نزاع بر سرِ «دانشگاه» و «پوهنتون» در ولایت هرات، تنها نزاع بر سرِ یک واژه نیست، بلکه نزاع بر سر چگونه احترام گذاشتن به هویت‌هاست. در کشوری که زبان‌های مختلف و اقوامِ مختلف با هم زنده‌گی می‌کنند، باید به هویت‌ها و ارزش‌های‌ِ همه احترام گذاشته شود؛ ورنه بی‌احترامی به یک هویت و هتک حرمت به آن، می‌تواند کُلِ کشور را به سوی جنگ‌های داخلی سوق دهدـ که الهی چنان مباد!
آن‌چه در روزهای گذشته در هرات اتفاق افتاد، نشان از آن دارد که دست‌های دشمنانِ آرامش و همزیستیِ مردمِ افغانستان به کار شده‌اند تا غایله‌یی بزرگ به‌پا کنند. جدا کردن و آتش زدنِ نام دانشگاه در کنار نام پوهنتون در لوحۀ دانشگاه دولتی هرات، نشان می‌دهد که آتش‌افروزان هنوز هم در تلاش‌اند که به ارزش‌های مردم بتازند و یک بارِ دیگر مردم را به جانِ یکدیگر بیـندازند.
نزاع‌ بر سرِ دانشگاه و دانشکده و پوهنتون و پوهنزی در یک‌ونیم دهۀ اخیر به‌شدت جریان داشته، اما هیچ‌گاه دولت به حلِ این مشکل اقدام نکرده است. فیصله نکردنِ عادلانه و منطقیِ این مسأله در قانون تحصیلات عالی نشان داد که بحث همپذیری و همگرایی در این کشور بسیار ناآشناست و هنوز ذهنیت‌های بسیاری‌ در عصر سنگ قرار دارد.
برنتافتنِ دیگران، در واقع برنتافتنِ خود و ستم بر خویشتن است؛ تا زمانی که ما دیگری را نپذیریم، دیگری نیز ما را نمی‌می‌پذیرد. بنابرین، خوب است که وزارت تحصیلات عالی تا زمانی که قانون تحصیلات عالی کشور فیصله می‌کند و به تصویب و توشیح می‌رسد، هم واژۀ دانشگاه و هم نام پوهنتون را بر سر درِ دانشگاه‌ها درج کند. حتا در مکانی اگر اول نام پوهنتون می‌آید، در مکانِ دیگر اول نام دانشگاه درج گردد تا هیچ ارجحیتی میان دو زبان رسمی کشور ایجاد نشود. خوب‌ترین منطق برای حلِ این قضیه همین است که سال‌ها قبل مطرح شده است و آن این‌که باید دانشگاه و پوهنتون به عنوان دو نام رسمیِ یک نهاد آموزشی عالی تصویب شود و هیچ نزاعی نباید در مورد آن وجود داشته باشد.
مسلماً آن حلقه‌ها و افرادی که فکر می‌کنند با حذف واژۀ دانشگاه، می‌توانند نام پوهنتون را بر همه بقبولانند اشتباه می‌کنند؛ زیرا حدف دانشگاه حذف یک کلمۀ کوچک از یک فرهنگِ گران‌سنگ نیست؛ بلکه به هدف دشمنی با کُلِ آن فرهنگِ عمیق و گران‌سنگ صورت می‌گیرد. همچنین حفظ دانشگاه و پوهنتون در کنار هم به معنای حفظ کلمۀ پوهنتون در کنار واژۀ دانشگاه به عنوان یک مصلحت و نزاکت نیست؛ بلکه احترام گذاشتن به هر دو فرهنگ و زبان و ارزش‌های رسمیِ کشور است؛ ارزش‌هایی که غرورِ مردمان‌مان به آن‌ها گره خورده است. بنابرین، آن‌هایی که تنها بر طبل پوهنتون می‌کوبند، در واقع به سلطه بر دیگران و حتا حذفِ غیرخودی‌ها می‌اندیشـند و می‌پندارند و این درد مردمِ ماست!
امروزه دفاع از دانشگاه، دفاع از ارزش‌های مشترکِ جامعۀ متنوعی‌ست که در این جغرافیا شکل گرفته است و هیچ‌کس نمی‌تواند با نادیده گرفتن آن، راه به جایی ببرد. باید گفت که بحث دانشگاه و پوهنتون بر هر انسانِ آگاه و بخردِ این سرزمین، یک قضیۀ پایان‌یافته است. شهروندانِ بی‌غرض و صاحب‌خرد می‌دانند که به همان پیمانه‌یی که پوهنتون گفتن حقِ مردم است، گفتن دانشگاه نیز حق مسلمِ افراد این سرزمین می‌باشد. اما هستند سیاست‌مدارانِ مریض و متعصبی که سعی دارند مردم را بر سرِ آرزوهای موهوم و تمامیت‌خواهانۀشان به جانِ هم بیـندازند و خود در این میان، لقبِ «نابغه»، «قهرمان» یا «بابا» را کمایی کنند. بنابراین دولت وحدت ملی به‌خصوص رهبران آن، باید با احترام‌گزاری به ارزش‌های هویتیِ تمامِ اقوامِ ساکن در این سرزمین، میدان را بر چنین افرادی تنگ سازند.