فارن‌پالیسی /
افغانستان و کشورهای جنوب آسیا برای توسعه و شکوفایی اقتصاد خود، نیاز دارند تا بازی‌های سیاسی را کنار بگذارند.
ضرورت همگرایی منطقه‌یی برای توسعه اقتصادی بیانگر تغییرات سریع قرن حاضر می‌باشد. از زمان پایان جنگ سرد، جهان به‌شکل روز‌افزونی در هر دو بعد امنیت و توسعه اقتصادی به سوی وابسته شدن به پیش می‌رود.
به این دلیل است که کشورها بیش از این نمی‌خواهند درباره نوع سیاست مجموع-صفر که در دهه‌‌های گذشته جنگ سرد و در ابتدای سال‌های پس از آن استفاده می‌کردند، صحبت کنند.
پیش به سوی نظم نوین جهانی
حد‌اقل «مشارکت برد- برد» جایگزین اصطلاحات سیاست‌های عملی و سایر اصطلاحات گذشته در قرن اخیر شده و به‌صورت روز‌افزونی کشورها به سوی نظم جدید جهانی جایی، که هر کشور فرصت برای توسعه را در کنار دیگران داشته باشد، به پیش می‌برد.
تجربیات افغانستان در جریان و پس از جنگ سرد ما را کمک می‌کند که تا درک کنیم که تشریک همکاری برای ملت‌ها مهم است.
جنگ سرد قدرت‌ سیاسی افغانستان را قربانی کرد و این کشور را به میدان جنگ نیابتی تبدیل کرد.
در پایان غرب و اتحاد جماهیر شوروی این جنگ نیابتی پیروز و شکست را در این جنگ‌ها تجربه کردند. اما این مردم افغانستان بودند که فشار رقابت‌بازی مجموع – صفر را تحمل کردند و هنوزم از آن رنج می‌برند.
انتظار می‌رود افغانستانی‌ها در جهت نگهداری مشارکت و همکاری بین‌المللی تلاش کنند تا سبب ثبات مجدد این کشور پس از جنگ شوند.
امریکا و کشورهای هم‌پیمانش به‌صورت نا به‌هنگام افغانستان را در او‌اخر سال ۱۹۹۰ به حال خود رها کردند که در ادامه آن شوروی نیز از افغانستان خارج شد. اما یک دهه بعد‌تر در ۱۱ سپتمبر سال ۲۰۰۱ امریکا بهای سنگینی از عدم همکاری با افغانستان پرداخت.
از ۱۱ سپتمبر جامعه بین‌المللی به‌صورت روز‌افزونی به همکاری‌های خود با افغانستان ادامه داده‌ که این همکاری‌ها به اهداف مختلف در قالب بانک آسیایی سرمایه‌گذاری زیرساخت‌ها، بانک اروپایی برای بازسازی و توسعه، بانک توسعه جدید ارایه شده است. نکته مشترک میان تمام این‌ها، عنصر همکاری‌های اقتصادی است.
جنوب آسیا به‌صورت بالقوه یکی از ثروتمندترین مناطق جهان می‌باشد. تمدن باستانی این منطقه سبب اتحاد مردمان مختلف این سرزمین‌ها با یک‌دیگر‌شان شده است.
این کشورها از ظرفیت جمعیت جوان برخوردار‌ند که می‌توان از از انرژی و ذکاوت آن‌ها برای بهره‌برداری از منابع طبیعی موجود در منطقه برای اساس‌گذاری صنعت پایدار و برای توسعه تمام کشورهای منطقه جنوب آسیا و کشورهای متصل به آن استفاده کرد.
متأسفانه کشورهای جنوب آسیا نتوانستند از همکاری‌‌های دو‌جانبه و چند‌جانبه برای رشد اقتصادی خود به‌گونه موثر استفاده کنند.
این را می‌توان به حساب بدشانسی بعضی از کشورهای جنوب آسیا برشمرد که اقدامات‌شان منعکس‌کننده رفتارها و سیاست‌های دوران گذشته است.
افغانستان قربانی فعالیت‌های منفی منطقه‌یی
افغانستان از قربانی‌های اصلی این چنین فعالیت‌های منفی منطقه‌یی می‌باشد که در نتیجه “ایجاد نا‌امنی‌ها در قالب تروریسم” بی‌ثباتی را در کشورهای آرام دیگر نیز گسترش می‌دهد.
با این حال، افغانستان گام‌های قابل توجهی را در قسمت ثبات درازمدت برداشته است، در این میان باید از کشورهای کمک‌کننده بین‌المللی ازجمله هند سپاسگزاری کرد که در جریان ۱۴ سال گذشته افغانستان را یاری رسانده‌اند.
به علاوه، مردم افغانستان نیز امنیت را در کشورشان برقرار ساخته و نهادهای دولتی را ایجاد کرده‌‌اند. هم‌چنان آن‌ها بخش‌ خصوصی را جهت رشد اقتصادی فعال کرده‌اند. مردم افغانستان همواره از سرمایه‌گذاران داخلی و بین‌المللی خواسته‌اند که سرمایه‌هایشان را در بازارهای “دست‌نخورده افغانستان”سرمایه‌گذاری کنند.
وزیر خارجه افغانستان، از طریق سفارت افغانستان در دهلی جدید، اهداف مهم دیپلماسی اقتصادی را دنبال کرده است.
هندی‌ها گفت‌وگوهای موثری را درباره فرصت‌های سرمایه‌گذاری در افغانستان کردند که شامل بخش معدن، کشاورزی، انرژی، زیرساخت‌ها، ارتباطات و سایر بخش‌ها می‌شود.
سد برق سلما در هرات که به کمک مالی هند احداث شده، یکی از نمونه‌های خوب همکاری و روابط متقابل میان دو کشور هند و افغانستان می‌باشد.
به علاوه، دیپلمات‌های افغانستانی زمینه امضای تفاهم‌نامه‌های مشارکت اقتصادی را تسهیل کرده و با شماری از اتاق‌های تجارت محلی هماهنگی کرده‌اند.
هم‌چنان زمینه دیدار سرمایه‌گذاران هند را از افغانستان مساعد ساخته‌اند؛ سرمایه‌گذارانی که در جست‌وجوی به‌دست آوردن بازارهای پر‌سود‌ هستند. علی‌رغم این تلاش‌ها، اما جنوب آسیا هم‌چنان میان سیاست‌های فلج‌کننده این دولت‌های موجود به دام افتاده که این موضوع، اثرات منفی بر کل منطقه به‌ویژه هند و پاکستان گذاشته است.
این دو کشور می‌توانند رابط «باخت- باخت» خود را با تمرکز بر امتیازات زیاد همکاری‌های اقتصادی “برد- برد” برقرار سازند، که این امر می‌تواند زیربنای روابط این کشور با سایر کشورهای جهان شود.
چنانکه، مشارکت هند و پاکستان در پروژه تاپی (ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند) می‌تواند نمونه خوبی باشد این‌که چگونه دو کشور می‌توانند در پروژه‌های اقتصادی دیگر سرمایه‌گذاری کنند.
انجام این کار، می‌تواند سبب افزایش وابستگی‌های متقابل منطقه‌ای نیز شود، از سوی دیگر این موضوع دو کشور یاد شده و کشورهای دیگر را تشویق می‌کند که منابع خود را نه در مواجهه با یکدیگر بلکه در همکاری‌های اقتصادی «برد- برد» به مصرف برسانند.
به‌عنوان یک کشور محدود شده و متعهد به اصول همزیستی مسالمت‌آمیز در جنوب آسیا، افغانستان آماده است تا در حصه خود در جهت تسهیل همکاری‌های منطقه‌یی اقتصادی نقش بازی کند.
در پنجمین نشست کنفرانس قلب آسیا که در تاریخ ۸ دسمبر سال ۲۰۱۵ در اسلام‌آباد برگزار شد، افغانستان بار دیگر به سایر کشورهای منطقه اعلام کرد که در کشورهای یکدیگر سرمایه‌گذاری کنند.
محمداشرف غنی رییس جمهور افغانستان تاکید کرد که در جریان نشست آخری همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا (سارک) در نپال، تمام کشورها را دعوت کرد که به‌جای مقابله همکاری را در پیش بگیرند.