اشرف‌غنی رییس‌جمهوری افغانستان می‌گوید به اصلاحات متعهد بوده و در این راه حاضر است که جانِ خود را هم قربان کنـد. او همچنین می‌گوید که در مبارزه با فساد نیز هیچ تعللی به خرچ نمی‌دهد و کسانی که از راه‌های غیرمشروع به دارایی‌های میلیارد دالری رسیده‌اند، از او هیچ توقعی نداشته باشند. آقای غنی می‌گوید دولت جای خدمت کردن به مردم است و نه “گاو شیری” تا کسانی آن را بدوشـند.
این سخنان، دقیقاً شباهت به سخنانی دارد که حامد کرزی رییس‌جمهوریِ پیشینِ افغانستان در طول بیشتر از سیزده سال زمام‌داری خود همواره آن‌ها را بر زبان می‌آورد. آقای کرزی هم بارها از عزمِ تزلزل‌ناپذیرِ خود در امر مبارزه با فساد سخن گفت و حتا برای این مبارزه، محافل بزرگِ ملی و بین‌المللی برگزار کرد و نهاد و کمیسیون ساخت. آقای کرزی نیز همواره می‌گفت که “اگر می‌خواهید پول‌دار شوید، وارد دولت نشوید؛ زیرا دولت جای پول‌دار شدن نیست، برای پول‌دار شدن راه‌های دیگری وجود دارد.”
اما خلافِ این گفته‌ها نه‌تنهـا دولت از “گاو شیری بودن” نجات نیافت، بل بیشتر به منبعی تبدیل شد که برخی افراد فقط برای پول‌دار شدن وارد آن می‌شدند.
فساد موجود در دولتِ افغانستان، رابطه‌یی تنگاتنگ و گسست‌ناپذیر با مافیای پول و سرمایه دارد. شاید در گذشته، این میزان رابطه چنین دقیق و پابرجا نبود و دولت‌ها، حتا استبدادی‌ترین آن‌ها، به میزانی که دولت‌های امروز به فساد آلوده‌اند، فاسد نبودند؛ ولی در پانزده سال اخیر، فساد و ثروت به‌صورتِ گسست‌ناپذیری در نهاد دولت تجمع یافته است. جالب این‌جاست که همان کسانی که دم از مبارزه با فساد می‌زنند و دولت را نهاد خدمت‌گذار می‌دانند، بیشتر از همه به فساد و زراندوزی آلوده‌اند. مگر اخیراً برخی نهادهای بین‌المللی از دارایی‌های سرسام‌آورِ آقای کرزی در خارج از کشور پرده برنداشتند؟
آقای کرزی کسی هست که همواره گفته که هیچ ثروتی ندارد و در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۹ وقتی حساب دارایی‌های خود را می‌داد، با کمال وقاحت اعلام کرد که فقط مبلغ ده‌هزار دالر در یکی از حساب‌های بانکی خود در خارج از کشور دارد. امروز اما مشخص شده که آقای کرزی یکی از میلیونرهای کشور است و میلیون‌ها دالر به حساب‌های بانکیِ او ریخته شده است. آیا اقوام و نزدیکان آقای کرزی، از فساد و ثروت‌اندوزی از راه وارد شدن در دولت مبرا اند؟
بسیاری از نزدیکان و اقوامِ آقای کرزی پس از رسیدن به دولت و قدرت به افرادی پول‌دار و ثروتمند تبدیل شدند. این مسایل حالا چیزهای پُت و پنهانی نیستند و حتا عادی‌ترین افراد جامعه می‌دانند که این‌ها این‌همه ثروت و پول را از کجا به‌دست آورده‌اند.
در اطراف آقای غنی نیز به اندازۀ کافی چنین افرادی وجود دارند که از راه رسیدن به قدرت، ثروتمند شده اند؛ فقط کافی‌ست که آقای غنی به خودش و مردم دروغ نگوید و صادقانه فهرستِ دارایی‌های نزدیکان و متحدان سیاسیِ خود را بررسی کنـد. کدام‌یک را آقای غنی خواهد یافت که از راه مشروع به چنین دارایی‌هایی رسیده باشد؟ حتا در مورد شخصِ خودش نیز حرف و حدیث‌های زیادی بر سرِ زبان‌هاست. آقای غنی البته دارایی‌هایش را مثلِ آقای کرزی کتمان نمی‌کند ولی برای آن‌ها سند و شاهد می‌آورد. مثل این‌که او از بطنِ مادر ثروتمند تولد شده است!
آقای غنی هیچ تعهدی به مبـارزه با فساد ندارد و نه هم می‌تواند داشته باشد؛ چون فساد موجود یکی از عواملِ هستیِ او و موجودیتِ او در قدرتِ سیاسی است. کیست که نمی‌داند رسیدن به قدرتِ سیاسی در افغانستان با چه راهکارهایی صورت می‌گیرد؟ مگر آقای غنی میلیون‌ها دالر را در زمان مبارزات انتخاباتیِ خود مصرف نکرد؟ این پول‌ها از کجا آمده بودند؟
اگر واقعاً کسی صادقانه بخواهد کار کنـد و در خدمتِ مردمش باشد، بدون شک به این‌همه ثروت و قدرت دست نمی‌یابد. این یک مسالۀ کاملاً پذیرفته‌شده و منطقی اسـت.
آقای غنی چقدر حاضر است برای جلوگیری از فساد، قدرت را تقسیم کند؟ او هیچ اراده‌یی برای تقسیم و توزیعِ قدرت ندارد و کیست که نداند که یکی از عوامل افزایش فساد، تمرکز قدرت است. به گفتۀ آن دانشمند انگلیسی، “قدرت فسـاد می‌آورد و قدرتِ مطلق بدون شک فساد مطلق”. آیا انحصار چندین کمیسیون و نهاد در دستِ یک نفر، خود زمینۀ فسادپذیری دولت نمی‌تواند باشد؟
آقای غنی همین حالا در رأسِ اکثرِ نهادها و کمیسیون‌های دولتی قرار دارد، به حدی که معاون اولِ او به‌صراحت فریاد می‌زند که در حکومت هیچ‌کاره است. من نمی‌دانم آقای غنی سیاست را در کجا خوانده و یا اصلاً خوانده که خود را جامع‌الکمالات می‌داند و به فهم و شعورِ دیگران ذره‌یی ارزش قایل نیست. او از کجا به این نتیجه رسیده که رییس‌جمهوری باید در رأس اکثرِ نهادها و کمیسیون‌های دولتی قرار داشته باشد و قدرت را در انحصارِ خود بگیرد؟
این‌ها همه دلایلِ روشن و واضح بر این استند که آقای غنی نه اراده‌یی به اصلاحات و مبارزه با فساد دارد و نه هم می‌خواهد چنین امری تحقق پذیرد. اگر زمام‌دارانِ افغانستان در طول پانزده سالِ گذشته کمترین تحرکِ لازم را در مبارزه با فساد می‌داشتند، بدون شک امروز دستاوردهای کشور در این عرصه این‌قدر شرم‌آور نمی‌بود. از قدیم گفته‌اند: ماهی از سـر بگنـدد نه ز دم!