گزارشگر:احمد عمران - ۲۵ قوس ۱۳۹۱
رییسجمهوری کرزی به زودی برای حل یک رشته اختلافها میان کابل و واشنگتن، به ایالات متحده امریکا سفر میکند. برخی منابع تأکید دارند که مناسبات میان کاخ سفید و ارگ ریاستجمهوری، یک بار دیگر به تیرهگی گراییده و حتا به مرحله خطرناک رسیده است. به گفته این منابع، مقامهای کاخ سفید در روزهای اخیر نسبت به مواضع رییسجمهور کرزی و یک سلسله اقدامهایش بهشدت ناراضیاند و فکر میکنند که او برای ایجاد زدوبندهای منطقهیی به هدف دور زدنِ سیاستهای امریکا، تلاشهایی را آغاز کرده است. به گفته این منابع، یکی از اهداف سفر اخیر زلمی خلیلزاد سفیر پیشین امریکا به افغانستان، علاوه بر رایزنیهای انتخاباتی، حل مشکلات میان واشنگتن و کابل بوده است. سفر آقای کرزی به امریکا در راستای حل همین اختلافها به میانجیگری آقای خلیلزاد صورت میگیرد.
کُشتی نرم رییسجمهور کرزی با امریکاییها سابقه چندساله دارد و او هر از گاهی که با فشارهای داخلی روبهرو میشود، برای توجیه آنها تلاش میکند که خود را با متحدان بینالمللی افغانستان درگیر نشان دهد. اختلافهای اخیر هم که عمدتاً بر سر امضای توافقنامه امنیتی میان افغانستان و امریکا بروز کرده، بیشتر از آنکه بنیادهای واقعی و ملی داشته باشد، ریشه در خواستهای شخصی آقای کرزی برای دست یافتن به یک رشته اهداف سیاسی دارد. آقای کرزی میداند که به هر نحو ممکن امریکا بالاخره توافقنامه امنیتی با افغانستان را امضا میکند، ولی مهم این است که او در این میان چه به دست میآورد. اگر دغدغهها و اختلافهای آقای کرزی با واشنگتن رنگ ملی و میهنی داشت، او از گفتنِ آنها در برابر مردم ابا نمیورزید و حتا یک غاز را چهل غاز میکرد؛ ولی از آنجایی که این اختلافها بر سر منافع و حمایتهای شخصی تمرکز یافته، آقای کرزی از گفتنِ آنها در ملأعام خودداری میورزد و عمدتاً تلاش دارد که در نشستهایی پشت درهای بسته مطرح شوند تا زیاد به بیرون درز نکنند.
آقای کرزی با وجود آنکه میخواهد نشان دهد هیج نگرانییی نسبت به سال ۲۰۱۴ و خروج نیروهای خارجی از کشور ندارد، ولی در عمل چنین نیست و او اعتماد لازم را به نیروهای داخلی پیدا نکرده است. آقای کرزی ضمن اینکه سخت به توافقنامه امنیتی میان امریکا و افغانستان دلبسته است، ولی در عین حال میخواهد که امریکاییها ضمانتهایی را نیز برای آینده سیاسی او در نظرداشته باشند. حالا اینکه این ضمانتها حاوی چه مسایلی است، هنوز به درستی روشن نیست، ولی بدون شک با انتخابات و خروج نیروهای خارجی از کشور رابطه مستقیم دارند.
از جانب دیگر، آقای کرزی میخواهد نشان دهد که با امضای توافقنامه امنیتی با امریکاییها، ریسک کلانی را به گردن میگیرد؛ ریسکی که میتواند بر مناسباتِ او با برخی کشورهای همسایه و منطقه تأثیرهای سوء بر جای بگذارد. واکنشهای داخلی هم نسبت به امضای این توافقنامه که هر از گاهی از سوی برخی شخصیتهای سیاسی و یا احزاب مطرح میشوند، مستمسک دیگری هستند که در اختیار آقای کرزی قرار میگیرند که او چانهزنیهای خود را با امریکاییها شدت ببخشد. گویا آقای کرزی میخواهد به امریکاییها وانمود کند که با امضای این توافقنامه، دشمنیهای منطقهیی و داخلی را به جان میخرد و در وضعیت نامناسبی قرار میگیرد، به همین دلیل نیز برای امضای آن خواستهایی دارد؛ خواستهایی که گاه در جاروجنجالها بر سر مفاد توافقنامه بروز میکنند و گاه در حاشیه آن با هیاتهای مذاکرهکننده مطرح میشوند.
از سوی دیگر، نگاه کاخ سفید به آقای کرزی از آغاز پیروزی باراک اوباما زیاد دوستانه نبوده است. اوباما با رسیدن به کاخ سفید در پیروزی نخست خود، آغاز به انتقاد از روند تحولات در افغانستان کرد و وعده سپرد که به زودی تغییرات اساسی را در نحوه تعاملات کشورش با افغانستان رونما میکند. این تغییرات در بخشهایی صورت گرفت؛ به ویژه زمانی که آقای اوباما به تغییر در فرماندهی نظامی ناتو در افغانستان توجه نشان داد و نیروهایش را به صورت غیرمترقبه افزایش بخشید. آقای اوباما فکر میکرد که با تغییر فرماندهی نظامی و افزایش نیروها که با فشارهایی بر ارگ ریاستجمهوری نیز همراه باشد، میتواند در مدیریت نظامی و سیاسی افغانستان تاثیرگذاریهایی داشته باشد. ولی از آنجایی که آقای اوباما حلقه گمشده مشکلات افغانستان را که در درون ارگ ریاستجمهوری تمرکز یافته بود، به درستی تشخص نکرد، هیچ تحول بنیادی در مدیریت سیاسی کشور به وجود نیامد.
مهمترین اشتباه آقای اوباما و جامعه جهانی در رابطه با مسایل افغانستان، دخالت در انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۰۹ میلادی بود که یک بار دیگر به بقای تیم فعلی انجامید. این موضوع تبعات گسترده در مناسبات کشور در عرصه داخلی و خارجی بهجا گذاشت و افغانستان را از رسیدن به اهداف اصلیاش در مبارزه با تروریسم، تامین زمینههای رفاهی و حکومتداری بدون فساد بازداشت.
اکنون هم آقای کرزی با همان ترفند چندسال پیش و با تمسک به توافقنامه امنیتی میخواهد که امریکا را در چنگ اهداف سیاسیِ خود نگه دارد. به همین دلیل، سفر قریبالوقوع او به واشنگتن میتواند حاوی نتایج مختلفی باشد. نتیجه اول این است که احتمال انجام یک زدوبند سیاسیِ دیگر با امریکاییها را بهدست آورد و بتواند به نحوی خود را در معادلات سیاسی کشور حفظ کند و نتیجه دوم اینکه دیگر امریکاییها او را شریک مورد اعتماد خود نبینند و آقای کرزی با ادامه کشتی نرم همچنان با سیاستهای امریکا در افغانستان و منطقه از درِ مخالفت عمل کند. این نتایج بدون شک پس از برگشت او از امریکا، در رفتار و گفتار سیاسیاش خود را نشان خواهند داد.
Comments are closed.