عمیر جمال
برگردان: مختار یاسا
منبع: مجله دیپلمات/
ناکامی پروسه صلح افغانستان باعث بی‌اعتباری بزرگ پاکستان خواهد شد.
پروسه صلح افغانستان که توسط چندین دولت منطقه تسهیل می‌شود، بار دیگر با رد گفتگوی مستقیم با دولت افغانستان از جانب طالبان، با بن‌بست مواجه شده است. اعلامیه‌ای که به تازه‌گی از جانب گروه طالبان منتشر شده است، باز هم روی چندین پیش‌شرط همیشگی این گروه برای مذاکره تاکید دارد که شامل خروج نیروهای خارجی از افغانستان نیز می‌شود.
این گروه گفته است: «ما بار دیگر بر موضع‌مان تاکید می‌کنیم؛ تا زمانی‌که اشغال افغانستان از جانب نیروهای خارجی پایان نیابد، تا زمانی ‌که نام طالبان از لیست سیاه سازمان ملل خارج نشود، و تا زمانی که زندانی‌های ما آزاد نشوند، گفتگوها هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت».
انتظار می‌رفت که گفتگوهای مستقیم میان گروه طالبان و گروه هماهنگی چهارجانبه که متشکل از افغانستان، پاکستان، چین و آمریکا است، در هفته آینده در اسلام‌آباد آغاز شود. تلاش‌های سال گذشته، فقط پس از انجام یک بار گفتگوی رو در رو، زمانی متوقف شد که اداره استخباراتی افغانستان مرگ دوسال پیش ملاعمر، رهبر طالبان را افشا کرد.
از جهتی، ممکن است پاکستان در آخرین دور مذاکرات با خطر مواجه شود. این اعلامیه گروه طالبان تنها چند روز پس از اظهارات سرتاج عزیز، مشاور امور خارجی این کشور منتشر شد. او در این اظهارات و اعتراف بی‌پیشینه‌اش گفته بود که پاکستان هنوز بالای گروه طالبان افغانستان به دلیل این‌که رهبری این گروه در پاکستان است، نفوذ قابل ملاحظه دارد؛ چیزی را که پیش از این پاکستان همیشه رد می‌کرد.
او هنگام صحبت در شورای روابط خارجی گفت: «من فکر می‌کنم کسانی که با این مسئله کنار آمده‌اند،‌ می‌دانند که طالبان در مهم‌ترین اوقات … همیشه به پاکستان گوش نداده‌اند… و در حال حاضر ما بالای آنها نفوذ داریم؛ به‌خاطر این‌ که رهبری و اعضای خانواده آنان در پاکستان است و آن‌ها تسهیلات صحی‌شان را در اینجا دریافت می‌کنند. پس ما می‌توانیم با استفاده از این اهرم، آنها را زیر فشار قرار داده و بگوییم که پای میز مذاکره بیایید».
این اظهارات مشاور امور خارجی پاکستان سوال‌های زیادی را به‌وجود می‌آورد. دلایل این اعتراف از جانب پاکستان هنوز گنگ است. اگر به‌خاطر تقویت موضع کلی پاکستان بالای مسئله صلح و جنگ در افغانستان مطرح شده است، واضحاٌ که ناکام مانده است. و اگر به‌خاطر سبوتاژ یا خرابکاری در پروسه صلح مطرح شده، در کارش موفق شده است.
گذشته از آن، پاکستان با اعتراف علنی این‌که خانواده‌های طالبان در آنجا زندگی می‌کنند، فقط به صورت رسمی این موضوع را اعتراف کرده است: گروه طالبان از حمایت دولتی در پاکستان برخوردار است. علاوه بر آن،‌ این کشور تایید کرده که سیاست طالبان خوب (عوامل غیردولتی که منافع پاکستان را هدف قرار نمی‌دهند) و طالبان بد (عوامل غیردولتی که در هرصورتی منافع پاکستان را هدف قرار می‌دهند) را دنبال کرده است.
این نشان می‌دهد که به گونه استراتژیک، ‌طالبان افغانستان برای پیوستن به پروسه صلح تحت هیچ‌گونه فشاری قرار ندارند. پس از آغاز خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان در سال گذشته، گروه طالبان در جبهات مختلف نظامی به پیروزی‌های زیادی دست یافت: فعالیت‌های این گروه شورشی در سال گذشته به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافتند که در نتیجه آن، حداقل تنها در سال ۲۰۱۵، ۱۰۰۰۰ رویداد امنیتی و تروریستی در افغانستان ثبت شدند.
این سرپیچی تازه طالبان و رد پیوستن به گفتگوهای صلح، موضع پاکستان را ضعیف کرده است. از این به بعد، اعتبار پاکستان بازهم تقلیل می‌یابد؛ چون‌که تا هنوز نتوانسته است با وجود وعده‌های زیاد در مواقع مختلف، از پس این کار برآید.
اظهارات عزیز در مورد پیشرفت گفتگوهای صلح و مشخصا در قسمت نقش پاکستان برای آوردن طالبان بر میز مزاکره، منجر به نارضایتی بیشتری کابل شده است. بسیاری‌ها به این باوراند که پاکستان بالای طالبان فشار واقعی وارد نمی‌کند، به‌جز تشویق این گروه برای پیوستن به گفتگوهای صلح.
احمد رشید، یک ژورنالیست و کارشناس امور افغانستان، اخیرا گفته است: «اگر جنگ داخلی افغانستان شدیدتر شود، اعتماد متحدان پاکستان، چین و آمریکا نسبت به نیات این کشور از دست خواهد رفت».
طالبان حتی وعده کرده‌اند که به‌خاطر افزایش شمار نیروهای خارجی در افغانستان، حملات بیشتری را راه‌اندازی می‌کنند. در روزها و هفته‌های پیش‌رو احتمال می‌رود که اوضاع امنیتی در افغانستان بدتر شود که تنها باعث افزایش فشار بالای پاکستان خواهد شد.
اشتباه نکنید، ثبات منطقه‌ای وابسته به نتیجه پروسه صلح است و پاکستان باید یک موضع روشن را در این مورد اتخاذ کند.