اشاره: در جریان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۳، مسوولان کمیسیون‌های انتخاباتی، به‌ویژه کمیسیون مستقل انتخابات، متهم شدند که در تقلب‌های «گسترده و سازمان‌یافته» دست داشته‌اند. سرانجام، با طرح شکل‌گیری حکومت وحدت ملی، از طریق برنامۀ آجندای ملی در کشور و سپس با پادرمیانی جان‌کری، وزیر خارجۀ وقتِ امریکا، حکومت وحدت ملی مبتنی بر تقسیم مساویانۀ قدرت ایجاد شد. یکی از نکات اصلی توافق‌نامۀ سیاسی که منجر به تشکیل حکومت وحدت ملی شد، اصلاح نظام و ساختار نهادهای انتخاباتی، توزیع شناس‌نامه‌های برقی و برگزاری لویه جرگه جهت تعدیل قانون اساسی بود. با این وجود، در نظام انتخاباتی تغییرات شکلی به وجود آمد؛ اما انتخابات برگزار نشد. اکنون که بیش از یک سال از آغاز کار کمیشنران جدید کمیسیون انتخابات می‌گذرد؛ برگزاری انتخابات با وجود این‌که کمیسیون وعده سپرده که در ماه سرطان سال جاری انتخابات پارلمانی را برگزار خواهد کرد؛ اما برگزاری انتخابات با چون و چراهای زیادی مواجه است.

——————————————————

سپاس از شما دکتورعبدالبدیع صیاد رییس کمیسیون مستقل انتخابات که زمینۀ این مصاحبه را فراهم ساختید.

به عنوان نخستین پرسش، زمانی‌که شما به عنوان رییس کمیسیون مستقل انتخابات کارتان را آغاز کردید، وضعیت چگونه بود و اکنون کمیسیون در چه وضعیت قرار دارد؟
در زمانی که کمیسیون انتخابات با سرپرستی اداره می‌شد، رییس دارالانشاء وجود نداشت، وضعیت طوری بود که کارها به شکل بهتر و خوب‌تر پیش نمی‌رفت، در زمانی‌که نصاب کمیسیون تکمیل نبود، کمیسیون می‌خواست استخدام را در مرکز و ولایات شروع کند؛ اما طبق قانون، کمیته استخدام طبق قانون تشکیل می‌شد؛ اما متاسفانه کمیسیون رییس دارالانشاء و رییس کمیسیون نداشت؛ بنابراین مشکلات زیادی وجود داشت.
بعد از انتخاب هیات اداری کمیسیون و رییس کمیسیون انتخابات کارهای زیادی صورت گرفت، بست‌های خالی زیادی وجود داشت که متاسفانه در طول یک سال به اعلان گذاشته نشده بود، تقریباً ۵۵ بست خالی در داخل کمیسیون و ۱۰ بست ولایتی، ۱۰ ریاست کلیدی در داخل کمیسیون و بست‌های زیادی توسط سرپرستان اداره می‌شد که با تعیین رهبری جدید تقریباً این مشکلات حل شده است.
تمام بست‌های متذکره اکنون به اعلان رفت و در یک پروسه رقابت آزاد امتحان گرفته خواهد شد و افراد واجد شرایط جذب خواهند شد.
مهم‌تر از این‎ها ثبت نام رای‌دهنده‌گان است که پروسۀ ثبت نام آغاز شدنی است و اکنون به صورت رسمی اعلان می‌کنم که پروسۀ ثبت نام برای رأی‌دهندگان در ۲۵ ماه روان عملاً آغاز می‌شود».
قرار است که ثبت نام رأی‌دهندگان در دو مرحله اول از مراکز ولایات آغاز شود و سپس به ولسوالی گسترش یابد، برای تهیۀ فهرست رأی‌دهندگان کارمندان جدید مرحله اول استخدام شده و پروسۀ استخدام در این زمینه هم جریان دارد.
ما براساس تفاهم‌نامه‌یی که با اداره ثبت احوال و نفوس داریم در حدود ده میلیون تذکره کاغذی باید توزیع گردد اداره احوال ثبت نفوس با وجود مراکز قبلی که دارد مراکز متعدد اضافی را در سراسر کشور افتتاح نموده است و گزارش‌هایی که به ما رسیده است، تنها در ولایت هرات روزانه چهار تا پنچ هزار تذکره توزیع می‌گردد و در کنار آن مراکز سیار برای توزیع تذکره ایجاد خواهد شد، زیرا ثبت نام رای‌دهنده‌گان براساس تذکره صورت خواهد گرفت.
بدون تذکره‌های برقی آیا ما یک انتخابات شفاف را شاهد خواهیم بود؟
توزیع تذکره‌های برقی یک پروسه طولانی است و برای برگزاری انتخابات فقط چند ماه باقی مانده است، ما روش دیگری را پیشنهاد کردیم و طرح اول ما این بود که به شکل بایومتریک باشد که متاسفانه در وقت و زمان آن نه دونرهای بین‌المللی و نه دولت افغانستان بنا به ملحوظات متعدد باما همکاری جدی نداشت و ماشین‌ها و وسایل تکنالوژی که باید خریداری می‌شد، هزینه زیادی لازم داشت و کسی با ما در وقت وزمان ان همکلری جدی نکرد؛ بنابراین ما طرح دوم خود را که در حد امکان شفافیت در نظر گرفته شود پیشنهاد کردیم که براساس تذکره تابعیت بود و تذکره تنها سندی است که در آن تمام مشخصات یک رای‌دهنده وجود دارد و تمام اسناد دیګر مانند قباله نکاح نامه جواز راننده‌گی وغیره به آن برمی‌گردد و در این طرح جدید در زمان ثبت نام در پشت تذکره یک برچسپ زده خواهد شد که مشخصات رای دهنده در آن درج می‌باشد و به یکی از مراکز رای‌دهی اعتبار داده خواهد شد که فرد مورد نظر براساس آن تنها در همان مرکز رای دهی حق رای را خواهد داشت.
در خصوص ریاست‌های ولایتی گفته می‌شود که جنجال و کشمکش‌های وجود دارد که گویا برخی از مقامات و سیاسیون کمیسیون را تحت فشار قرار دادند و خواهان این استند که نام‌های سرپرستان فعلی شارد لیست شده و دوباره به عنوان رییس گماشته شوند، این خبر تا چند اندازه حقیقت دارد؟
این خبر حقیقت ندارد، چون در گذشته کمیسیون رییس نداشت، در ابتدا این بست‌ها، بست‌های مدیریتی بود که بعداً به ریاست مبدل شد، این بست‌ها باید در زمان اعضای کمیسیون سابق به اعلان می‌رفت که نرفت و اعضای کمیسیون سابق به بهانه این‌که انتخابات نزدیک است و اگر این بست‌ها به اعلان برود، انتخابات متضرر خواهد شدبه تعویق انداخته بود وفقط نه بست ان ریفرم شده بود و از جمله بیست و چهار ولایت متباقی دیگر چهارده ولایت توسط سرپرستان اداره می‌شد و ده پست دیگر سرپرست هم نداشت و توسط مدیران و کارمندان دیگر کمیسیون سرپرستی می‌شدند.
یکی از دلایل که اعلان این پست‌ها به تاخیر افتاد، این بود که کمیسیون اصلاحات اداری ادعا داشت که این بست‌ها باید از طریق آنان به اعلان گذاشته شود و به همین دلیل ما یک ماه دیگر را نیز از دست دادیم تا این‌که کمیسیون اصلاحات اداری را قناعت دادیم که به اعلان گذاشتن این بست‌ها از صلاحیت کمیسیون مستقل انتخابات است، زیرا کمیسیون انتخابات یک کمیسیون مستقل است و هیچ ارگان دیگری حق دخالت در تقرری و یا استخدام کارمندان آنان را ندارد و در نهایت به این توافق رسیدیم که یک کمیته مشترک میان کمیسیون انتخابات و کمیسیون اصلاحات اداری افراد واجد شرایط را شارت لست و استخدام کند.
اکنون ده بست ریاست داخلی و ده بست ریاست ولایتی شارت لیست شده و استخدام ۲۳ هزار کارمند در تمامی ولایت برای پروسه ثبت نام رای‌دهنده‌گان و همین طور بست‌های قرار دادی جریان دارد.
باورها براین است که حکومت فعلی تمدید خواهد شد و انتخابات پارلمانی هم برگزار نخواهد شد، حالا براساس این گفته‌ها، آیا انتخابات برگزار خواهد شد؟
کمیسیون کار خود را طبق قانون انجام میدهد و مسایل سیاسی هیچ ربطی به کمیسیون ندارد و کمیسیون مطابق به قانون کار خود را به پیش خواهد برد و اما اگر کدام توافقی بین سیاسیون و حکومت صورت بگیرد، کمیسیون در آن دخیل نخواهد بود، اگر توافقی صورت بگیرد، یک بحث کاملاً جداست و کمیسیون در آن دخالتی نخواهد داشت؛ اما من مطمین استم که انتخابات در سال روان صورت خواهد گرفت و ما برای برگزاری انتخابات کاملا آماده هستیم.
بودجه انتخابات فراهم شده و مرکز ثبت نام رای‌دهنده‌گان متوازن سازی شده و پروسه ثبت نام به زودی آغاز میشود وکارمندانی که به این منظور استخدام گردیده کار خود را آغاز خواهد کرد؛ بنابراین ما برای برگزاری انتخابات آماده هستیم و برای برگزاری انتخابات هیچ مشکلی وجود ندارد.
افرادی که نفوذ مردمی دارند؛ اما مورد تایید زورمندان نیستند و حامی حکومتی ندارند؛ نگران اند که براساس فشارهای سیاسی و حکومت رای آنان حفاظت نشود، رای شان دزدی شود، برای این افراد چه گفتنی دارید.
ما بارها تکرار کردیم که کمیسیون مستقل انتخابات توانایی حفظ استقلالیت خود را دارد و از رای مردم حفاظت خواهد کرد و تن به هیچ نوع فشار سیاسی نخواهد داد، تعهد ما این است که رای مردم ضایع نخواهد شد و بارها گفته‌ام که رای مردم پیش ما یک امانت است و آن را حفظ کرده و به کسی خواهیم داد که شایسته‌گی آن را دارد و افرادی را برنده معرفی خواهیم کرد که رای واقعی مردم را با خود داشته باشند.
بحث‌هایی که در مورد خود شما وجود دارد این است که می‌گویند، شما به انتخابات باور ندارید، به راستی چنین است؟
شما این را خوب می‌دانید که در افغانستان زمانی‌که یک فرد به یک پست و مقامی می‌رسد، بدون شک دوست و دشمن زیادی دارد، تبلیغاتی علیه او صورت می‌گیرد؛ بنابراین من این گفته‌ها را یک تبلیغ منفی برعلیه خود می‌دانم.
من یک استاد پوهنتون/ دانشگاه استم که تحصیلات عالی به سطح دوکتورا در بیرون از افغانستان در بهترین پوهنتون/ دانشگاه جهان اسلام در الازهر شریف را دارم و به عنوان یک استاد، انتخابات را یک اصل اسلامی و یک پروسه دموکراتیک می‌دانم و به آن باور دارمو ایمان دارم که انتخابات یک اصل اسلامی است.
به باور من راه شرعی و قانونی رسیدن به قدرت، برگزاری انتخابات است و کسانی‌که چنین تبلیغاتی می‌کنند، بدون شک به هدف تخریب پروسه انتخابات این کار را انجام می‌دهند.
بحث دیگری که در مورد شما وجود دارد این است که گفته می‌شود شما از حامیان گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسامی هستید و ممکن است که در انتخابات پیش روی از کسانی حمایت کنید که افراد وابسته به گلبدین حکمتیار باشند.
در زمان جهادمقدس مردم افغانستان، هرشخصی یا فردی افتخار عضویت در یکی از احزاب سیاسی جهادی را داشتند و بدون در نظرداشت قوم یا گروه عضو یکی از تنظیم جهادی بودند و این وظیفه ما بود که در کسب استقلال افغانستان سهمی داشته باشیم؛ اما اکنون استقلالیت خود را دارم، دیدگاه خود را دارم، بیش از هشت سال می‌شود که در پوهنتون/ دانشگاه کابل به عنوان استاد تدریس می‌کنم، مصلحت ها را درک کرده می‌توام و توانایی این را دارم که درک کنم چه چیز به مصلحت کشورم و به مصلحت مردم مسلمان افغانستان است، نزد من اکنون اولویت‌ مصالح علیای کشور عزیزم و مصالح تمام مردم افغانستان است.
یعنی شما از حامیان گلبدین حکمتیار نیستید؟
امروز هیچ کسی در افغانستان حامی ندارد، حمایت ما از پروسه های ملی ومصالح علیای کشور ما است ، خودم دیدگاه خاص خود را نسبت به قضایای افغانستان و مردم عزیزم دارم و شاید در مورد دیدگاه افرادی که مصالح علیای افغانستان را در نظر دارند، احترام قایل باشم؛ اما من دیدگاه خاص خود را با در نظرداشت مصالح علیای کشورم دارم و پستی که من در آن قرار دارم قانون به ما اجازه نم‌یدهد که عضویت حزب خاص را داشته باشم و من به قانون احترام دارم و تعهد سپردم که کارهای خود را در چاچوب قانون به شکل بی طرفانه به پیش ببرم مصلحت کشور عزیزم ومصلحت فرد فرد مردم مظلوم افغانستان در نظر من بالاتر از مصالح سیاسی قومی وتنظیمی است.
در پایانی اگر گفتنی داشته باشید، بفرماید.
من به مردم عزیزم وعده می‌سپارم و بارها گفتم و بازهم تکرار می‌کنم که اجازه دخالت در کار کمیسیون انتخابات را به هیچ کسی نخواهیم داد، اما باید یادآور شد که کمیسیون به تنهایی در مقابل مداخلات غیر قانونی ایستاده‌گی کرده نمی‌تواند، قوت ما مردم ما، رسانه‎ها، نهادهای مدنی و احزاب سیاسی که به دموکراسی باور دارند، است. بنابراین برای برگزاری یک انتخابات شفاف و سالم تمام این نهادها، احزاب باورمند به دموکراسی و مردم افغانستان با ما همکاری کند تا جلو تقلب، تخلف و مداخله زورمندان و کسانی‌که بالای کمیسیون فشار می‌آورند، گرفته بتوانیم و من این را وعده می‌دهم که هرگاه فشار و یا مداخله از هر طرفی که صورت گیرد، آن را با مردم افغانستان و رسانه‌ها شریک بسازیم، زیرا مصلحت مردم افغانستان برای ما بالاتر از هر مصلحتی است و خواهد بود.

تشکر از شما عبدالبدیع صیاد رییس کمیسیون مستقل انتخابات.
از شما هم تشکر.