فضای نشست امسال سران اتحادیه اروپا را بحران مهاجرت تحت سایه خود قرار داده است. سران این اتحادیه در تلاش اند تا یک راه حل مشترک برای عبور از چالش کنونی را تا اوایل ماه مارچ سال جاری در یک نشست ویژه دریابند.
در نشست روز جمعۀ سران اتحادیه اروپا، انگلا مرکل صدراعظم آلمان که همواره بر سیاست آغوش باز خود در برابر پناهجویان پافشاری کرده است، بی پشتیبان دیده می شود. هرچند در آن نشست همه سران اتحادیه اروپا به اظهارات او در خصوص جذب همکاری ترکیه برای حفاظت از مرز های خارجی اروپا گوش فرا داده بودند، اما بیشتر شرکت کننده‌گان قانع به نظر نمی‌رسیدند.
برخی دیپلوماتان حاضر در این نشست گفته‌اند که هیچ یک از کشورها و سران آن حاضر نیستند که از این برنامه مرکل حمایت همه جانبه کنند. برنامه‌یی که پس از بسته شدن مرز های خارجی اروپا، پناهجویان به گونه مستقیم از ترکیه بر اساس سهمیه بندی به کشورهای اروپایی تقسیم گردند.
اینکه بحث و مشاجره میان سران اتحادیه اروپا بسیار روی این بحران بسیار داغ بوده انگلا مرکل در نشست خبری صبح امروز خود تائید نمی کند. او گفت که در مورد سهمیه کشور های اروپایی و تقسیم بندی پناهجویان اصلا صحبتی میان آنان صورت نگرفته است. به بیان او: «تمرکز روی این موضوع در گام های بعدی صورت خواهد گرفت».
مقامات کشور های اروپایی اصرار دارند که تقسیم بندی پناهجویان به کشور های شان تنها و تنها به گونه داوطلبانه از سوی هر عضو این اتحادیه که پذیرنده مهاجر اند، صورت گیرد.
در این نشست دولت ها بر قوانین داخلی خود همواره تاکید کرده، چنانکه می گویند مهاجران غیر قانونی بلافاصله به کشور امنی که از آن آمده اند دوباره برگشتانده شوند. در واقع این بدین معناست، همه پناهجویانی که از طریق راه بالقان وارد اروپا شده اند، دوباره به یونان فرستاده شوند.
مسیر بالقان یکی از راه های ترانزیت برای پناهجویان به هدف رسیدن به کشور های شمال اروپا بشمار می رود.
موج مهاجرت به آلمان و یا اتریش باید از مسیر بالقان متوقف شود. این یکی از خواست های سیاسیون در توافق نهایی این نشست مطرح می شود. از جانب دیگر جریان بطی توافقاتی که در خصوص محافظت از سرحدات بیرونی اروپا تاحال صورت گرفته و چگونگی ثبت پناهجویان در یونان نیز مورد انتقاد شرکت کنندگان در این نشست قرار گرفته است.
بویکو بوریسوف رییس دولت بلغاریا که کشورش می تواند به زودی یکی از گزینه های دیگر برای تردد پناهجویان به حساب آید، گفت: «ما باید در راستای تحقق پذیری این امر از خود سرعت عمل نشان دهیم.»
اتریش یکی از کشور های دیگر اتحادیه اروپاست که برای بیشتر پناهجویان رسیدن به آن هدف تعین شده است. وارنر فایمن رییس دولت این کشور در برابر اینکه واکنش انگلا مرکل در برابر سیاست های مرزی تازه اتریش چه خواهد بود گفت: «انگلا مرکل در برابر این اقدام ما قطعا شاد نخواهد بود.» به بیان او، اتریش باید واضیح بسازد که این وضعیت نمی تواند دوام یابد.
فایمن توضیح داد که کشورش در سال گذشته رقم بیشتر پناهجویان را بالاتر از بیشترین کشور های بزرگ اتحادیه اروپا مانند فرانسه و ایتالیا در خود جا داد.
با این وجود دیپلوماتان می گویند باتوجه به نزاع کنونی میان سران کشور های اروپایی که به آن “ائتلاف داوطلبان” نیز گفته می شود نتایج از دو حالت باقی نخواهد بود. راه بالقان به گونه جدی با خطر مواجه شده و یا این که دیگر هیچ وجود نخواهد داشت.
نشست ویژه در اوایل ماه مارچ
برای برون رفت از بن بست کنونی، انگلا مرکل پیشنهاد کرده است که یک نشست ویژه در ۱۴ روز دیگر در ترکیه برگزار گردد. سران کشور های دیگر نیز این پیشنهاد را پذیرفته اند. با این حال مرکل می تواند که با این اقدام فرصت اندکی را بدست آورده و تا آن زمان، تا حدی توازن نیز برقرار خواهد شد.
انگلا مرکل در این خصوص گفت: «دیده شود که چه اقدامات دیگر باید در این “طرح عمل ترکیه” روی دست گرفته شوند.»
از سوی هم در این نشست، احمد داود اوغلو رییس جمهور ترکیه به دلیل حمله انتحاری که کشورش صورت گرفت، نتوانست در بروکسل شرکت کند.
دونالد تاسک رییس شورای اروپا از همه کشور های اروپایی خواست: «برای برون رفت از بحران مهاجرت بجای اینکه روی برنامه های انفرادی ملی خود تاکید صورت گیرد باید یک راه حل مشترک دریافت گردد.»
به نظر او اقدامات ناهماهنگ شده می توانند پایان بخشیدن به محافظت جدی از سرحدات مقدونیه با یونان که از اعضای کشور های اروپایی است، باشد.
آبشار ها با موانع
دانیل گروس رییس مرکز مطالعات سیاست اروپا، اولویت دهی قاطع انگلا مرکل برای همکاری با ترکیه را مورد انتقاد قرار داد. به گفته او این اقدام می تواند اروپا را به انقره به نحوی وابسته سازد.
او گفت: «بگونه آیده آل می توان پناهجویان را در حوزه شان مانند ترکیه، لبنان و کشور های دیگر نگهداری کرد. میماند این که شما نمی توانید این موضوع را چنان سازماندهی کنید که تنها با ترکیه و آنهم با قانون اساسی کنونی اش تحقق پذیرد. بدین اساس به گونه واقع بینانه راه حل دیگری وجود ندارد مانند این که یک آبشار با موانع برای حفاظت از مرز های خارجی اروپا بگونه غیر مستقیم ایجاد کنید.»