«وَلاَ تَشْتَرُواْ بِآیاتِی ثَمَنًا قَلِیلاً «
یکى از مشکلات بنیادى مسلمانان و به ویژه مردم افغانستان، بر می‌گردد به فهم دین و استفادۀ ابزارى از دین توسط «پیشوایان دینى». استفاده از تیغ تکفیر براى خاموش کردن منتقدان و توجیه منکرات زمام‌داران توسط «عالمان دین»، بیشترین کاربرد استفادۀ ابزارى از دین را شکل می‌دهد.
هر چند فهم دین و استفادۀ ابزارى از دین منحیث دو موضوع جداگانه، مستلزم مباحث گستره و علمی می‌باشند و در این باره کتب متعدد نیز نوشته شده است، ولى در این نوشته اشارات کوتاهى دارم به توجیه‌گرى شمارى از «عالمان دین» در پیوند به انتخابات و این‌که آیا انتخابات یک امر دینى است، یا عرفى؟
شمارى از «عالمان دین» در چند روز اخیر فرمایش ارباب قدرت را عملى کردند و براى انتخابات، دلایل شرعى و دینى تراشیدند. در مباحث دینى، حلال، حرام و مباح، سه واژۀ مجرد نبوده، بلکه اساس نگرش و عملکرد مسلمانان را به ویژه در عبادات و معاملات شکل می‌دهند.
مسلمانان در بارۀ امور (حلال آشکار)، (حرام آشکار) و مباحات، بدون تتبع عمل کرده و علماى دین نیز چنین امر و نهى می‌کنند. در صورتی که عوام به شبهه میان حرام و حلال مواجه شوند، براى رفع شبهه، نزد عالم دین مراجعه می‌کنند.
انتخابات از جمله امورى است که شماری از علماى دین مخالف جدى آن بوده و پیروان اسلام ایدئولوژیک و سیاسى، امارت اسلامى و حتا خلافت اسلامى را بر آن ترجیح می‌دهند که حکومت‌هاى شمارى از کشورهاى عربى، امارت اسلامى طالبان و خلافت اسلامى داعش، نمونه‌هاى برجستۀ آن می‌باشند.
تنظیم‌هاى جهادى افغانستان و شمار زیادى از علماى دین در افغانستان که نشخوارگر افکار تندروان اخوان‌المسلمین و یا سرگردان میان افکار پیروان سلفیت و اهل رأى اند؛ بدون تحقیق و تتبع، به تردید انتخابات پرداخته اند و مى‌پردازند.
طالبان به خاطر تحریم انتخابات؛ اشتراک کننده‌گان را مانع شدند، تهدید کردند، انگشت بریدند، سر بریدند، محلات رأی‌دهى را هدف انفجار و حملات انتحارى قرار دادند.
گلبدین حکمتیار که در اقدامات انفجارى، انتحارى، حملات تروریستى، مقدس شمردن حملات انتحارى، بیعت با داعش و امثالهم از خشن‌ترین چهره‌هاى اسلام‌گرایى افراطى است، بدون تایید یا تردید لفظى انتخابات؛ انتخابات را پذیرفته و مى‌کوشد تا از این طریق به قدرت برسد، اما دوست دارد که او را «امیر حزب اسلامى» بنامند تا رهبر آن حزبب…
عامۀ مردم که به دلایل تقلب‌هاى گسترده در انتخابات‌هاى گذشته، فساد گسترده، و زراندوزى شمار زیادى از اعضاى مجلسین شوراى ملى؛ علاقۀ چندانى به انتخابات نداشته و ندارند که بنابر این، سهم اندکى در مراجعه به ثبت نام در مراکز رأی‌دهى داشتند.
اما در چند روز اخیر شمارى از «عالمان دین» در کابل فرمایش ارباب قدرت را عملى کردند و براى انتخابات، دلایل شرعى و دینى تراشیدند .دولت افغانستان طبق معمول «علماى دین» را به ارگ جمهورى احضار کرد و در بارۀ تهیۀ تشویق‌نامۀ دینى به خاطر اشتراک بیشتر مردم در مراکز ثبت نام، هدایت داد و «عالمان دین» نیز طبق هدایت، چنین کردند و بعضى شان در خطبه‌هاى روز جمعه نیز براى مشروع بودن انتخابات دلایل شرعى و دینى تراشیدند و نثار مخاطبان شان کردند.
صدور فتواهاى من‌دراوردى و فرمایشى نه‌تنها که دین‌دارى مردم را رونق و پالایش نمی‌دهد، بلکه تنفر و انزجار مردم را نسبت به استفاده کننده‌گان ابزارى از دین مى‌افزاید. از این‌که انتخابات یک امر عرفى و دنیوى است که برگرفته از مولفۀ دموکراسى بوده و غیر دینى است، اما نه ضد دین؛ لازم است که علماى دین بدون فرمایش ارگ و دستمزد براى مخاطبان و پیروان خود بفهمانند که :
۱- انتخابات عمل غیر دینى است، اما ضد دین نیست، بلکه تقلب در انتخابات ضد دین می‌باشد مانند تقلب در سایر امور.
۲- در استعمال مفاهیم(امور دینى، غیر دینى و ضد دین یا مخالف دین) توجه لازم کرده و مغالطه نفرمایند.
۳- علماى محترم باید دیگران را متوجه سازند که بر مبناى اصل اباحت، نباید براى امور مباح و عرفى نیز دلیل دینى خلق کرد و یا حتماً شبیه آن امر را در متون نصوص جستجو کرد .
۴- به امر باالمعروف و نهى عن‌المنکر باید پرداخت، علیه انتحار و کشتار بیگناهان باید ایستاد تا دگر مادران و پدران داغ‌دار، فرزندان یتیم، زنان بیوه و شهرها ماتم سرا نگردند.