گزارشگر:بهزاد/ یک شنبه 13 جوزا 1397 - ۱۲ جوزا ۱۳۹۷
مشخص نیست چرا حکومت وحدت ملی تمایل شدید به کشاندن طالبان به روند صلح دارد، در حالی که این گروه کوچکترین تمایلی به پیوستن به پروسۀ صلح و دست برداشتن از جنگ از خود نشان نداده اند. طالبان یک گروه ایدئولوژیک اند. آنان داعیۀ «پاسداری از ارزشهای اسلامی» را در سر دارند و نیز در این راستا از سوی پاکستان حمایت میشوند.
پاکستان هم استراتژی هندمحور در قابل افغانستان برای خود تعریف کرده است که برای رسیدن به آن، به گروه طالبان نیاز دارد. پاکستان به اردوگاههای این گروه در مناطق قبایلی آن کشور دسترسی و نظارت دارد. واقعیت این است که پاکستان با هندوستان دشمنی تاریخ و هویتی دارد. پاکستانیها تصور میکنند هندوستان از خاک افغانستان در برابر آن کشور استفاده میکند.
قشر استراتژیک پاکستان میخواهد حداقل بر بخشی از خاک افغانستان کنترل داشته باشد تا به زعم خودشان، سدی در برابر نفوذ مخرب هندوستان ایجاد کرده باشند. تردیدی نیست که پاکستان از طالبان به عنوان ابزار برای فشار وارد کردن به هندوستان و افغانستان استفاده میکند، بناً هیچ دلیلی نمیتوان سراغ داشت که پاکستان بخواهد دو دسته این ابزار را به مقامهای افغانستان پیشکش کند.
طالبان هرگز به کمتر از به دست آوردن تمام خاک افغانستان و ایجاد امارت اسلامی قناعت نخواهند کرد. ایدئولوژی طالبان مرز دوستی و دشمنی آنان را مشخص کرده است. طالبان به کمتر از بیرون شدنِ تمام عساکر خارجی از افغانستان خوشحال نخواهند شد. پاکستان تا میتواند به این آتشِ هیزم میریزد.
مشکل دیگر این است که روسیه و ایران نیز اخیراً با این گروه رابطه ایجاد کرده اند. روسیه اعلام کرده است که با این گروه تماس دارد. نمایندۀ روسیه برای افغانستان اخیراً گفته است که با طالبان گفتوگو کرده اند. هرچند آنان این رابطه را برای زمینهسازی صلح در افغانستان عنوان کرده اند، اما مقامهای امریکایی و افغانستانی ادعا دارند که روسیه به طالبان جنگافزار توزیع کرده است. بسیاری از آگاهان سیاسی در افغانستان به این باور اند که روسیه، پاکستان و ایرانِ از طالبان به عنوان ابزار فشار در برابر امریکا در افغانستان استفاده میکنند. این سه کشور هم از سوی مقامهای امریکایی و هم از سوی مقامهای افغانستان متهم به پشتیبانی سیاسی و نظامی از طالبان اند.
وقتی طالبان به منابع وافر مالی و نظامی دسترسی داشته باشند و قدرتهایی مثل روسیه، ایران و پاکستان به آنان مشروعیت سیاسی و منطقهای بدهند، نیازی به مذاکره نمیبینند. اگر کشورهای قدرتمند منطقه و جهان خواستار مذاکرۀ بدون قید و شرط میان طالبان و کابل هستند، باید فشار را بر پاکستان و گروه طالبان تشدید کند، نه اینکه منابع در اختیار آنان بگذارد. به نظر نمیرسد که سیاست اعمالی روسیه، تلاش برای کشاندن طالبان به گفتوگو باشد. سیاست اعمالی آنان حمایت از طالبان برای زیر فشار قرار دادن امریکا در افغانستان است. تشدید تنش میان ابرقدرتها همیشه پیامد منفی برای افغانستان داشته است.
با این وجود، میتوان حدس زد که گفتوگو با طالبان آنهم با همکاری پاکستان، آب در هاوان کوبیدن است. وقتی این گروه حمایت سیاسی و نظامی از سوی کشورهای منطقه به دست میآورند و اردوگاههای امن در شماری از کشورها دارند، چه دلیل میتواند وجود داشته باشد که آنان به صدای صلح افغانستان پاسخ مثبت بدهند؟
واقعیت این است که پاکستان با این گروه در تماس مستقیم است و هرگز به آنان مشورت نخواهد داد تا به پروسۀ صلح افغانستان بپیوندند. پاکستان در درازمدت به طالبان نیاز دارد. سفر اخیر هیأت افغانستان به پاکستان هم بیشتر تبلیغاتی بود. از فهوای آن سفر چنین بر میآید که پاکستانیها جیب هیأت افغانستان را «نقل چوبی» پُر کرده باشد. پاکستان مشخص نکرد که چگونه با افغانستان کمک میکند؟ مقامهای پاکستانی تنها به صورت شفایی و در لاکِ ادبیات سیاسی وعدههایی به مقامهای افغانستان سپرد. مقامهای پاکستانی میدانند که وعدههای شفایی و ادبیات پیچیدۀ سیاسی، در آینده هیچ الزامیتی به آنان خلق نمیکنند و هر گاه خواسته باشند، زیر قول شان میزنند.
هرازگاهی هم اعلام میشود که پاکستان عملیاتی را در خاک آن کشور در برابر طالبانی که خواهان مذاکره با حکومت افغانستان هستند راه انداخته است. پیش از این نیز گفته شده بود که اختر محمد منصور هم به همین خاطر از سوی پاکستان کشته شد. اختر محمد منصور به درخواست حکومت افغانستان چراغ سبز نشان داده بود، اما پاکستان چنین چیزی را به سود خود نمیدید و در سدد از بین بردن او برآمد.
عبدالسلام ضعیف، سفیر حکومت طالبان در پاکستان در چند ماه پیش در گفتوگو با یکی از رسانههای پاکستانی گفته بود که طالبان آماده نیستند زیر فشار امریکاییها برودند. آقای ضعیف گفته بود که باورمند نیست طالبان به پیشنهاد صلح افغانستان پاسخ بگویند.
به هر حال، قدر مسلم این است که باید کشورهای جهان و معترض بر پاکستان به ویژه امریکا و مسوولان حکومت افغانستان در نوع برخورد خود با پاکستان تجدید نظر کرده و فشارها و تحریمهای بیشتری را بر این کشور وضع کنند تا پاکستان مجبور به همکاری در پروسۀ صلح افغانستان شود.
Comments are closed.