گزارشگر:احمدعمران/ یک شنبه 3 جدی 1396 - ۰۲ جدی ۱۳۹۶
وقتی به سخنان مایک پنس، معاون رییسجمهوری امریکا، توجه شود به گونۀ واضح فهمیده میشود که ادارۀ جدید کاخ سفید جدیتر از گذشته به مساله افغانستان میپردازد. آقای پنس که روز پنجشنبۀ گذشته در یک سفر از پیش اعلام ناشده وارد کابل شد، ضمن دیدار با رهبران دولت وحدت ملی برای نظامیان این کشور در پایگاه بگرام نیز سخنرانی کرد. چند نکته در سخنان آقای پنس کاملا برجسته به نظر می رسید: ۱) حمایت از افغانستان و مبارزه با گروههای دهشت افکن تا نابودی آن ها و ۲) هشدار به پاکستان برای دست برداشتن از حمایت گروههای تروریستی در خاک آن کشور.
آقای پنس به صورت واضح اعلام کرد که ماموریت نظامیان امریکایی در افغانستان، تا زمانی ادامه پیدا خواهد کرد که دیگر تهدیدی علیه امنیت این کشور که بدون شک میتواند خطری برای کشورهای غربی باشد، وجود نداشته باشد و ضمنا او به پاکستان هشدار داد که دست از حمایت گروههای تروریستی بردارد؛ زیرا چنین چیزی میتواند تبعات خطرناک برای این کشور به بار آورد. این بار نخست نیست که امریکا چنین قاطعانه از ماموریت این کشور در افغانستان دفاع میکند و به پاکستان هشدار میدهد. هرچند که آقای پنس برای نخستینبار به عنوان معاون رییس جمهوری امریکا وارد افغانستان میشد، ولی پیش از آن مقامهای ارشد کاخ سفید از وزیردفاع گرفته تا وزیر خارجه بارها به این کشور سفر کردند و چنین پیامی را به گونههای متفاوت در سخنان شان بازتاب داده اند. به نظر میرسد که رویکرد دونالد ترامپ رییس جمهوری امریکا با مساله افغانستان شدید تر از رویکرد بارک اوباما رییسجمهوری پیشین این کشور است و میخواهد نشان دهد که امریکا به تعهدات خود در سطح جهانی پایبند باقی میماند. تا اینجای کار همه چیز خوب و رضایتبخش به نظر میرسد و نمیتوان برآن ایرادی وارد کرد. اما مشکل زمانی رخ مینماید که همۀ این هشدارها و تعهدات فقط در محدودۀ کاغذ، رسانه و سخنرانی باقی مانده و گامی فراتر از آن برداشته نشده است.
ادارۀ آقای ترامپ به شدت از عملکرد پاکستان انتقاد میکند و در کنار آن به پشتبانی خود از افغانستان تاکید میورزد؛ ولی نتیجه این هشدارها و پشتیبانیها نه کاهش جنگ و درگیری بوده و نه عدم مداخله پاکستان در امور داخلی افغانستان. پاکستان در ماههای اخیر به صورت ممتد ولایتهای جنوبی و شرقی افغانستان را مورد هجوم نظامی قرار داد و بارها به این ولایتها حمله های راکتی کرد. پاکستان عملا به جای مبارزه جدی با گروههای دهشتافکن از سیاستهای امریکا در منطقه انتقاد میکند و حضور گروه های تروریستی در این کشور را رد میکند. پاکستان در پانزده سال گذشته عملا از طالبان و گروههایی که در جنگ مستقیم با دولت افغانستان و نیروهای خارجی مستقر در این کشور قرار داشته اند، حمایت کرده و این حمایت هیچ وقت هم به صورت پنهانی صورت نگرفته است. امریکا به عنوان کشوری که از امکانات استخباراتی و اطلاعاتی بسیار قدرتمندی برخوردار است، بهتر از هرکشوردیگری میداند که پاکستان تنها گروههای شورشی را در خاک خود پناه نداده است؛ بل این کشور از گروههای تروریستی در جنگ نیابتی با افغانستان استفاده میکند. پاکستان جنگی را در برابر مردم افغانستان رهبری میکند که از چند دهه آغاز کرده و تا به امروز همچنان ادامه داشته است. گاهی اگر پاکستان از در دوستی با افغانستان پیش آمده، هرگز در دوستی خود صداقت نداشته و نه خواهان برقراری امنیت و ثبات در کشور همسایه شمالی خود بوده است. پاکستان در چهاردهه گذشته فقط منافع خود را در افغانستان جستوجو کرده و خواهان ایجاد حکومتی در کابل بوده که کاملاً گوش به فرمان اسلام آباد باشد. پاکستان هرگز به چیزی از این کمتر فکر نکرده و نه هم در پی به دست آوردن چیزی کمتر از آن بوده است. برای پاکستان، افغانستان به عنوان کشور مستقل بیمعناست و هدفهای این کشور فراتر از محدودۀ جغرافیای افغانستان تخمین زده شده است.
پاکستان به افغانستان به عنوان تختۀ خیز نگاه میکند که پس از تسخیرهمه جانبه آن به هدفهای بزرگ و رویایی خود دست پیدا کند. آیا با چنین تصوراتی که اسلام آباد دارد، میتوان انتظار داشت که این کشور با گروههای تروریستی موجود در آن کشور مبارزه کند؟ و یا برای آوردن صلح و امنیت با دولت افغانستان همکاری داشته باشد؟ داشتن چنین توقعی از پاکستان اگر امری محال نباشد؛ ولی بسیار دور از تصور است. پاکستان تا زمانی از گروههای تروریستی حمایت میکند و از آنها در جنگ افغانستان سود می برد که واقعا احساس کند که به مشکل مواجه خواهد شد. تا آن زمان پاکستان از همین سیاست دروغ و تزویر استفاده خواهد کرد و هیچ تغییری در مواضع آن به وجود نخواهد آمد.
حداقل اگر دیگران نمیدانند، ولی به دلیل همکاریهای دوامدار و چندین ساله امریکا به خوبی از این نیات پاکستان آگاه است و میداند که این کشور چرا از گروههای تروریستی حمایت میکند. سیاست فعلی امریکا در قبال پاکستان سیاست ناکارآمد و آزموده شده است. این سیاست از سالها به این سو ناکارآمدی خود را نشان داده و بدون آن که کمترین سودی به حال افغانستان در گیرجنگ و نابسامانی داشته باشد، به ادامۀ جنگ کمک کرده است. اتفاقاً پاکستان هیچ هراسی از هشدارهای امریکا احساس نمیکند و نه به این باور رسیده که این کشور بتواند دست به اقدامهای جدیتر از هشدار دادن علیه آن بزند. در چنین وضعیتی آنچه که به عنوان واقعیت تلخ باقی میماند، جنگی است که در افغانستان از سوی این کشور مدیریت و رهبری میشود.
Comments are closed.