بخش نخست/

عربستان سعودی؛ سلطنت مونارشی:
تا سال ۱۹۲۴ میلادی، عبدالعزیز بن عبدالرحمان معروف به ابن سعود بر ملک حسین در حجاز (غرب شبه‌جزیرۀ عربستان شامل شهرهای مکه و مدینه) غلبه یافت و خود را پادشاه نجد و حجاز خواند. بریتانیا اولین دولتی بود که پادشاهی او را به رسمیت شناخت.
آل‌سعود(خانوادۀ سعود) از نام جد اعلای آن‌ها محمد بن سعود گرفته شده است که در قرن هژدهم عیسوی (۱۷۴۴) در شهر دُرعیه (الدرعیه) (واقع نجد در شمال غربی شهر ریاض) تشکیل حکومت داد. محمد بن سعود به عنوان امیر درعیه با محمد بن عبدالوهاب (۱۷۹۲-۱۷۰۳ عیسوی) و عقاید مذهبی او که پیرو مذهب حنبلی، به ویژه متأثر و ملهم از ابن تیمیه(۱۳۲۸-۱۲۶۳ عیسوی) فقیه این مذهب بود که سپس باورهای مذهبی او بیشتر با بار منفی از سوی مخالفانش، وهابی و وهابیت خوانده می‌شود، همراه و هم‌پیمان شد. محمد بن سعود حاکمیت آل‌سعود را با ترویج و حاکمیت افکار مذهبی محمد بن عبدالوهاب گره زد و این سیاست از سوی امیران و سلاطین آل‌سعود ادامه یافت.
نظام سلطنتی عربستان سعودی نظام مونارشی خانواده‌گی و ساختار اجتماعی کشور، ساختار قبیله‌یی است که تمام قبایل، مطیع و مقهور قبیلۀ حاکم سلطنتی اند. در این نظام سلطنتی هیچ‌گونه نشانی از جامعۀ مدنی چون احزاب سیاسی، انتخابات، پارلمان، مطبوعات آزاد و غیره وجود ندارد. ده درصد جمعیت سی ملیونی کشور را شیعیان تشکیل می‌دهند که بیشتر در نواحی شرقی نفت‌خیز زنده‌گی می‌کنند. بیش از شش میلیون نفر اتباع و کارگران خارجی نیز در عربستان زنده‌گی و اقامت دارند.
موقعیت شهرهای مکه و مدینه در عربستان، جایگاه سلطنت سعودی را در میان کشورهای اسلامی و جوامع سنتی مسلمانان بسیار قابل احترام می‌سازد. اهمیت دیگر این کشور برای جهان غرب و کشورهای چون جاپان و چین، به ذخایر نفت بر می‌گردد. ۲۵ درصد ذخایر نفت جهان در این کشور قرار دارد. عربستان سعودی در اواخر دهۀ سی قرن بیستم (۱۹۳۰) به درآمد نفت دست یافت و پس از جنگ دوم جهانی در نیمۀ دوم این قرن، به یکی از تولید کننده‌گان مهم نفت در منطقه تبدیل شد. درآمد نفتی این کشور در سال روان ۲۰۱۸ به بیش از ۱۳۱ ملیارد دالر پیش‌بینی می‌شود.
آل‌سعود از حکومت درعیه تا سلطنت عربستان سعودی:
خانوادۀ سعود از حکومت درعیه تا ۱۹۳۲ که بر نجد و حجاز دست یافتند و قلمرو سلطنت خود را عربستان سعودی نام گذاشتند، فراز و نشیب‌های بسیاری را در شکل‌گیری این سلطنت پیمودند: از جنگ‌های خونین با حکام و قبایل مختلف در شبه‌جزیرۀ عربستان تا جنگ با سلطنت عثمانی‌ها که بسیاری از کشورهای عربی متصرفات سلطنت عثمانیان بود و تحمل شکست در برابر آن‌ها.
وقتی حاکمان آل‌سعود در اوایل سدۀ نوزدهم به شهرهای مکه و مدینه دست یافتند، سلطان سلیم عثمانی در سال ۱۸۱۲، فرمان‌دار مصر محمدعلی پاشا را مأمور سرکوبی آن‌ها کرد. محمد علی در این سال قوای آل‌سعود را در مدینه شکست داد و در مکه به جای شریف غالب، برادرش سرور غالب را شریف یا حاکم مکه تعین کرد. سپس نیروهای عثمانی مصر در سال ۱۸۱۸ میلادی بر پایتخت حکومت آل‌سعود در درعیه دست یافتند. دُرعیه توسط قوای مصری چپاول و تخریب شد و بسیاری از چهره‌های معروف و مقتدر حکومت آل‌سعود به قتل رسید. عثمانی‌ها عبدالله بن سعود، زمام‌دار این خانواده را به استنابول بردند و در آنجا سر بریدند.
شورش مجدد خانوادۀ سعود در برابر دولت عثمانی در سال ۱۸۱۹ توسط ترکی پسر عبدالله بن سعود در ریاض آغاز شد، اما تا سال ۱۹۰۲ بازمانده‌گان آن خانواده علی‌الرغم پیروزی‌هایی در جنگ، به ایجاد حکومت پایدار دست نیافتند. در سال ۱۹۰۲ عبدالعزیز بن عبدالرحمان بن فیصل معروف به عبدالعزیز بن سعود ریاض را تسخیر کرد و آن را پایتخت حکومت خود قرار داد. ارتش عثمانی را در سال ۱۹۰۶ شکست داد. امیران و حکومت‌های جداگانه را مطیع خود ساخت و تا نیم قرن دیگر سلطنت متمرکز و مقتدری را در سراسر کشوری که عربستان سعودی نام گذاشت، با شمشیر و خون به وجود آورد. او ۵۱ سال سلطنت کرد. پس از او پسرانش ملک فیصل، ملک خالد، ملک فهد، ملک عبدالله و اکنون ملک سلمان به پادشاهی عربستان رسیدند.
ادامه دارد…