کتاب «پیام اعتدال» روز چهارشنبه هفته گذشته طی نشستی نقد و بررسی شد.
«پیام اعتدال» مجموعۀ مقالات عبدالاحد هادف نویسنده، دیپلومات و مترجم خوب افغانستان به تازه‌گی در۳۰۲ برگ و سه هزار نسخه به نشر رسیده است.
در این نشست که با حضور ده‌ها تن از نخبگان و چهره‌های فرهنگی در کانون اصلاحات برگزار شده بود، سخنرانان این اثر را به نقد و بررسی گرفتند.
در آغاز برنامه، آقای فاضل سانچارکی به نقد و بررسی «پیام اعتدال» پرداخت و کار آقای هادف را در خور ستایش عنوان کرد.
او گفت که نویسنده در این اثر کوشیده خط فکری‌یی به دور از افراط و تفریط ارایه بدارد.
آقای سانچارکی تصریح کرد: در افغانستان نقد و انتقاد کمتر مکتوب صورت می‌گیرد و در مواردی برخوردها کوچه‌یی است؛ اما آقای هادف برخلاف وضعیت، دیدگاه‌ها و انتقادهای خویش را از وضعیت مکتوب ساخته و طی مجموعه‌یی به چاپ رسانیده است.
او با بیان این‌که مسایل کلامی پیچیده است و او در این جا به این مباحث نمی‌پردازد، به انتقاد از برخی دیدگاه‌های سیاسی هادف در این کتاب پرداخت. از جمله سانچارکی، نگاه هادف دربارۀ اردوغان را به باد انتقاد گرفت.
مهران موحد، پژوهشگر و نویسنده در این محفل گفت: نویسندۀ «پیام اعتدال» با نوشتن این مجموعه از یادداشت‌ها که آن‌ها را در این کتاب، گرد‌آوری کرده در صدد آن‌است که دیدگاه‌های اعتدال‌گرا را چه در عرصۀ دین و چه در میدان سیاست، ترویج کند و نهادینه سازد که حقیقتاً کار دشواری را بر دوش گرفته است.
آقای موحد افزود: کشور ما کشور افراط‌ها و تفریط‌هاست و اعتدالیون تا هنوز نتوانسته‌اند صدای خود را به گوش تودۀ مردم برسانند. بیشترینۀ مردم ما انسان هایی هیجان‌زده و احساساتی هستند و طبعاً در هنگامۀ هیجان و احساسات، اعتدال و میانه‌روی، خریداری ندارد. به طور قاطع می‌توان گفت که در جامعۀ ما اندک‌شمارند آن‌هایی که بدون کج شدن به راست و چپ، در خط اعتدال و میانه‌روی راه بروند و بدون انحراف به این‌سو یا آن‌سو، راه‌شان را تا آخر خط سیر کنند. مثلاً در عرصۀ دین‌داری و دین‌شناسی، اعتدال‌گرایان، در میان دو سنگ آسیابِ افراط و تفریط آرد شده اند. از یک طرف، مدافعان قرائت سنتی از اسلام قرار دارند- که بخش بزرگی از علمای مذهبی ما را همین‌ها تشکیل می‌دهند- و همیشه کوشیده اند اسلام را دینی عقب‌گرا و مرتجع و دشمن ابداع و خلاقیّت و مسایل جدید نشان دهند.
در سوی دیگر، عده‌ای از روشن‌فکران سکولار قرار دارند که با کلیّت اسلام، سر ستیز و دشمنی دارند و برای‌شان خیلی دشوار است بپذیرند که ممکن‌است برداشتی از اسلام ارائه کرد که با زندگی مدرن در تضاد نباشد و دستاوردهای نوین بشری را نادیده نگیرد. جالب این‌جاست که هر دو گروهِ افراطی و تفریطی، در این‌که می‌کوشند اسلام را آیینی متعلق به جهان کهن نشان دهند که هیچ سخنی برای گفتن برای جهان معاصر ندارد، با هم تلاقی می‌کنند و هر دوی این دو گروه، با اصحاب خط اعتدال در دین‌ورزی، دشمنی و مخالفت می‌ورزند. دشواری کار اصحاب اعتدال- اعم از اعتدال در اندیشه یا اعتدال در سیاست‌ورزی- از همین جا ناشی می‌شود که خلاف جریان آب حرکت می‌کنند.
او اضافه کرد: می‌توان کمی با احتیاط ادعا کرد که آقای هادف تا حدی توانسته بر خط اعتدال و میانه‌روی در هنگام نوشتن این گفتارها سیر کند و از افراط و تفریط پرهیز کند. اگرچه این را هم می‌دانیم که افراط و تفریط، امرهایی نسبی‌اند و چه بسا رفتار یا گفتاری که از نظر آدمی، افراطی باشد از نظر آدم دیگری عین اعتدال و میانه‌روی تلقی شود. اگر قرار باشد معیارهای خوانندگان را برای سنجش اعتدال در نظر بگیریم باید بگوییم که بسیاری از خوانندگان «پیام اعتدال» به این باورند که آقای هادف در نوشته‌هایش که در این کتاب گرد آمده مرزهای اعتدال را درنوردیده و به جانب تفریط فروغلتیده است.
به دنبال سخنرانی آقایان سانچارکی و موحد، عبدالاحد هادف نویسندۀ کتاب به صحبت پرداخت.
او گفت: آنچه امروز در جامعۀ ما به عنوان یک بحران جدی و چالش فکری حاد مطرح است، افراط و تفریط در تمامی عرصه‌ها خصوصاً بسترهای تفکر دینی و سیاسی است که سبب شده تا ماده خام ناهنجاری در جامعه ما به صورت دوام‌دار فراهم باشد و مورد سوء استفاده بدخواهان داخلی و خارجی قرار گیرد. در چنین وضعی، رسالت اصلاحی بزرگ نویسندگان و چیزفهمان کشور است تا نیرو و توان فکری و قلمی شان را در جهت ترویج فرهنگ اعتدال و میانه روی دینی، فکری و سیاسی بسیج نمایند و با ضربه زدن به روند نامتعادل افراط و تفریط در جامعه، خط اصلاحات را موفقانه پی گیرند.
هادف با تأکید بر اعتدال و میانه‌روی ابراز امیدواری کرد که نشر و پخش کتاب «پیام اعتدال» در راه هدف و مرامی که او تعیین کرده، موثر و سازنده واقع شود.
در ادامه، مجیب مهرداد به سخنرانی پرداخت و چاپ و نشر پیام اعتدال را دست آورد کلان خواند.
در پایان، عبدالحفیظ منصور، نشست نقد و بررسی پیام اعتدال را جمع‌بندی و نتیجه‌گیری کرد.
کتاب پیام اعتدال که به گفتۀ نویسندۀ آن «مجموعه مقالات خط سومی» است، برخی از مقالات او را در بر دارد که طی سال‌های گذشته، در برگۀ فیسبوک‌ آقای هادف به نشر رسیده است.
شاید جالب باشد که چگونه کاربری یادداشت‌های فیسبوکی خویش را در مجموعه‌یی جمع‌آوری و دل می‌کند تا آن را در قالب کتابی به نشر رساند؛ اما یادداشت‌های آمده در پیام اعتدال، نشان می‌دهد که عبدالاحد هادف به مخاطبانش در فیسبوک ارزش قایل بوده و با دقت و جدیت این یادداشت‌ها را نگاشته است.
پیام اعتدال را جلال احمدی صفحه‌آرایی و طرح پشتی به آن ریخته و مطبعۀ مسلکی در کابل این کتاب را چاپ کرده است.
پیام اعتدال در دو بخش عمده زیر عنوان‌های «بخش فکری» و «بخش سیاسی»، یادداشت‌های عبدالاحد هادف را در بر دارد و محمد محق و مهران موحد به آن تقریظ نگاشته‌اند.
عبدالاحد هادف نویسندۀ «پیام اعتدال» در پیش‌گفتار این مجموعه نوشته است که اولین و آخرین هدفی را که نویسنده‌گان متعهد در نوشته‌های خود دنبال کنند، انجام رسالت آگاهی‌دهی به مردم و آماده‌سازی زمینه‌های فکری و ذهنی ورود جامعه به یک زنده‌گی بهتر و انسانی‌تر است.
به نوشتۀ آقای هادف: به همین دلیل بوده که خط سیر نوشته‌های هدف‌مند، همواره از جنس دغدغه‌های اصلاح‌گرایانه می‌باشد و این دغدغه‌ها در هر سطر و نوشته‌هایی از این دست به صورت برجسته و صادقانه، خودنمایی می‌کنند.
نویسندۀ کتاب پیام اعتدال در ادامۀ پش‌گفتارش نوشته است که یکی از ابزارهای معاصر و خیلی جدید و موثر در دست نویسنده‌گان امروزی، شبکه‌های اجتماعی از قبیل فیسبوک وغیره است که وسیله‌یی سهل در جهت پخش و نشر سریع افکار و رساندن آن به حداکثر مردم به دور از اِعمال نفوذ یا کنترل افراد و نهادهای امنیتی می‌باشد.
حکمت جدایی، درک‌های متفاوت از خدا، فلسفۀ گناه و دعا، نسیّبت حق، اصالت دینیِ صلح، اسلام و نوروز، معجزۀ زبان، در باب خلافت، اصنافِ روحانیت، آیین ذبح، جهاد با دیوانه، وهمِ دینی، تناقض افراط‌ گرایان، تحمل سیاسی، شاهکار سلفی‌ها، سازش با پاکستان و…، نام نشانی‌های برخی از یادداشت‌های این مجموعه می‌باشند.
در پایان هر یادداشت تاریخ نشر آن در فیسبوک نیز آمده است.
از آنجایی‌‌که این یادداشت‌ها برای فیسبوک نوشته شده و بعد از بازنگری در این مجموعه به چاپ رسیده‌اند، از منبع نویسی استفاده نشده و نویسنده برداشت‌ها و فراگرفت‌های خود را در این یادداشت‌ها با خواننده‌گانش تقسیم کرده است.
عبدالاحدهادف متولد اواخر دهۀ هفتاد میلادی در ولایت پنجشیر است. درس‌های ثانوی خود را در علوم دینی به سر رسانده و لیسانس ادبیات عربی و مطالعات اسلامی دارد و در دورۀ کارشناسی ارشد علوم سیاسی خوانده است.
یک ماه با قهرمانان، شخصیت مسلمان معتدل، دفاع عن الحق، مسعود پدیده‌یی بی‌نظیر، مسعود در جهان عرب و طرح نهضت مدنی در افغانستان، کتاب‌هایی است که آقای هادف طی سال‌های گذشته نوشته و یا از یا از زبان عربی برگردان کرده است.