گزارشگر:احمد عمران/ یک شنبه 19 جدی 1395 - ۱۸ جدی ۱۳۹۵
در حالی که کابل درگیر جنجالهای داخلیِ خود است، رییس جمهوری و وزیر خارجۀ امریکا در آخرین روزهای کاریِ خود، یک بارِ دیگر به مسایل افغانستان توجه نشان داده اند. بارک اوباما رییس جمهوریِ فعلیِ امریکا در دیدار با نظامیانِ این کشور، از افغانستان به عنوان مأموریتِ استراتژیک یاد کرد و گفت تهدید تروریسم از جانبِ این کشور هنوز پابرجاست. در همین حال، وزیر خارجۀ امریکا در آخرین سخنانش در این سمت گفته است که امریکا با پادرمیانی میان تیمهای انتخاباتی در افغانستان و کمک در ایجاد دولت وحدت ملی، از به وجود آمدنِ یک بحرانِ دیگر در این کشور جلوگیری کرده است.
دولتمردان امریکا در حالی مأموریتِ خود در افغانستان را موفقیتآمیز میدانند که به باور بسیاری از تحلیلگران و شهروندان افغانستان، این مأموریت چندان قرین به موفقیت توصیف نمیشود. تحلیلگران افغانستان باور دارند که امریکا و ناتو به اصلیترین هدفهای خود در جنگ با تروریسم فایق نیامده اند. شاید دلیل باقی ماندنِ بخشی از نظامیان امریکا در قالب حمایتِ قاطع نیز به نوعی تأیید همین دیدگاه باشد.
بارک اوباما رییس جمهوری امریکا گفته است که برای امنیتِ این کشور ضروری است که افغانستان همچنان در محراقِ توجه قرار داشته باشد.
سخنانِ این دو مقام امریکایی نشان میدهد که پس از تقریباً شانزده سال حضور امریکا در افغانستان، هنوز خطر تروریسم که حالا تنها به القاعده و طالبان محدود نمیشود، همچنان در دستور کارِ کاخ سـفید قرار دارد. از جانب دیگر، موضعگیریهای اخیرِ برخی کشورهای منطقه و از جمله روسیه نیز در رابطه با افغانستان میتواند باعث برانگیختن احساساتِ امریکاییها شده باشد.
روسیه در روزهای اخیر به صورتِ کمسابقه در مورد افغانستان اعلام موضع کرده و حضور امریکا در این کشور را به باد انتقاد گرفته است. در همین راستا، روسـیه اخیراً با حضور کشورهای چین و پاکستان نشستی را در مسکو برگزار کرد که با واکنش تند مقامهای افغانسـتان روبهرو شد. این نشست هرچند از سوی کاخ سفید استقبال شد، ولی مقامها و برخی فرماندهان ارشد جهادی افغانستان نگران اند که دخالتهای بیشتر روسیه در امور افغانستان و نزدیکی این کشور با گروه طالبان، سبب بروز جنگهای تازه شود.
اسماعیل خان وزیر انرژیِ پیشین و از چهرههای مطرح جهادی کشور، اخیراً از دیدارهای روسیه با طالبان ابراز نگرانی کرده و خواهان توقفِ آنها شده است. برخیها به این نظر اند که فرماندهان جهادی به دلیل اینکه خاطرۀ خوبی از روسیه در مسایل افغانستان ندارند، چنین نگرانیهایی را مطرح میکنند؛ در حالی که روسیه به عنوان قدرت نظامی برتر در منطقه میتواند در حل قضایای افغانستان به این کشور کمک کند.
با این همه، هنوز واقعاً مشخص نیست که روسیه به دنبال چه اهدافی در منطقه و افغانستان است و میخواهد با چه پیشفرضها و تعاملهایی وارد این جنجالها شود. ظاهراً روسها داعش را اصلیترین نگرانیِ خود میدانند و نسبت به منشأ و اهدافِ آن تردید دارند. به باور بسیاری از کارشناسان، روسیه باور دارد که داعش یک برنامۀ طراحی شده از جانب کشورهای عضو ناتو برای برهم زدنِ اوضاع کشورهای متحدِ روسیه است. این دیدگاه در حال حاضر از چنان قوتِ استدلالی قانعکننـده برخوردار نیست که بتوان آن را یگانه دلیلِ رشد و توسعۀ داعش در منطقه قلمداد کرد.
داعش هرچه که باشد، تهدیدی برای همه است؛ تهدید علیه آنهایی که خود را به ارزشهای مدرن متعهد میداننـد. این وضعیت بدون شک برای افغانستان که در تیررسِ تررویسم منطقهیی و جهانی قرار دارد، خالی از پیامدهای ناگوار بوده نمیتواند. تقابل قدرتهای جهانی در زمین افغانستان، به تشدید درگیریها و طولانی شدن جنگ در این کشور میانجامد. تجربه نشان داده به میزانی که قدرتهای جهانی که منافعی در منطقه دارند، هدفهای متفاوتی را برای خود تعریف میکنند، به همان میزان میتوانند به تشدید بحران منطقهیی دامن بزنند.
از سوی دیگر، افغانستان نیز در این روزها دچار مشکلاتِ تازه شده است که همزمانیِ آنها با تحولاتِ جهانی و منطقهیی، برحجم و شدتِ آن افزوده است. وضعیتِ کشور در این روزها شباهت به بیماری پیدا کرده که هرکسی میخواهد برای آن نسخه بپیچـد، بدون آنکه واقعاً به ریشههای بیماریِ آن رسیده باشد. البته در ایجاد وضعیت کنونی، برخی سیاستهای اشتباهآمیزِ سیاستمداران و مدیرانِ آن نیز بیتأثیر نبوده است.
بخش بزرگی از بحران فعلی، به رییس جمهوری کشور برمیگردد که تصور روشنی از وضعیت ندارد. به نظر میرسد که آقای غنی بر اساس اطلاعاتِ نادرست میخواهد به حل مشکلات کشور برود. او همین حالا با کابینۀ ریخته و پاشیده سروکار دارد و تقابلهای او با قوۀ مقننه نیز ابعاد چالشها را بیشتر کرده است.
اینکه واقعاً آقای غنی بتـواند آنگونه که خودش مدعی است، افغانستان را مدیریت کند، فقط یک رویایِ خوش میتواند به شمار رود. افغانستان در حالی در چنبرۀ مشکلات جهانی، منطقهیی و داخلی فشرده میشود که دولتمردانِ آن فقط درگیر زد و بندها و مشکلات شخصی و سیاسیِ خود استند و این وضعیت بدون شک بر آینده و اعتبار کشور لطمه میزند!
Comments are closed.