درۀ پنجشیر به سبب موقعیت جغرافیایی منحصر به فردش، از چهار دهه به این‌سو از ناحیۀ امنیتی اهمیتی خاصی داشته است. اولین‌بار نیروهای کوماندوی حکومت محمد داود در ماه اسد سال ۱۳۵۴ به‌دنبال قیام مسلحانۀ جوانان مسلمان و سرکوب قیام‌کننده‌گان وارد این دره شد. دومین قیام مسلحانه توسط مجاهدان جمعیت اسلامی بازهم تحت فرماندهی احمدشاه مسعود در ۱۷ سرطان ۱۳۵۸ صورت گرفت.
درۀ پنجشیر با توجه به ساختار و موقعیت استراتیژیک خود، من‌جمله داشتن راه‌های مواصلاتی متعدد به ولایات همجوار (کاپیسا، لغمان، نورستان، بدخشان، تخار، بغلان و پروان) و مهم‌تر از همه، نزدیکی آن با گذرگاه استراتیژیک سالنگ که حلقوم اکمالاتی و تدارکاتی دولت به حساب می‌آمد، به این دره اهمیت خاصی می‌بخشید. از این‌جا بود که علاوه بر حملات مکرر نیروهای دولت خلقی، از ابتدای سال ۱۳۵۹-۱۳۶۴ حداقل نُه بار مورد حملات سنگین نیروهای اتحاد شوروی قرار گرفت که از جمله حملۀ پنجم (۱۳۶۱) و حملۀ هفتم (۱۳۶۳) آن را می‌توان در افغانستان بی‌سابقه و کم‌نظیر خواند. وجود احمدشاه مسعود به‌عنوان فرمانده جبهۀ پنجشیر و آمر ولایتی پروان و کاپیسا و بعداً رییس شورای نظار جمعیت اسلامی که از استعداد، ابتکارات و توانایی فوق‌العاده‌یی برخوردار بود، بر اهمیت آن افزود. با استفاده از موقعیت استراتیژیک دره و ظرفیت‌های بشری برخاسته از پنجشیر و مناطق پیرامون آن بود که از سال ۱۳۷۱-۱۳۸۰، دوبار رژیم‌های حاکم بر کابل توسط مجاهدان سقوط داده شد.
این‌ها مجموع عواملی بود که جایگاه درۀ پنجشیر را بالا برد و شهرت آن را در سراسر جهان به سر زبان‌ها انداخت. می‌توان گفت، عظمت و نام درۀ پنجشیر با جهاد و ارزش‌های آن، آرمان شهدأ و فرمانده افسانوی آن، سخت گره خورده است. بنابراین، همین که وارد «راه تنگ» یعنی گلوگاه پنجشیر می‌شوید، با تصاویر و نام شهدایی از سراسر افغانستان روبه‌رو می‌شوید که خود را در راه دفاع از اسلام، سرزمین اسلامی و مردم مسلمان افغانستان و دفع تجاوز خارجی فدا کرده اند. هم‌چنان به یاد فرمانده جهاد و رهبر مقاومت افغانستان، شهید احمدشاه مسعود می‌افتید که پنجشیر زادگاه و پایگاه و امروز آرامگاه اوست. به یاد هزاران زن و مرد، پیر وجوان ساکن این دره می‌افتید که در راه خدا و دفاع از ناموس و وطن داطلبانه از همه‌چیز خود گذشتند، به یاد جوانان گلگون کفنی که برای حفظ ارزش‌های دینی خود جان‌بازانه جهاد کردند و به مقام رفیع شهادت رسیدند.
در گذشته بیشترینه کسانی که از پنجشیر دیدار می‌کردند، اهدافی مرتبط به جهاد و مقاومت داشتند، یا از مشوره‌ها و رهنمودهای آمر صاحب و بزرگان دیگر بهره می‌بردند و یا از امکانات و تسلیحاتی که برای‌شان فراهم می‌گردید، استفاده می‌کردند و بعد از شهادت آمرصاحب نیز بازدیدکننده‌گان درۀ پنجشیر اکثراً کسانی بودند که به مقصد زیارت آرامگاه او می‌رفتند و یا در معیت بزرگان و اهالی پنجشیر به‌عنوان مهمان برده می‌شدند. اما این روال از سه سال به سو شدیداً مختل شده؛ امروز کسانی که در موسم تابستان و گرما وارد دره می‌شوند، مقصد اکثریت مطلق آنان سیر و سیاحت در درازنای ۱۵۰ کیلومتری درۀ پنجشیر و استفاده از فضای پُر امن آن است. البته این موجب خرسندی ما است که شهروندان کشور مجال آن را می‌یابند که در یک گوشۀ افغانستان در فضای امن تفریح و وقت‌گذرانی کنند؛ اما آنچه مایۀ نگرانی ما است، فروریختن دیوارهای امنیتی، فرهنگی، ارزشی و اخلاقی درۀ پنجشیر است که دارد در نتیجۀ گشایش بی‌رویه و لجام‌گسیخته راه ورود به دره از بین می‌رود.
در این روزها هزاران نفر که در میان‌شان تعداد زیاد افراد مسلح نیز وجود دارند، به ویژه در روزهای پنجشنبه و جمعه از «دالان سنگ» تا «مرغه دل» و کوتل انجمن و کوتل خاواک سراسر پنجشیر را بدون نظارت و مراقبت امنیتی و اخلاقی می‌پیمایند. روستاها و دره‌های اصلی و فرعی پنجشیر بر روی بازدیدکننده‌گان گشوده شده و آنچه که دیروز اسرار و رازهای دره و جبهۀ پنجشیر خوانده می‌شد، امروز بر همه‌گان مکشوف است، بازدیدکننده‌گان می‌توانند به قرارگاه‌های دوران جهاد و سنگرهای مجاهدان آزادانه دسترسی داشته باشند، حریم روستاها نادیده گرفته می‌شود، کشت و زراعت ناچیز و علف‌چرهای مردم پامال می‌گردد. زنان و مردان، بدون آنکه رابطه و محرمیت آنان دانسته شود، همه‌جا حضور دارند، در کنار دریا زنان و مردان بدون آنکه متوجه حساسیت‌های اخلاقی آن در میان اهالی باشند، شنا می‌کنند. در برخی جاها آثاری از مصرف مشروبات الکولی دیده شده و نشانه‌هایی از خوش‌گذرانی نیز و به سبب آن این‌جا و آنجا تنش‌هایی هم میان مهمانان و اهالی صورت گرفته است. به صورت کُل، هیبت درۀ پنجشیر به‌عنوان مرکز جهاد و مقاومت، زادگاه، پایگاه و آرامگاه قهرمان ملی و سنگر مجاهدان پیروز آن لطمه دیده است!
من ادامۀ این وضعیت را قطعاً به ضرر پنجشیر می‌دانم و آیندۀ آن را برای امنیت دره و ارزش‌های جهاد را خطرناک می‌دانم. چه می‌دانیم در میان کسانی که آزادانه و حتا مسلح وارد پنجشیر می‌شوند، عناصر تروریست و دشمنان پنجشیر مانند القاعده، داعش، جواسیس کشورهای بیگانه و احزابی که پنجشیر و پنجشیری‌ها را دشمن خود اعلام می‌کنند، نبوده و هدف تخریبی نداشته باشند؟ امروز یک تعداد قابل ملاحظه از جوانان پنجشیر به مواد مخدر رو آورده اند. امروز مواد مخدر، خصوصاً چرس ارزان و حتا می‌توان گفت، رایگان در اختیار جوانان قرار می‌گیرد که منبع آن معلوم نیست. چرس در برخی قریه‌ها بدون مزاحمت دولت کاشته و انتقال داده می‌شود. هرچند می‌دانم حرف‌هایی از این قبیل، اتهاماتی همچون افراط‌گرایی، تندروی، مخالف آزادی‌های فردی، عقب‌مانده‌گی فرهنگی، انجماد فکری و غیره اتهامات را در پی دارد، اما با احساس مسوولیت در برابر خدا، ارزش‌های دینی، مردم، جوانان و نسل آیندۀ پنجشیر، آرمان بزرگ آمرصاحب شهید که ۲۳ سال عمر خود را در همین دره به خاطر حفظ ارزش‌های اسلامی و اخلاقی صرف کرد، می‌خواهم بزرگان، کارگزاران، علما و دانشمندان، اهل معارف و فرهنگیان و مردم درۀ تاریخی پنجشیر را متوجه خطرهای قریب‌الوقوع ساخته و به ایشان بگویم که لطفاً برای نجات پنجشیر و مردم آن فکر درستی بکنند. اهمیت و امنیت پنجشیر را قربانی «ملی بودن» بیش از حد خود نسازید. اگر امروز تدابیر سنجیده گرفته نشود، فردا با دردسرهای بزرگ روبه‌رو خواهید شد که دیگر علاج آن صعب خواهد بود. امروز نشانه‌هایی از تفرقه‌افکنی و راه‌اندازی عملیات تخریبی در میان اهالی پنجشیر در جریان هست که همه می‌دانند و عوامل آن را می‌شناسند. به امنیت امروز پنجشیر مغرور نباشید، چه می‌دانیم که آرامش قبل از طوفان باشد؟