بر بنیاد مطالعات و برداشت‌ها، در افغانستان مشکلاتِ معده نسبت به سایر کشورهای دور و نزدیک، بیشتر وجود دارد. نارسایی معده در همه اشخاص یافت می‌شود؛ اما زنان در افغاستان به دلایل مختلف بیشتر با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کنند. رژیم غذایی نامناسب، از اصلی‌ترین دلایل پیدایش و افزایش درد معده در کشور ما شمرده می‌شود.
معده، عضو کلیدی بدن است. در این عضو، مواد غذایی تحت تاثیر اسیدهای معده، ذخیره و برای سوخت‌وساز بدن آماده می‌شوند. هضم مواد غذایی، به دلایل مختلف و متعدد بین ۲ تا ۳ ساعت طول می‌کشد. برخی مواد غذایی بسیار سخت‌هضم اند و باعث مشکلات و درد معده می‌شوند. سخت‌هضمی غذا گاهی اوقات ریشۀ عصبی هم دارد. در این حالت همواره بیماران از ناراحتی معده یا سوء هاضمه یا ترش کردن یا حالت تهوع صبح‌گاهی و تعفن دهن شکایت دارند. یکی از مهمترین اصول درمان و پیش‌گیری از این بیماری،‌ پاک‌سازی معده و کبد از میکروب است.
زخم معده:
زخم معده، به جروحات درناکی گفته می‌شود که در جدار داخلی معده و یا قسمت آغازین رودۀ کوچک که اثناعشر نامیده می‌شود، وجود دارد.
باکتریاها ( Helicobacter Pylori ) یا عفونت‌های انسانی، بزرگترین ایجاد کننده زخم معده می‌باشند. این باکتریا، توسط آب و غذا منتشر می‌شوند و با لعاب دهن مخلوط می‌گردند. این باکتریاها به دیوار معده چسپیده و باعث ضعیف شدن و التهابی شدن آن قسمت معده می‌شوند.
علایم اصلی زخم معده:
به طور کلی، درد زخم معده، از یک ساعت بعد از غذا خوردن شروع می‌شود و تا ساعت‌ها ادامه پیدا می‌کند. درد این زخم، از طرف شب شعله‌ور شده و می‌تواند فرد را از خواب بیدار کند. درد زخم، در زمان خالی بودن معده بدتر می‌شود. لذا فرد مصاب به آن باید از گرسنه‌گی اجتناب ورزد. زیرا با داشتن زخم معده، به علت تماس اسید معده با منطقۀ آسیب، سوزشی از جناغ سینه تا بالای ناف می‌تواند احساس شود. افزایش سوء هاضمه‌ از نشانه‌های زخم آن است. درین موارد، فرد پس از خوردن غذا یا آروغ می‌زند یا دچار “اٍکک” می‌شود.
خالی بودن معده
دردهایی که به صورت مداوم قطع می‌شود و دوباره آغاز می‌شود.
با ایجاد زخم معده، افراد احساس سنگینی و سیری در معده می‌کنند، همان حالتی است که پس از مصرف زیاد آب احساس می‌شود. مریضانی که مبتلا به درد و زخم معده هستند، بیشتر کسل خسته و خواب‌آلود می‌باشند.
علت بروز درد معده:
سوء هاضمه، بیماری التهابی لگن خاصره، سنگ صفراوی، عفونت ادراری، مسمومیت غذایی، اپندسیت، دردهای قاعده‌گی و حساسیت غذایی.
اگر معده درد با علایم زیر دچار شد نزد پزشک مراجعه کند:
تب، عدم توانایی در چند روز، استفراغ خونی، مدفوع خونی، مشکل در تنفس، دفع ادرار دردناک، درد معده در طول جریان بارداری، مریض اگر با لمس کردن شکم احساس درد شدید دارد، و اگر درد برای چند روز به طول می‌انجامد.
درمان درد معده:
۱- علت ایجاد درد را شناسایی کرده و از آن دوری کنید.
۲- غذاهای سبک‌تر میل کنید و از غذاهای سرخ شده و بریانی پرهیز کنید.
۳- غذا را به خوبی بجوید تا به آسانی هضم شود. از غذاهای مانند چپس، کباب، قورمه مرچ و خوردن پیاز خام، نوش‌پیاز، غذاهای چرب و خوردن غذای بیش از حد جداً پرهیز شود.
۴- راه بروید تا غذا از معده خارج گردد و درد آن بر طرف شود.
درمان خانه‌گی:
ماست: ماست حاوی باکتریاهای مفید است. درد معده را تسکین می‌دهد. اگر معده‌درد به علت کمبود باکتریاهای هضم‌کنندۀ غذا باشد، با ماست درمان می‌شود.
زنجفیل: زنجفیل را پوست کنید و به آهسته‌گی بجوید. برای درد معده، حالت تهوع و کمک به هضم غذا بسیار مفید است.
لیموی ترش: اگر درد معده در اثر سوء هاضمه باشد، بعد از خوردن غذا، آبِ یک عدد لیموی ترش تازه را در یک گیلاس آب داغ بریزید و میل کنید. آب داغ، درد معده را کم می‌کند و به هضم غذا کمک می‌کند و لیموی شیرین هم برای درد معده مفید واقع می‌شود و برخی دم‌کرده‌های گیاهی مانند دم‌کردۀ بابونه دم‌کردۀ نعناع، درد معده را کاهش می‌دهند.