و رسانه‌یی نیست و یکی از واقعیت‌های تلخ جنگِ افغانستان است. آیا دلایل خاصِ نظامی سبب شده که نیروهای مستقر در هلمند دستورِ تعرض نداشته باشند و یا این‌که مسایل دیگری در این خصوص وجود دارد؟
در همین حال، این نکته را نیز فراموش نکنیم که چندی پیش یکی از نماینده‌گانِ این ولایت در مجلس، با قاطعیت ابراز داشت که هلمند در نتیجۀ یک معامله قرار است به دستِ نیروهای طالبان سقوط کند. آن‌گونه که از سخنان این نمایندۀ مردم برمی‌آید، در هلمند افزون بر مسایل جنگی و نظامی، چیزهای دیگری نیز در حال شکل‌گیری است که از دید رسانه‌ها به دور نگه داشته می‌شود.
با همۀ آن‌چه گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که نیروهای امنیتیِ افغانستان آن‌گونه که فرمانده نیروهای ناتو می‌گوید، کاملاً بی‌روحیه و مورالِ نظامی نیستند؛ بلکه آن‌ها از عدمِ مدیریتِ یک‌دست و نیرومندی رنج می‌برند که بتواند آن‌ها را در میدانِ مبارزه علیه دشمنانِ کشور هدایت و رهبری کند.