احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:احمدعمران/ سه شنبه 28 قوس 1396 - ۲۷ قوس ۱۳۹۶
شاید در شانزده سال گذشته، خبری به اندازه برکناری عطا محمد نور والی پرقدرت بلخ و رییس اجرایی جمعیت اسلامی در فضای رسانهیی کشور منتشر نشده بود. این رویداد که حاصل ماهها چانهزنی و گفتگو میان جناحها و شخصیتهای مختلف اتفاق افتاد میتواند بسیاری از معادلات را در کشور دگرگون کند. آقای نور در شانزده سال گذشته به عنوان وزنه کلان سیاسی در شمال و کل کشور از موقعیت ویژه برخوردار بود و نه تنها دوستان و هواداران او نگاهی ویژه به او داشتند، بل حتا کسانی که خود را رقیب او میدانستند نیز در معادلات سیاسی نقش او را نمیتوانستند نادیده بگیرند. برکناری آقای نور به سادهگی اتفاق نیفتاد. رییس جمهور غنی در سه سال حکومت خود بارها تلاش کرد که آقای نور را از ولایت بلخ کنار بگذارد ولی هربار که اقدامی در این راستا میخواست انجام دهد، با چنان موانع بزرگی رو به رو شد که خاموشی را بهترین گزینه یافت. سال گذشته در اوج تنشهای که میان آقای نور و ریاست اجراییه به وجود آمد، ریاست جمهوری نزدیکیهایی با والی بلخ صورت داد ولی این نزدیکی ها بدون آن که به نتیجه دل خواه منجر شود، در میانه مذاکرات دو جانب معطل ساخته شد و سرانجام رییس جمهوری در یک اقدام غیرمترقبه به ولایت بلخ رفت و عملا حکم رسمی ولایت آقای نور را امضا کرد. به نظر میرسید که دیگر مانعی برای برکناری آقای نور از بلخ وجود نخواهد داشت ولی پس از مدتی دوباره روابط آقای غنی و نور به سردی گرایید و جنجال جنرال دوستم معاون اول ریاست جمهوری با ارگ نیز تکانه تازهیی در اوضاع درون حکومتی رقم زد. اختلافات میان جنرال دوستم و آقای نور زمانی به اوج خود رسید که سه تن از مهمترین چهرههای دولت وحدت ملی در یک اقدام کم پیشینه در شهر انقره ترکیه در نقش اپوزیسیون ایتلاف نجات افغانستان را ساختند. تشکیل ایتلاف نجات ارگ را غافگیر حتا سراسیمه ساخت زیرا کنار آمدن جنرال دوستم، عطا محمد نور و محمد محقق چیزی نبود که در محاسبات ارگ پیش بینی شده باشد. ارگ فکر میکرد، این افراد را به گونه انفرادی میتواند کنار بگذارد، بدون آن که پیامدهای آن چنانی داشته باشد. اما ایتلاف نجات افغانستان هرچند که موفق به برگزاری رسمی نشستهای خود در داخل کشور نشد؛ ولی به بختگی برای رویا های حلقۀ از تمامیت خواهان مبدل شده بود که نمیتوانستند به ساده گی از کنار آن عبور کنند.
این که واقعا چه اتفاقی افتاد که آقای نور از سمتش کنار برود و ارگ موفق شود که موانع را از سرراه بردارد، هنوز کاملا مشخص نیست اما یک چیز از همین حالا مشخص است که کنار رفتن آقای نور بدون برخی اقدام های از پیش انجام شده، صورت نگرفته است. بدون شک فشارهای چند جانبه صورت گرفته که منجر به کنار رفتن آقای نور شده است. اما این که چه کسانی و با چه اهدافی در این مسیر همکاری کرده اند، هنوز زود است که چیزی گفته شود.
بدون شک در روزهای آینده که تب و تاب ها مقداری فروکش خواهد کرد و هم چنین زبانهای برخیها باز خواهد شد، مسایل تازهیی افشا خواهند شد که واقعیتهای کنار رفتن آقای نور را بیشتر روشن خواهند کرد. همین حالا برخی آوازهها حاکی از آن اند که در کنار زدن آقای نور توطیۀ صورت گرفته است و بدون آن که او عملا تصمیم به کنار رفتن گرفته باشد، چنین وانمود شده است او از سمتش استعفا داده است. با این حال از همین حالا تصور بلخ بدون « نور» تصور سادهیی نیست. او در شانزده سال گذشته توانست پایههای قدرت خود را در بلخ چنان مستحکم سازد که کمتر هماوردی را میتوان برای او سراغ کرد. آقای نور با تلاشهای پیگیر موفق شد که از بلخ و شهر مزارشریف ولایت و شهری آباد، امن و پردرآمد بسازد. کارکردهای شانزدهسالۀ او در آبادنی بلخ چیزی نیست که فراموش و یا نادیده گرفته شود. شاید او در طی زمان کارکردش در پست ولایت بلخ اشتباهاتی نیز انجام داده باشد که وضعیت فعلی ماحصل آن باشد ولی قدرت او در انتخابات گذشته و حمایت اش از تیم اصلاحات و همگرایی کاملا مشهود بود و نشان داد که او یکی از افراد پرنفوذ و دارای وجه کلان مردمی است. برخیها از همین حالا نگران وضعیت بلخ و حتا شمال کشور پس از آقای نور هستند. برخی از تحلیلگران و شخصیتهای سیاسی که مسایل را از نزدیک زیرنظر دارند، برکناری آقای نور را در پیوند با برخی مسایل سیاسی و نظامی در شمال کشور هم سو ارزیابی میکنند. به باور این تحلیل گران نبود آقای نور در بلخ می تواند راه را برای گروه های خطرناک تروریست و تندرو هموار سازد. شمال کشور از چند سال به این طرف محل درگیریها و سربازگیریهای داعش و طالبان بوده است و احتمال این که پس از آقای نور این بخشهای نسبتاً امن کشور کاملا به دامن چنین گروه های سقوط کند، دور از تصور نیست.
همین حالا گزارش های وجود دارد که گروه داعش در بخشهایی از ولایت جوزجان مشغول سربازگیری است و تحرکات نظامی دارد. اگر این گزارشها واقعا درست باشند، پس باید منتظر عواقب کنار رفتن آقای نور بود. شمال کشور روزهای سختی را در پیش خواهد داشت و بدون شک اثرات کنار رفتن آقای نور براین منطقه وسیع از کشور به آسانی قابل جبران نیست.
Comments are closed.