مسوولان در ولایت بدخشان مىگویند، دهها جریب زمین ساحات باستانى و آبدات تاریخى در این ولایت، از سوى افراد و نهادهاى دولتى غصب گردیده است.
سید حسین نهیب، آمر فرهنگ ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت بدخشان، در گفت‌‌‌‌وگو با پژواک گفت که در چند سال گذشته، از جمله ده‌ها جریب زمین غصب‌شده، تنها این اداره توانسته یک‌ونیم جریب زمین را پس بگیرد.
آقای نهیب در ادامه افزود: “تا حال ما توانسته‌ایم صرف یک‌ونیم جریب زمین محوطه و مرقد میر یاربیگ در ناحیۀ ۴ فیض‌آباد را از طریق محکمه، از نزد غاصب آن بیرون بکشیم و جز محوطۀ مرقد بسازیم.”
آمر فرهنگ ریاست اطلاعات و فرهنگ بدخشان تأکید کرد که محوطه خرقۀ مبارک در شهر فیض‌آباد، یک بخش از زمین آن غصب گردیده و در قسمتى از آن ریاست حج و اوقاف، منازل مسکونى ساخته شده و یا مردم مرده‌گان‌شان را دفن کرده‌اند که این خلاف قانونِ میراث‌هاى تاریخى و فرهنگى افغانستان مى‌باشد.
نهیب درحالی که ارقام دقیق زمین‌هاى غصب‌شده را به دست نداد و از افراد و نهاهاى دولتى که در غصب این زمین‌ها دست دارند نیز نام نبرد، اما گفت که در قسمت واپسگیرى زمین‌هاى غصب‌شده، تلاش‌ها از طریق نهادهاى عدلى و قضایى جریان دارد تا دو باره زمین‌ها جز آبدات تاریخى و ساحات باستانى گردد.
او گفت که تاکنون در این ولایت ۲۲ آبدۀ تاریخی از سوى وزارت اطلاعات و فرهنگ تثبیت و ثبت گردیده است که از جمله، پنج آبده در شهر فیض‌آباد و متباقى در ولسوالى‌هاى دوردست قرار دارد.
نهیب افزود: “کار ترمیم و بازسازى مرقد حکیم ناصر خسرو بلخی و مدرسۀ ملا برات در ولسوالى یمگان، آرامگاه میریاربیک در ناحیۀ ۴ فیض‌آباد، یک حمام قدیمی در شهر کهنۀ فیض‌آباد و ۱۱ دکان قدیمی در شهر کهنۀ فیض‌آباد، از طرف بنیاد فرهنگی آغاخان جریان دارد که تا ٩٠ درصد کار پیش رفته است.”
آقای نهیت هم‌چنان گفت، سروى پل‌خشتی که در سابق شهر کهنه را با شهر نو وصل مى‌کرد نیز از طرف بنیاد فرهنگی آغا خان آغاز و کار ساخت آن در آیندۀ نزدیک شروع خواهد شد.
سید حسین نهیب تصریح کرد: در گذشته اکثر مناطق باستانی در ولسوالی‌ها به شمول مقبره‌های تاریخی، از طرف شب کندنکاری شده، اما تا حال فهمیده نشده که چه آثاری در آن محلات یافت و قاچاق گردیده است.
او گفت: “در کندن‌کارى و قاچاق آثار باستانى، پاى زورمندان دخیل است، فعلاً بعضی نقاط باستانی مانند خندان شهر و شهرصفا در ولسوالی درایم تثبیت گردیده که متأسفانه نقاط زیاد این شهر باستانی، کندن‌کاری شده است.”
به گفتۀ آقای نهیت: “فعلا ما جرأت نمی‌کنیم که ساحات باستانی را شناسایی و آن را به وزارت اطلاعات و فرهنگ معرفی کنیم، زیرا به مجرد تثبیت ساحۀ باستانی، مردم محل و زورمندان به کندن‌کاری و حفریات مى‌پردازند، همۀ این آثار از بین می‌روند و از طرف دیگر، کارمندان ما نسبت نبود امنیت و کمبود بودجه و وسایل تخنیکی سفر کرده نمى توانند تا از ساحات باستانی دیدن کنند.”
او از نهادهاى مسوول خواست تا براى حفظ آبدات تاریخی و نقاط باستانی در بخش‌هاى مالى، تخنیکى و امنیت، با ریاست اطلاعات و فرهنگ بدخشان همکارى کنند.
بدخشان در زون شمال‌شرق کشور قرار داشته و یکى از ولایات کوهستانى و سرسبز افغانستان است. این ولایت که داری منابع سرشار طبیعی از جمله معادن لعل و لاجورد می‌باشد، با تاجکستان، پاکستان و چین نیز مرز مشترک دارد. گفتنی است که آبده‌هاى تاریخى فراوان در این آنجا دلالت بر قدامت تاریخ این منطقه دارد.