اعضای طرح آجندای ملی دیروز دوشنبه، ۴ ثور در نشستی فراخوان ملی را به مردم افغانستان ارایه کردند.
اعضای طرح آجندای ملی می‌گویند که اوضاع سیاسی و اجتماعی افغانستان نا به‌سامان است و مسوولان حکومت وحدت ملی در ایجاد تشکل ملی و پیاده کردن توافق‌نامۀ این حکومت ناکام بوده‌اند.
در برنامه‌یی که به همین مناسبت در کابل راه‌اندازی شده بود، در آن شمار زیادی از چهره‌های سیاسی، فرهنگی، اعضای پارلمان، فعالان جامعۀ مدنی و صدها شهروند از بخش‌های مختلف کشور اشتراک کرده بودند.
اعضای طرح آجندای ملی در این نشست گفتند که جریان آجندای ملی مصمم است تا در انتخابات پیشرو، نقش فعال و مثبت در تعیین زعامت ملی، انتخابات پارلمانی، شورای‌های ولایتی و ولسوالی‌ها داشته باشند.
احمدولی مسعود، رییس عمومی بنیاد شهید احمدشاه مسعود، قهرمان ملی افغانستان و طراح طرح آجندای ملی در این نشست گفت که این گردهم‌آیی برای بررسی مشکلات جاری کشور و نجات حکومت از بحران برگزار شده است.
آقای مسعود گفت که فراخوان آجندای ملی به منظور حل مشکلات رهبران افغانستان می‌باشد تا بتوانیم از این طریق، قوم‌گرایی و واسطه‌گرایی را از میان برداریم.
طراح طرح آجندای ملی اظهار داشت: “افغانستان هر روز شاهد فاجعۀ جدید است و ما با این فراخوان در پی نجات شهروندان از این تراژیدی است. منتظر بودیم و فکر می‌کردیم که حکومت وحدت ملی می‌تواند وحدتی را به میان آورد که نتوانستند. حکومت فعلی به بحران مشروعیت مواجه بوده و مردم از این حکومت رضایت ندارد.»
او می‌گوید: افغانستان زعیم و حاکمیت مشروع ضرورت دارد که در نیتجۀ اجماع ملی به‌وجود می‌آید.
رییس عمومی بنیاد شهید مسعود بیان داشت که پیش از تشکیل حکومت فعلی، طرح حکومت وحدت ملی را او و همراهانش بیرون داده بودند. او گفت: حکومت فعلی حکومت وحدت ملی نیست، زیرا به بحران مشروعیت قانونی و کارآمدی مواجه است و مردم از آن رضایت ندارد.
احمدولی مسعود خاطر نشان کرد: این حکومت در دوسال گذشته نتوانسته توافق‌نامه‌یی که برپایۀ آن تشکیل شد را عملی کند و با مشکل از دورن مواجه می‌باشد و نمی‌تواند مشکل کشور را حل کند.
آقای مسعود در ادامه با اشاره به اوضاع نابه‌سمان سیاسی کشور بیان داشت: شهروندان دچار سردرگمی شده و امنیت روانی، فزیکی و اجتماعی خود را از دست داده و به شدت پریشان هستند.
رییس عمومی بنیاد قهرمان ملی کشور تصریح کرد: “حکومت طوری سیاست را رازآلود نگه داشته‌اند که تو گویی خودشان عقل کُل‌اند و ملت افغانستان هیچ نمی‌دانند”.
آقای مسعود گفت که به طرح آجندای ملی برای تشکیل حکومت ملی جنبه عملی داده و با شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی در مورد آن صحبت می‌کند تا اجماعی در مورد تشکیل حاکمیت ملی که از مردم افغانستان نماینده‌گان کند به وجود آید.
احمدولی مسعود، رییس بنیاد شهید مسعود در ادامۀ سخنانش با اشاره به چرایی مطرح شدن طرح آجندای ملی، گفت که پیش از این بارها آجندای ملی که برگرفته ‌شده از اندیشه‌ها و افکار قهرمان ملی احمدشاه مسعود است را برای حکومت پیشنهاد کرده‌اند، اما نادیده گرفته شده و اکنون این طرح از حالت مشورتی به حالت عملیاتی در خواهد آمد.
آقای مسعود با نگرانی از وضعیت کشور، اظهار داشت که مردم افغانستان باید دست‌به‌دست هم دهند تا کشور از مشکلات بیرون شود و به خاطر این نگرانی‌ها حق مردم است تا یک‌جا شوند و وحدت ملی ایجاد کنند.
رییس عمومی بنیاد شهید مسعود تصریح کرد که این نگرانی تازه است و زمانی که چهارده سال پیش و در فرصتی که اوضاع سیاسی-اجتماعی افغانستان زیاد هم بد نبود، این طرح را پیشنهاد کردیم و خواستیم که از چالش‌های جلوگیری شود و از مسوولان حکومت در آن زمان خواستیم تا از حضور جامعۀ جهانی استفاده شود و از فضای موجود برای تشکیل دولت ملی کار گرفته شود تا زعامت ملی به میان آید.
او اظهار داشت: افغانستان نه‌تنها قربانی تروریسم و افراطی‌گری است، بل آشفته‌گی‌های سیاسی که عاملش دولت‌مردان و سیاسیون هستند نیز می‌باشد و باید در صدد آن بود که چگونه می‌شود یک دولت ملی و زعامت ملی که ملت به آن باور داشته باشد و اعتماد کنند یا یک سیاست ملی که تمام شهروندان و مردم خود را در آیینۀ آن ببینند، ایجاد شود.
رییس بنیاد شهید مسعود با تأکید به تغییر روند کنونی نظام، یادآور شد که منبعد ما می‌رویم به گوشه‌گوشۀ افغانستان، در تمام ولایت‌ها اجماع را به وجود می‌آوریم و سمینارها، کنفرانس‌ها و نشست‌ها ایجاد می‌کنیم تا ملت بیدار شود.
اما احمدولی مسعود از عمل‌کرد رهبران کنونی حکومت نیز به شدت انتقاد کرد و بیان داشت که بیشتر مردم از نظام فاصله گرفته‌اند و راضی نیستند.
او حکومت را بدنام‌کنندۀ وحدت ملی عنوان کرده خاطرنشان ساخت: متأسفانه چنان واژۀ ملی را دولت وحدت ملی در عمل‌کرد خود با سیاست‌های خود بدنام ساخته که امروز وقتی از ملی نام برده شود، مردم حساسیت نشان می‌دهند و فکر می‌کنند ملی‌گرایی آنان را به این روز کشانیده، در حالی شخصی‌گرایی و اجندای شخصی، ملت را به وضعیت کنونی کشیده است.
آقای مسعود خطاب به مسوولان حکومت وحدت ملی گفت: شما در مدتی که ما شاهد هستیم، موفق نشدید یک استراتیژی ملی را تدوین کنید و حتا موفق نشدید مشروعیت خود را که توافق‌نامۀ ایجاد حکومت بود، پس از سه‌سال تطبیق کنید.
آقای مسعود گفت: در زمان حکومت‌داری آقای کرزی طرح آجندای ملی را پیشکش کردیم که عملی نشد و برای بار دوم چهار پیش از امروز و از درون آجندای ملی طرح دولت وحدت ملی را پیشنهاد دادیم و اما نه این حکومتی که بدنام کنندۀ دولت وحدت ملی است.
به گفتۀ طراح طرح آجندای ملی: دولت یا رهبریی که حتا نتواند سند مشروعیت خود را عملی بسازد، نمی‌تواند به مشکلات مردم برسد و این رهبران مشکلات خود را حل نتوانستند و حکومت به بحران مشروعیت شرعی، مشرعیت کارآمدی، مشروعیت مردمی و مشروعیت قانونی و حقوقی مواجه‌اند.
رییس بنیاد شهید مسعود با اشاره به وجود سیاست‌های قومی در حکومت بیان داشت که وجود سیاست قوم‌گرا، مشکل هیچ بخشی از کشور را حل کرده نتوانسته است و ما نمی‌خواهیم که شاهد ادامۀ این‌گونه سیاست باشیم، زیرا نگاه این چنینی به سیاست کشور را تباه می‌کند.
آقای مسعود تأکید کرد که امروزه نیاز است تا روی چگونه‌گی ایجاد دولت و زعامت ملی بیشتر فکر شود و طیف‌های مختلف جامعۀ افغانستان باید برای ایجاد این مأمول تلاش بیشتر داشته باشند. تا ملت به آن زعامت اعتماد و باور داشته و در آیینۀ حکومت خود را ببینند.
او خاطر نشان کرد که همین ناهنجاری‌ها ما را بر آن داشت تا طرح آجندای ملی را از حالت مشورتی به سوی عملی شدن ببریم.
آقای مسعود در ادامۀ سخنانش گفت که او در جریان هفده سال گذشته هیچ‌گاهی تطمیع مقام و موقفی نشده و فقط کوشیده است تا نام قهرمانانی را که برای افغانستان قربانی داده‌اند را زنده نگه‌داشته و با استفاده از آموزه‌های مبارزاتی آنان، صفحۀ جدیدی را برای کشور بگشایند.
طراح طرح آجندای ملی تأکید کرد که ایجاد بنیاد شهید احمدشاه مسعود، طرح آجندای ملی و راه‌اندازی روزنامۀ ماندگار را در راستای رسیدن آرمان شهیدان، بلند کردن صدای عدالت‌خواهی در برابر استبداد، قوم‌گرایی و تک‌محوری بوده است.
از سویی هم، سیدحسین اشراق، پژوهش‌گر و از اعضای طرح آجندای ملی در این نشست گفت: بحث روی برنامۀ جدید آجندای ملی است، آجندای ملی که از جنس حزب و سازمان سیاسی نیست، بلکه به عنوان یک تجربۀ سیاسی، گفتمان جدید ناشی از فلسفۀ اجتماعی است که از چشم‌انداز اخلاق، عدالت و هنجارهای شهروندی به مسایل مربوط به حقوق، عدالت، زعامت به مدیریت سیاسی–اجتماعی می‌پردازد.
آقای اشراق می‌گوید: افغانستان در حالت نابه‌سامانی سیاسی قرار دارد، ضرورت به نیروهای سیاسی پاینده‌نگر و فعالان جامعۀ مدنی از رهگذر مفاهمه به رغم این‌که ریشه‌های بحران را شناسایی کنند، وجود دارند تا برای پیدا کردن راه‌حل‌ها معقول و موثر تلاش کنند.
به گفتۀ آقای اشراق، در چند سال اخیر، نشست‌های تحلیلی، مجالس مشورتی و رأی‌زنی‌های متعدد در سطوح متفاوت برگزار گردیده و این مورد، کار را آسان کرده است. چنان‌چه در منشور آجندای ملی نیز تصریح گردیده که بحران اعتماد، بحران مشارکت، بحران رهبری و مدیریت، بحران کار آمدی، بحران انسجام اجتماعی و سرانجام بحران مشروعیت در کشور، وضیعیت را غیر قابل تحمل کرده‌‌اند که دلایل آن نیز مشخص شده است.
این عضو آجندای ملی به این باور است که این ناهنجاری‌ها، کشور را به سوی تجزیۀ روانی سوق داده، داستان تشدید فاصله میان مرکز و پیرامون را غم‌انگیزتر از پیش به نمایش گذاشته و روندی که به‌گونۀ سیتماتیک از ظرفیت‌های که در تقسیمات مکانیکی قدرت تحت نام اقوام سهیم نیستند، قربانی می‌گیرد. نیروهای کار آمد را به صورت دوام‌دار به حاشیه قرار می‌دهد و سرانجام، هنجارها و سلطۀ شهروندی را در برابر سلطۀ بده و بستان‌های خراب اخلاقی اجتماعی و فرهنگ سیاسی معلول می‌کند.
آقای اشراق با اشاره به راه‌اندازی نشست فراخوان ملی از نشانی آجندای ملی اظهار داشت: مقصود از فراخوانی امروز، شکل دادن چتر مشترک و جلوگیری از هم پاشیده‌گی بیشتر اوضاع در کشور است. به همین جهت، ضروری به نظر می‌رسد تا گفتمان ملی شکل گیرد و به مثابۀ قطب‌نمای کنش‌های سیاسیِ مشتاق توسعۀ افغانستان، نقش ایفا کند، چیزی که نه‌تنها برای امروز افغانستان، بلکه به فردای آن نیز ضروری پنداشته می‌شود.
در این حال، عتیق‌الله امرخیل، عضو دیگر آجندای ملی در این نشست گفت که اوضاع از منظر سیاسی، اقتصادی و نظامی با چالش‌های بی‌شماری روبه‌رو است.
آقای امرخیل می‌گوید: در افغانستان همه علاقۀ رسیدن به مقامات بلند را دارند، بدون این‌که فکر کنند که آیا توانایی انجام مأموریت در آن سمت را دارند و یا خیر.
آقای امرخیل به این باور است، کسانی که در رأس قدرت قرار گرفته‌اند، چهره‌های ملی نیستند و نتوانسته‌اند مشکلات موجود در کشور را کم سازند.
این آگاه نظامسیاسی بیان داشت که افغانستان از منظر سیاست داخلی و خارجی با مشکل دست و پنجه نرم می‌کند و این مورد سبب شده تا شهروندان به حکومت احترام نداشته باشند.
او گفت: “آجندای ملی استراتیژی قوی برای آبادی، حکومت‌داری خوب و زمینه‌ساز دست‌آوردهای بیشتر در افغانستان است. در حکومت وحدت ملی فعلی، فساد اداری و عدم امنیت وجود دارد و باید رهبران سیاسی دست‌به‌دست هم دهند و به مشکلات رسیده‌گی کنند.»
آقای امرخیل حکومت وحدت ملی را ضعیف‌ترین حکومت خواند و تأکید کرد: این حکومت با پشتیبانی غربی، هنوزهم نتوانسته به مشکلات اقتصادی و امنیتی مردم رسیده‌گی کند و باید از غلامی بیرونی‌ها دست بردارد. آقای امرخیل می‌گوید: «هر روز سران حکومت غلامی غربی‌ها را می‌کنند، اما هیچ دردی را نتوانستند درمان کنند.»
هم‌زمان با این، دکتر لطیف نظری، استاد دانشگاه و عضو دیگر آجندای ملی نیز در این نشست گفت که احزاب و چهره‌های سیاسی برای بیرون رفت از چالش‌های موجودِ کشور، راه‌کار مدونی ارایه نکرده‌اند و اما، آجندای ملی با شناسایی مشکلات و ناهنجاری‌های موجود، در پی پیدا کردن راه‌حل‌ها است.
آقای نظری به این باور است که آجندای ملی با داشتن اجماع‌باوری و با توجه به تنوع هویتی در کشور، همه در قدرت حضور داشته باشند و این کار راه را برای عدالت‌جویی هموار می‌سازد.
این استاد دانشگاه بیان می‌دارد که آجندای ملی در شرایط کنونی می‌تواند طرح مناسب برای نجات افغانستان از روندهای پُر ستیزش فعلی باشد.
این نشست با خوانش ده بند فراخوان آجندای ملی به پایان رسید که در بند نخست آن آمده است: آجندای ملی معتقد است که اصلاح نظام انتخاباتی و ایجاد کمیسیون انتخابات با مشارکت و حضور و نظارت احزاب سیاسی، نهادهای مدنی، مطابق لایحۀ قانونی، تقسیم اوقات و زمان‌بندی آن قابل قبول مردم افغانستان می‌باشد. نافذ شدن قانون ثبت احوال نفوس بربنیاد توشیح قانونی و راه‌اندازی سرشماری نفوس دقیق، مواد عمدۀ یک انتخابات عادلانه و شفاف در افغانستان می‌باشد.
در این فراخوان هم‌چنان آمده است که ایجاد زعامت ملی و دولت ملی با بازخوانی ساختار سیاسی نظام و مشارکت عادلانۀ قدرت تا رسیدن تصمیم‌گیری کشور به یک مفهوم جمعی، شاه‌کلید حل معمای خونین قدرت و بحران‌های چند لایه و دامنه‌دار و راهگشای گره‌های تاریخی در افغانستان می‌باشد.
منطقی کردن قدرت با به رسمیت شناختن مشکلات، شکل دادن موج توسعۀ ملی از پیرامون به مرکز، بلند کردن محروم‌ترین‌ها در اهرم قدرت با در نظرگیری اخلاق زمام‌داری مبتنی بر الگوهای مسوولیت‌پذیری از اهداف بلندمدت آجندای ملی گفته شده است.
در مادۀ سوم این فراخوان آمده است که آجندای ملی معتقد به شکستن دیوارهای قومی-مذهبی و ایجاد اعتماد و رسیدن به مفاهیم، ارزش‌ها و مشترکات تا رسیدن به یک دیدگاه واحد ملی با راه‌اندازی گفتمان ملی-مدنی و قرائت‌های اعتدالی می‌باشد.
در مادۀ چهارم این فراخوان آمده است که آجندای ملی به این باور است که صلح در افغانستان قبل از همه‌چیز یک معضل درونی می‌باشد. کلید گَم‌شدۀ صلح در کشور در دست نخبه‌گان می‌باشد تا با توافق به یک اجماع ملی و فراقومی، به خاطر صلح و ثبات اراده کنند. با این روش، مداخلات بیگانه‌گان محدود می‌شود و جادۀ‌ رسیدن به صلح هموار می‌گردد راه‌اندازی پروسۀ صلح از موضع قدرت، معطور بر وفاق و اقتدار اجتماعی و ثبات ملی ممکن است و دست‌یابی به صلح، مستلزم تعریف روشن و میکانیز قابل قبول برای مردم افغانستان می‌باشد که بتوانند از حقوق اساسی آزادی‌های مدنی به حقوق زنان و ارزش‌های انسانی همۀ شهروندان برابر در کشور در چهار چوب منشور‌های بین‌المللی حراثت و پاس‌داری کنند.
اعضای آجندای ملی در مادۀ پنجم این فراخوان گفته‌اند: ما معتقدیم که برخورد قاطع با تروریسم با تعریف روشن دوست و دشمن تا براساس آن، مبارزه علیه دشمن قابل سنجش گردد و کنار گذاشتن سیاست دلجویی از تروریسم که سال‌هاست مردم افغانستان قربانی این سیاست می‌باشد، راه روشن و جدی مقابله با دشمن است.
در مادۀ ششم این فراخوان آمدده است: آجندای ملی باورمند است که فساد در افغانستان، فساد دولتی، سیستماتیک و کلان می‌باشد. کانون فساد در درون دولت، نظام را فرسوده ساخته و شیرزۀ کشور را متزلزل ساخته است. فساد دولت، فسات ساختاری است که از ساختار‌های فسادپرور دولت جاری می‌شود و بر جامعه سرایت کرده است. ساختار نظام سیاسی موجود غیر پاسخ‌گو بوده میزان، تفتیش و مهار قدرت وجود ندارد.
مادۀ هفتم آن بیان می‌کند: آجندای ملی معتقد است که یکی از مولفه‌های ثبات سیاسی، انکشاف متوازن و عرضۀ خدمات متناسب و متعادل به تمام شهروندان افغانستان می‌باشد، درست چیزی که تا هنوز زمینۀ عمل پیدا نکرده است.
نهادینه کردن اصول اساسی سیاست خارجی افغانستان در تفاهم با شورای ملی و نهاد‌های ذیربط و رقابت‌ها و منازعات قدرت‌های جهانی و منطقه‌یی و ایتلاف بزرگ قدرت‌ها بر علیه تروریسم جهانی مورد حمایت آجندای ملی می‌باشد و آجندای ملی از جامعۀ جهانی تقاضا دارد تا با تجربۀ ۱۷ سال گذشته در افغانستان، این بار از روند طبیعی و خواست‌های واقعی و برحق مردم در انتخابات، حمایت قاطعانه کنند تا اعتبار دموکراسی و انتخابات در افغانستان دوباره احیا گردد، دولت ملی شکل گیرد، عدالت تأمین شود و ثبات استقرار یابد که این دو موضوع در مادۀ هشتم و نهم این فراخوان آمده است.
در این نشست، کتاب «آجندای ملی در مسیر بالنده‌گی» و کتاب «پایان مشروعیت» و چاپ سوم کتاب «آجندای ملی»، نوشتۀ احمدولی مسعود به دسترس علاقه‌مندان قرار داده شد.
گفتنی است که متن سخنرانان و نسخۀ کامل این فراخوان در شماره‌های بعدی روزنامۀ ماندگار نشر می‌شود.