سلوبدان لکیک
برگردان: مختار یاسا

رشد سریع داعش در سوریه و عراق در حال حاضر، دیگر موفقیت‌های پی‌هم را نصیب نمی‌شود و به کندی گراییده است؛ اما به شدت تلاش دارد تا جای پا و دامنه حضورش را در افغانستان گسترش بدهد.
کارشناسان، عدم موفقیت سریع این گروه در افغانستان را به مقاومت سنتی افغان‌ها علیه سلطه خارجی و حقیقتی که ایدیولوژی خشن این گروه حتی در میان محافظه‌کارترین قشر جامعه افغانی قادر به جای‌گیری نیست، نسبت می‌دهند.
برخلاف گروه داعش، گروه طالبان یک جنبش جنگی کاملاً داخلی افغانستان است که هرگونه ایدیولوژی جهانی را رد کرده است. آن‌ها در حالی‌که به جنگ‌شان علیه حکومتی که آن را تابع آمریکا می‌دانند، شدیدا علیه حضور و دست‌اندازی‌های دولت اسلامی مخالفت کرده‌اند.
جنرال جان کمپ‌بل، فرمانده در حال خروج نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان در اوایل ماه جاری با استفاده نام عربی این گروه به خبرنگاران گفت: «طالبان خطر اصلی برای دولت وحدت ملی افغانستان است، نه داعش».
با آن هم، کمپ‌بل که از تلاش‌های مبارزه با تروریزم در افغانستان نیز نظارت می‌کند، اضافه کرد با وجود مخالفت‌هایی که دولت اسلامی در افغانستان با آن مواجه است، این گروه به رشد‌ خود ادامه داده و از توانایی «زیادی» برای سربازگیری برخوردار است.
به گفته کمپ‌بل، ‌به صورت تخمینی حدود ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ جنگ‌جوی گروه دولت اسلامی (داعش) در مناطق مرزی با پاکستان که اکثرا مناطق بسیار منزوی و کوهستانی در ولایت شرقی ننگرهار هستند، متمرکز شده‌اند.
رییس جمهور غنی، ‌اخیراً با گفتن این‌که شاخه خراسان داعش در سال گذشته در افغانستان «شکست» خورده است، بسیار زیاده‌روی کرد. خراسان منطقه‌یی تاریخی است که بخش‌هایی از ایران امروزی، افغانستان و ترکمنستان را شامل می‌شود.
گروه نوپای داعش در آغاز، یک سال قبل در ولایات جنوبی هلمند و کندهار حضوری بسیار کوچک داشت. اما اولین رهبر این گروه، ملا عبدالرئوف خادم که یک فرمانده سابق طالبان بود و در اخیر سال ۲۰۱۴ از طالبان بریده بود، در یک عملیات هوایی در ماه فبروری سال گذشته کشته شد. جانشین او نیز یک‌ماه بعد با عین سرنوشت، دچار شد. از آن به بعد، ‌گروه دولت اسلامی در جنوب افغانستان دیده نشد.
مقامات امنیتی افغانستان و ناتو می‌گویند که جنگ‌جویان این گروه اکثرا اعضای فراری طالبان افغانی و پاکستانی و تحریک اسلامی ازبکستان هستند که سال‌ها در مناطق مرزی با پاکستان فعال بوده‌اند. آن‌ها می‌گویند که در حال حاضر اکثریت رهبران این گروه، تندروان پاکستانی هستند که در آن‌سوی مرز (خاک پاکستان) فعالیت دارند.
برهان عثمان، محقق شبکه تحلیل‌گران افغانستان که در مورد گروه‌های شبه‌نظامی تحقیق می‌کند، ‌گفت که داعش در قسمت گسترش حضورش در افغانستان دچار اشتباه شده است؛ افغانستان سرزمین بسیار دور از مرکز دولت اسلامی در خاورمیانه است.
عثمان نیز با کاربرد نام عربی گروه دولت اسلامی، گفت: «افغانستان سرزمین داعش نیست افغانستان دشمن تاریخی عناصر خارجی بوده است».
جک ولین هازلتون که استادیار کالج جنگی ایالات متحده است، گفت که ایدیولوژی و اهداف سیاسی دولت اسلامی در تقابل با آداب و رسوم اجتماعی افغانستان و حس سنتی نشنلیستی در این کشور قرار دارد.
هازلتون گفت: «این تقابل باعث می‌شود تا داعش، فقط یک گروه مسلح در کنار بسیاری گروه‌های مسلح دیگر باشد که به دنبال اهداف سیاسی بسیار تاریک است و به طبلی می‌‌کوبد که برای افغان‌ها پرسش‌برانگیز و مشکوک است».
گروه داعش در افغانستان سال گذشته تلاش کرد تا از جنگ میان‌گروهی طالبان که در نتیجه اعلام مرگ بنیان‌گذار این گروه، ملا محمد عمر به‌وجود آمده بود، استفاده نماید. به گفته کارشناسان، با بروز تنش‌ها میان طالبان پس از اعلام رهبری ملا اختر منصور، گروه دولت اسلامی حضور‌اش را به ولایت‌های کنر و نورستان در امتداد مرز شرقی کشور با پاکستان، توسعه داد.
به گفته مقامات حکومتی، اما این تلاش‌های گروه دولت اسلامی پس از این‌که منصور حدود ۱۰۰۰ جنگ‌جوی طالبان را برای بیرون راندن آن‌ها فرستادند، به ناکامی انجامید.
حتی دیگر‌ در ننگرهار نیز جای پای دولت اسلامی به شکل روزافزونی مشکوک و پرمخاطره می‌شود.
حضرت‌حسین مشرقی‌وال، سخنگوی پولیس ننگرهار گفت: «داعش در حال رفتن است. ما پشت آن‌ها را شکسته‌ایم. ما صدها جنگ‌جوی داعش را کشته، زخمی و بازداشت کرده‌ایم».
به گفته مشرقی‌وال، جنگ‌جویان داعش تنها در دورترین نقاط روستایی ولایت ننگرها، در ولسوالی اچین که نزدیک مرز پاکستان است‌، حضور دارند.
او گفت: «مردم محلی در هرجایی مخالف داعش هستند».
یک گروه شبه‌نظامی طرفدار حکومت که متشکل از مبارزان داوطلب به رهبری ظاهر قدیر، معاون مجلس نمایند‌گان می‌باشند نیز داعش را در مناطق کوهستانی تحت تعقیب دارند و در پی‌ نابودی گروه داعش هستند.
نیروهای امنیتی روز چهارشنبه اعلام کردند که ۴۵ جنگ‌جوی گروه دولت اسلامی را در جریان دو روز گذشته در ولسوالی اچین از بین برده‌اند.
دولت اسلامی که ده‌ها هزار جنگ‌جو در سوریه و عراق دارد، در گسترش فعالیت‌هایش در دیگر مناطق به شمول آفریقای شمالی، آسیای میانه و جنوب آسیا، موفقیت چندانی نداشته است.
در لیبیا که پس از سقوط معمر قزافی در سال ۲۰۱۱، هیچ‌گاهی دارای حکومت کارا و قدرتمند نبوده، جنگ‌جویان داعش فقط یک ناحیه ساحلی را با وسعت صد مایل در اختیارشان دارند. ‌اما تلاش‌های این گروه در کشورهای دیگر مثل هند، بنگلادیش و اندونیزیا موفقیتی را در پی نداشته است. هرچند که این گروه مسوولیت حملات جداگانه‌ای را بالای پولیس و گروه‌های مذهبی به عهده گرفته است.
هنوز روشن نشده است که این گروه‌های نوپا چقدر پول و دستورات‌شان را از رهبری دولت اسلامی سوریه و عراق دریافت می‌کنند. در این دو کشور نیز خلافت خود‌اعلام‌شده‌ی این گروه، تحت فشار و بمباردمان‌های شدید ائتلاف به رهبری آمریکا، نیروی هوایی روسیه، نیروهای دولتی و شبه‌نظامیان کردی قرار دارند.
کمپ‌بل گفت: «گفتن این‌که چقدر کمک از سوریه و عراق می‌رسد، سخت است. اما ما باور داریم که رهبری ارشد این گروه در افغانستان با رهبران دولت اسلامی در عراق و سوریه در ارتباط هستند».
رییس جمهور اوباما ماه گذشته،‌ پس از حمله گروه داعش به کنسولی پاکستان در جلال‌آباد، به فرماندهان آمریکای صلاحیت داد تا اعضای گروه دولت اسلامی در افغانستان را هدف قرار بدهند. این اولین فرمانی بود که به نظامیان ایالات متحده اجازه می‌دهد تا گروه دولت اسلامی را در یک سرزمین دیگر غیر از سنگر اصلی آن در عراق و سوریه، مورد حمله قرار بدهند.
به دلیل این‌که جنگ‌جویان این گروه در قالب گروه‌های کوچک فعالیت‌ دارند و همیشه در مناطق ناهموار فعالیت می‌کنند، برای نیروهای زمینی، ردیابی و تعیین موقعیت آن‌ها پیش از گم‌شدن در مناطق مرزی، مشکل است.
به گفته یک مقام غربی که نخواست نامش گرفته شود، هواپیماهای بدون سرنشین که می‌توانند مدت زیادی بالای مناطق کوهستانی عملیات جستجو انجام بدهند، قادر به تشخیص و گزارش موقعیت اعضای گروه داعش هستند.
پس از صدور آن فرمان اوباما، یک هواپیمای بدون‌سرنشین در اولین حمله‌اش، پایگاه رادیویی این گروه را که به‌نام صدای خلافت به صورت غیرقانونی از یک ناحیه غیرقابل دسترس در ولایت ننگرهار نشرات می‌کرد، تخریب کرد.
حبیبه سادات، یک عضو پارلمان از ولایت هلمند گفت که نیروهای امنیتی در سال گذشته جلو رشد این گروه را در آنجا گرفت و جنگ‌جویان داعش مجبور شدند تا به مناطق هم‌مرز با پاکستان که دسترسی به آنجا سخت است، فرار کنند.
او گفت: «جلوی داعش درست در آغاز فعالیت‌هایش از قدرت‌مند شدن، گرفته شد. اما دولت باید این فشار را حفظ کند؛ در صورتی که آن‌ها نادیده گرفته شوند، دوباره بر خواهند گشت».