احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:احمد عمران/ یک شنبه 11 دلو 1394 - ۱۰ دلو ۱۳۹۴
جان نیکلسون فرمانده تازۀ نیروهای امریکایی در افغانستان، در نخستین لحظاتِ گزینشِ خود به این سمت، از مبارزۀ قاطع با هراسافکنی سخن گفته و پاکستان را لانۀ تروریستها خوانده است.
شاید در طول پانزده سال گذشته، هیچ فرمانده نیروهای ناتو با اینهمه قاطعیت، کشوری را متهم به حمایت از هراسافکنان نکرده باشد. پیش از آن، جنرال کمبیل که فرماندهی نیروهای ناتو در افغانستان را به عهده داشت، از چنین ادبیاتی در مبارزه با تروریسم که پایِ یکی از متحدان استراتژیکِ منطقهییِ امریکا را وارد آن کند، کار نگرفته بود. فرماندهان پیشینِ ناتو، عمدتاً تلاش میکردند که وضعیت را حفظ کنند و باعث اختلال در روابط اسلامآباد و واشنگتن نشوند.
برای امریکا، همواره نقشِ پاکستان در معادلاتِ منطقهیی برجسته بوده و به همین دلیل نیز هرگز تلاش نکرده که پاکستان را تحت فشارِ لازم برای مبارزه با تروریسم قرار دهد. حتا وقتی اسامه بنلادن سرکردۀ شبکۀ القاعده از یک پایگاه نظامی پاکستان در نزدیکی اسلامآباد سر بیرون آورد، برای امریکاییها این موضوع چندان حیرتآور نبود و بهسادهگی حل شـد و یکبار هم امریکاییها به صورتِ رسمی در قضیۀ بنلادن پاکستان را مقصر ندانستند.
هرچند میان دیدگاههای جمهوریخواهان و دموکراتها که فعلاً بر سرِ قدرتاند، در مبارزه با تروریسم تفاوتهایی به چشم میخورد؛ اما این تفاوتِ دیدگاهها به صورتِ کلی پاکستان را شامل نمیشود. جمهوریخواهها مبارزۀ قاطع با تروریسم را میخواهند، ولی دموکراتها تلاش میکنند که راههای صلحآمیز برای حلِ آن سراغ کنند. به همین دلیل، جان مکین سناتور جمهوریخواهانِ امریکا در آخرین سخنرانیِ خود تأکید کرد که در انتخابات بعدیِ ریاست جمهوریِ امریکا حتماً یک جمهوریخواه به پیـروزی میرسد که حفظ نیروهای بیشتری را برای سالهای متمادی در افغانستان در دستورِ کار دارد.
این سخنان عملاً از تفاوتِ دیدگاهها میان دو حزبِ هموارهرقیب در امریکا خبر میدهد؛ دو حزبی که بدون شک انتخابات را در اختیار دارند و قدرت را میانِ خود تقسیم کردهاند. جمهوریخواهها با سیاستهای قاطعِ خود شناخته میشوند و دموکراتها با سیاستهای نرم و انعطافپذیرانۀشان. جمهوریخواهها به دلیلِ داشتن رابطۀ مستقیم با کارخانههای سلاحسازی، جنگ را در جهان تشویق میکنند؛ اما دموکراتها بر سرِ ذخایر نفتِ این کشور نشستهاند و میخواهند جهان کمتر دچار تنش و درگیرهای نظامی باشد.
به هر حال، منافعِ دو حزب در تعیینِ سیاستهایشان بسیار موثر است و آنها با توجه به همین منافع، استراتژیهای جهانی و منطقهییِ خود را عیار میکنند. شاید فرمانده جدیدِ نیروهای ناتو، متأثر از دیدگاههای جمهوریخواهها باشد که بر مبارزۀ بیامان با هراسافکنی سخن میگوید و یا شاید هم آرایشِ نیروها در منطقه و افغانستان به اندازۀ کافی امریکاییها را نگران کرده است. زیرا بیرون کردنِ بخشی از نظامیان سبب نشد که نیروهای مخالف گزینههای صلحآمیزتری را برای حل قضایا پیشنهاد کنند. آنها همچنان بر طبلِ جنگ تا آخرین لحظه میکوبند.
افزون بر آن، افغانستان در ماههای اخیر شاهد حضورِ گستردۀ نیروهای دولتِ اسلامی موسوم به داعش نیز بوده است. هرچند سران حکومت، داعش را پدیدهیی غیربومی میدانند و باور دارند که به دلیلِ همین ویژهگی، این گروه در افغانستان شانسِ زیادی نخواهد داشت؛ ولی بسیاری از تحلیلگرانِ سیاسی در افغانستان با اشاره به تحولاتِ چهاردهۀ پسین به این نتیجه رسیدهاند که باید خطرِ داعش را جدی گرفت.
به باور این تحلیلگران، بیشتر جریانهایی که در چهار دهۀ پسین در افغانستان نفوذ کرده، ریشههای بیرونی داشته ولی بهزودی توانستهاند با محیط سازگاری نشان دهند. این تحلیلگران با توجه به همین تجربه میگویند داعش را نیز نباید دستکم گرفت و دل خوش کرد که این پدیده ریشه در این خاک و زمین ندارد. داعش به دلیلِ نوع سیاستهای خود، میتواند بهزودی به یک نیروی تهدیدکننده تبدیل شود و این موضوع از حالا در حرکتهایی که این گروه انجام میدهد، مشهود است.
گروه داعش توانسته در بخشهای بزرگی از ننگرهار، کنر و نورستان جا خوش کنـد و دیر نخواهد بود که فعالیتهای خود را در اکثر ولایاتِ کشور گسترش بخشد. با توجه به این تهدیدها ضرورت است که نیروهای خارجی و بهویژه ناتو، بازنگریهای عمیقی در استراتژیها و سیاستهای خود در قبالِ اوضاعِ افغانستان و منطقه انجام دهند. زیرا سیاستهای فعلیِ این نیروها، پاسخگوی شرایط منطقه و افغانستان نیست و آنها را در یک چرخۀ باطل سرگردان نگه میدارد.
تروریسم پدیدهیی نیست که بتوان با آن مدارا کرد. اگر تروریستها در افغانستان و منطقه فرصت پیدا کنند، بدون شک حوادثِ پاریس را در هر شهرِ اروپا و امریکا به گونههای دیگر تکرار خواهند کرد. تروریستها به دنبال فرصتاند و متأسفانه گاه این فرصتها را به صورتِ ارزان به دست میآورند. حالا هم که قرار است به زودی فرمانده جدیدِ ناتو وارد افغانستان شود، خوب است که با دستِ پُر و صلاحیتهای لازم خانهاش را ترک کند. در غیر این صورت، وضعیت نه تنها بهبود نخواهد یافت که بدتر هم خواهـد شد!
Comments are closed.