شماری از مسوولان حکومتی برای پنهان کردن کم‌کاری، عدم مدیریت و ناتوانایی خود به قضاء و قسمت پناه می‌‍برند.
شماری از عالمان دینی و استادان دانشگاه با اظهار این مطلب می‌گویند: زمانیکه طالبان مسلمان را می‌کشند، زنان و اطفال را می‌کشند و مانند آب خوردن آدم می‌کشند، بدون شک قاتل عمدی اند و جزای قاتل عمد، جهنم است.
این واکنش‌ها درپی گفته‌های اخیر والی کندز که گفته بود، مردم کندز به امر خداوند کشته شده اند و فرمان مرگ از جانب خداوند صادر می‌شود و هیچ ربطی به مرمی و تفنگ ندارد، ابراز می‌شود.
قاضی نذیراحمد حنفی عضو کمیسیون امور دینی مجلس نماینده‌گان در واکنش به گفته‌های والی کندز می‌گوید: بدون شک فرمان مرگ فرمان الهی است؛ اما نباید خود را از بام بی‌اندازیم، کسی را نکشیم، جنایت را مرتکب نشویم و در صورت نیاز از خود دفاع کنیم و این حق ماست.
این نماینده مجلس تاکیدک رد: این قول خداست که می‌فرماید” قتل مومن حرام است”.
قاضی حنفی گفت: قتل گناه کبیره است و خداوند می‌فرماید” وَمَنْ یَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِیهَا وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَیْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِیمًا”یعنی کسانیکه قتل عمد را مرتکب می‌شوند، جزای آنان جهنم است.
او تأکید کرد: والی کندز نه رهبر است و نه یک موقف علمی جهانی دارد که گفته‌های او را تفسیر کنیم، اما زمانیکه طالبان مسلمان را می‌کشند، زنان و اطفال را می‌کشند و مانند آب خوردن آدم می‌کشند، بدن شک قاتل عمدی اند.
وی همچنان گفت: در فقه اسلامی حتا کشتن یک زن کافر جواز ندارد، یعنی باید به او فرصت بدهند، او را توصیه کنند و تهدید کنند، یعنی قتل جواز ندارد، در حالیکه طالبان مردم عام، اطفال و زنان بی‌گناه را در کوچه و بازار به قتل می‌رسانند، بنابراین آنان قاتل اند و جزای شان جهنم است.
همچنان، مولوی حبیب‌الله حسام خطیب مسجد باغ بالای کابل، حواله کردن مصیبت، فجایع و گنا جامعه به تقدیر را “جبر” دانسته گفت: اگر ما به این نظریه باشیم که در دنیا هر اتفاقی که می‌افتد به ما ربطی ندارد و نقشی در آن قضیه نداریم، این عقیده “جبری” است و عقیده گمراه و نادرست است.
مولوی حسام افزود: ما انسان‌ها مسوولیت داریم که در برابر تمام حوادث بد و زشت آماده‌گی داشته و نگذاریم تا بشر به سمت خون‌ریزی و هلاکت برود، خداوند نمی‌آید از خون مردم حفاظت کند، بل نظامی را برای حفاظت خون و ناموس انسان فرستاده است.
وی همچنان گفت: انسان‌ها مکلف اند که به آن قانون خدا عمل کرده و از آسایش و امنیت بهرمند شوند، اما اگر قرار باشد که تمامی ناتوانی و کم‌کاری‌های خود را در پس تقدیر پنهان کنیم، بدون شک این جفای بزرگ است.
او تاکید کرد: خداوند انسان را به انجام بعضی وظایف مامور ساخته و از بعضی امور منع کرده است مانند ریختن خون انسان که ضد تکلیف عمل کرده و باید مجازات شود، زیرا عملی خلاف امر خداوند را مرتکب شده است.
به گفته وی، تقدیر مکتوب نزد خداوند است؛ اما به این معنا نیست که خداوند فیصله کرده باشد که کندز در فلان روز و فلان ساعت سقوط می‌کند و مال مردم تاراج و ده‌ها، صدها و هزارها نفر هم کشته می‌شوند؛ بل در تقدیر وصفاً چیزی نوشته می‌باشد؛ اما به این معنا نیست که فیصله خدا باشد و انسان‌ها در انجام آن بدون تقصیر باشند.
مولوی حسام به این باوراست که والی کندز برای فرار از بار مسوولیت و پنهان کردن ناتوانی‌های خود از تقدیر؛ قضا و قدر استفاده کرده است.
در همین حال، موسی فریور استاد دانشکده حقوق دانشگاه کابل می‌گوید: اگر قرار باشد که هر مشکل و مصیبت را به خداوند اهاله کنیم، پس ما بنده‌های تنبل و باطل هستیم که به درد هیچ کاری نخواهیم خورد.
او تاکید کرد: در این شک نیست که هر مصیبتی بدون امر الهی تحقق نمی‌یابد؛ اما به این معنا نیست که فاجعه کندز را اهاله به اذن و اجازه خدا بسازیم و رسالت و مسوولیت خود را در برابر مردم نادیده بگیریم.
استاد فریور افزود: نباید کم‌کاری، ناتوانایی و عدم مسوولیت‌پذیری خود را که سبب مصیبت می‌گردد به گردن تقصیر و تقدیر بی‌اندازیم؛ بل بهتر است که اگر توانایی انجام چنین مسوولیت‌های را ندارم، آبرومندانه کنار برویم.
به گفته این استاد دانشگاه: در حقیقت زمامداران امور برای گریز از فاجعه که به دلیل کم‌کاری آنان رخ داده است، به تقدیر پناه برده و آن را به قسمت و قدر نسبت داده اند.
وی تصریح کرد: اما باید بدانند که این گونه توجیات نمی‌تواند آنان را تبره کند، زیرا کم‌کاری و تنبلی اشخاصی مانند والی کندز سبب این فاجعه شده است؛ بنابراین بهتر است که یا صادقانه اعتراف کرده و از سمت شان کنار بروند و یا مسوولیت‌اش را درست انجام دهد.
گفته‌های والی کندز واکنش‌های تندی مردمی را نیز در پی داشته است و برخی از کابران شبکه‌های اجتماعی در واکنش به گفته‌های اسدالله عمرخیل که گفته بود اگر انسان در قفسه آهنی هم باشد، اگر امر الهی باشد، کشته خواهند شد.
کابران شبکه‌های اجتماعی والی کندز را فرد ناتوان، فاقد دانش سیاسی و مدریتی دانسته گفته اند که اگر در قتل، انسان‌ها نقش ندارند؛ پس چرا خود شما با موتر زرهی و بادیگاردهای متعدد در شهر رفت و آمد می‌کنید و خانه تان دارای محافظان زیادی است.
این درحالی‌است که جنگ هنوز هم در کندز ادامه دارد و مردم همچنان در حال فرار از این شهر اند و راه‌های مواصلاتی شهر کندز همچنان مسدود است.