داکتر عبدالله عبدالله رییس اجرایی حکومت وحدت ملی، دیروز یکشنبه (۱۹ حمل) در یک نشست خبری مشترک با بنعلی یلدرم، نخست‌وزیر ترکیه گفت که سهم ترکیه در روند امنیت و بازسازی افغانستان برازنده بوده است.
بازگشت جنرال دوستم، معاون اول غنی، واگذاری مدیریت مکاتب افغان- ترک به دولت ترکیه، حمایت از صلح افغانستان و هم‌چنان بازگشت مهاجران افغانستانی از کشور ترکیه، از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث دوطرف گفته شده است.
هم‌چنان، محمداشرف غنی رییس حکومت وحدت ملی در دیدار با بن‌علی یلدریم، نخست وزیر ترکیه، در مورد مسایل امنیتی، همکاری‌های اقتصادی، مبارزۀ مشترک با تروریسم، پروسۀ صلح، هم‌کاری در بخش تعلیمات و تحصیلات عالی، مناسبات فرهنگی و تحکیم ارتباطات همه‌جانبه میان دو کشور، بحث و گفت‌وگو کرده است.
رییس‌ حکومت وحدت ملی گفت: روابط افغانستان و ترکیه به‌زمان‌های دور برمی‌گردد و دوکشور نظر به‌مناسبات مشترک دینی و فرهنگی، از سال‌های متمادی در زمینه‌های گوناگون هم‌کار بوده‌اند.
او از کمک و همکاری‌های آن کشور طی سال‌های گذشته به‌خصوص در بخش امنیتی، اقتصادی، تحصیلی، آموزش پولیس ملی و استفاده از تجارب آن کشور در بخش اداره اراضی با افغانستان، قدردانی کرد.
سرنوشت جنرال دوستم
نخست وزیر ترکیه در دیدار با عبدالله روی برگشت جنرال دوستم گفت‌وگو کرده‌ است. رییس اجرایی حکومت وحدت ملی گفته که در این مورد صحبت شده و کابل نیز خواستار این است که مردم افغانستان در وحدت و درسایه نظام زنده‌گی کنند و زمینه برای همه فراهم باشد.
آقای عبدالله گفته که این موضوع از مسایلی است که باید درباره آن کار صورت گیرد و کوشش همه جانبه باید در این باشد که همه مردم افغانستان این کشور را خانه مشترک خود بدانند.
احمد ایشچی، از مخالفان سیاسی آقای دوستم، بیش از یک سال پیش مدعی شد که آقای دوستم و محافظانش او را در شبرغان مرکز جوزجان ربودند و با او بدرفتاری جنسی کردند.
در پی آن، دادستانی کل افغانستان پرونده‎‌یی در مورد این قضیه تشکیل داد و بعد از آن آقای دوستم ، در ۲۹ ثور سال گذشته به کشور ترکیه تبعید شد.
مکاتب افغان – ترک
در این نشست هم‌چنان، روی تحویل مدرسه افغان – ترک که میان افغانستان و بنیاد معارف ترکیه قبلا موافقت‌نامه‌یی امضا شده است که بحث شد.
آقای عبدالله گفت که این کار به نفع کودکان افغانستان و کودکانی است که در این مدارس درس می‌خوانند و افغانستان متوجه کیفیت این مکاتب خواهد بود.
دولت افغانستان چندی قبل با امضای تفاهمنامه‌یی، رسما مدیریت مکاتب افغان-ترک را به دولت ترکیه سپرد.
پس از کودتای ۲۰۱۶ در ترکیه، دولت آن کشور فتح‌الله گولن را متهم به طراحی کودتا کرد و با این استدلال که مکاتب افغان – ترک هم زیر نظر و تحت حمایت اوست، خواهان مسدود شدن آن و یا سپردن مدیریت آن به دولت ترکیه شد.
رییس اجرایی افغانستان گفت هدف اصلی از واگذاری مدیریت مکاتب افغان-ترک «بهبود و توسعه» این مکاتب است.
همزمان با ورود نخست وزیر ترکیه به کابل، اعضای انجمن اولیای شاگردان افغان-ترک می‌گویند که تسلیمی مدیریت این مکاتب به دولت ترکیه غیرقانونی است.
یوسف پشتون رییس انجمن اولیایی شاگردان مکاتب افغان- ترک می‌گوید که آنان به خاطر حفظ جایگاه علمی این مکاتب و نیز آینده نسل افغانستان تلاش می‌کنند، اما شماری از اداره‌های دولتی بر خلاف آنان کار می‌کنند.
آقای پشتون تصمیم دولت افغانستان مبنی بر واگذاری مدیریت مکاتب افغان-ترک به دولت ترکیه را غیرقانونی خوانده تاکید می‌کند که آنان اجازه نمی‌دهند تا مدیریت این مکاتب به دولت ترکیه واگذار شود.
این مخالفت‌ها در حالی صورت می‌گیرد که دولت ترکیه با در اختیار گرفتن مدیریت مکاتب افغان-ترک، شمار این مکاتب را افزایش داده و نیز ۲۰ فیصد تخفیف در فیس آن می‌آورد.
مهاجران
در این نشست هم‌چنان، روی وضعیت مهاجران افغانستانی در ترکیه نیز بحث صورت گرفت.
داکتر عبدالله با بیان این‌که کشور ترکیه از تامین امنیت گرفته تا بازسازی افغانستان سهم گرفته است، گفت: مهاجرت غیر قانونی را یک چالش برای همه است و افزود که نهادهای دیپلماتیک افغانستان در ترکیه برای حل این مشکلات با مقام‌های ترک در ارتباط است.
او گفت: باید کسانی که از مرزهای ایران و یونان به دلیل مهاجرت غیرقانونی بازداشت می‌شوند، به صورت داوطلبانه به افغانستان برگردانده ‌شوند.
به گفته آقای عبدالله، وزرای داخله دو کشور برای حل این مشکل نیز در تماس هستند و در روند بازگشت داوطلب مهاجران افغانستانی از ترکیه به کشور تغییر ایجاد نشده است. هم‌چنان، نخست وزیر ترکیه در این نشست مشترک با رییس اجراییی، گفت: اکنون وقت آن است که طالبان با حکومت افغانستان صلح کند. بنعلی یلدرم تأکید کرد که طالبان باید از فرصت‌ تاریخی و بی‌سابقه‌یی که به وجود آمده، استفاده کنند.
او هم‌چنان، گفت که ترکیه از روند صلح افغانستان حمایت می‌کند.
بن علی یلدرم در مورد روابط تجاری ترکیه با افغانستان نیز گفت که روابط ترکیه با افغانستان هم از نگاه اقتصادی و هم از نگاه فرهنگی، اجتماعی و سیاسی روز به روز در حال افزایش است.
این در حالی است که در جریان هفتۀ جاری نخست وزیر پاکستان نیزدر دیدار با سران حکومت وحدت ملی روی موضوعات مبارزه با تروریسم، اتصال منطقه‌یی و روند صلح افغانستان بحث و تبادل نظر کردند. اما آگاهان این دیدار موثر نمی‌دانند. احمد سعیدی با اشاره به سفر نخست وزیر پاکستان به افغانستان می‌گوید که عرف دیپلوماتیک تقاضا می‌کند، زمانی رهبران کشورهای مختلف در رابطه به مسألۀ مورد بحث به تفاهم نزدیک می‌شوند؛ باید نشست‌خبری برگزاری کنند و در رابطه به موع بحث معلومات ارایه کنند. اما بر خلاف این عرف نخست وزیر پاکستان و رییس حکومت وحدت ملی چنین کاری را انجام ندادند. این نشان می‌دهد که در بحث‌ها به تفاهم نزدیک نشده‌‌اند.
درهمین حال، برخی آگاهان نیز باور دارند که یکی از موضوعات سفر نخست وزیر ترکیه به کابل بحث روی برگشت احتمالی جنرال دوستم معاون اول ریاست جمهوری است.
احمد سیدی آگاه مسایل منطقه‌ با اشاره به سفر نخست وزیر ترکیه به کابل در گفت‌وگو با روزنامۀ ماندگار می‌گوید: سفر بنعلی یلدرم نخست وزیر ترکیه هدف‌های مختلفی را دنبال می‌کند، بحث ترک‌تباران در افغانستان و چالش‌های به میان آمده می‌تواند یکی از موضوعاتی باشد که نخست وزیر ترکیه با سران حکومت وحدت ملی روی آن بحث کند.
آقای سعیدی باور دارد که نخست وزیر ترکیه برای بازگشت جنرال دوستم که در حال تبعید در ترکیه به‌سر می‌برد، میان جیگری خواهد کرد.
هم‌چنان، او گفت که این سفر نخست‌ وزیر ترکیه هدف منطقه‌یی نیز دنبال می‌کند، در حال که تحولات اخیر کشورهای منطقه ازجمله روسیه، ایران، ترکیه و حتا به ‌شمول پاکستان در برابر امریکا قرار گرفته‌اند، در سفرهای پیهم ( نخست وزیر پاکستان و ترکیه) می‌خواهند اوضاع سیاسی و اقتصادی افغانستان را از نزدیک مطالعه کنند.