با آغاز شمارش معکوس و نزدیک شدن به تاریخ برگزاری انتخابات، بحث‌ها و مناظره‌ها در این مورد داغ‌تر شده است. هرچند هنوز به صورتِ قطعی نمی‌توان مطمین بود که واقعاً در تاریخ اعلام‌شده انتخابات پارلمانی در کشور برگزار خواهد شد؛ چون تا آن زمان هر چیزی ممکن است اتفاق بیفتد و این تاریخ را به عقب ببرد. حداقل حالا می‌توان با اطمینان گفت که حکومت و کمیسیون انتخابات بنا بر دلایلِ مختلفی موفق به برگزاری انتخابات شوراهای ولسوالی‌ها نشدند. اما در مورد برگزاری انتخابات پارلمانی با وجود موانع و مشکلاتِ عدیده‌یی که وجود دارد، تاریخ برگزاری آن تا هنوز دست‌نخورده باقی مانده است. اما چالش‌هایی که بر سرِ راه برگزاری انتخابات پارلمانی قرار دارد، همچنان به حالِ خود باقی اند.
این نوشته ماحصل و بازتابِ دیدگاه‌هایی است که با برخی از نامزدان انتخاباتی داشته‌ام، اما به منظور این که بحث جانب‌دارانه به نفع آن‌ها تلقی نشود، از بردن نام‌های‌شان در این‌جا خودداری می‌ورزم. من با بسیاری از نامزدان انتخاباتی که صحبت کرده‌ام، عمدتاً نگران برخی مسایل بودند، حتا همان افرادی که متهم به حمایت از سوی ارگ و یا قدرت‌های دیگر می‌شوند. نخستین دغدغه در جمع نامزدان انتخاباتی، برگزاری انتخابات با سیستم بایومتریک یا همان انگشت‌نگاری است. به باور برخی‌ها، این سیستم می‌تواند وقت‌گیر باشد و مجال رای‌دهی را به تمام شرکت‌کننده‌گانِ انتخابات در یک روز ندهد. در همین حال، هنوز مشخص نیست که آیا افراد آموزش‌دیده واقعاً تواناییِ آن را پیدا کرده اند که از ماشین‌های بایومتریک به نحو درست استفاده کنند.
بحث دیگر، افلاین بودنِ این ماشین‌ها در اکثر مناطق کشور است که به خدمات انترنتی دسترسی ندارند. برخی از نامزدان باور دارند که افلاین بودنِ ماشین‌های بایومتریک، زمینۀ تقلب و مهندسی آرا را توسط کمیسیون افزایش می‌دهد. این درحالی است که کمیسیون انتخابات از شرکت تهیه کنندۀ ماشین‌های بایومتریک خواسته است که کُد ماشین‌های بایومترک را در اختیار آن قرار دهد. این موضوع باعث تعجب و حتا واکنشِ منفیِ شرکت تهیه کنندۀ ماشین‌های بایومتریک شده است.
در همین حال، یک تن از نامزدان انتخابات پارلمانی که در نشست یوناما یا دفتر سیاسی سازمان ملل متحد در افغانسـتان شرکت کرده بود، می‌گفت که این نهاد به اطلاعاتی دست پیدا کرده که مردم مناطق روستانشین نسبت به ماشین‌های بایومتریک نگران اند و گفته اند در صورت استفاده از این ماشین‌ها در روند برگزاری انتخابات، آن‌ها حاضر به رفتن به پای صندوق‌های رای نیستند. نگرانی این عده از آن‌جا ناشی می‌شود که در گذشته طالبان با دست یافتن به سیستم بایومتریکِ پولیس موفق شدند که شمار زیادی را شناسایی و به قتل برسانند.
مسالۀ با اهمیتِ دیگر که باعث نگرانی نامزدان انتخابات، به ویژه آنانی شده که می‌خواهند با رایِ پاک به مجلس راه پیدا کنند، موضوع امنیتِ انتخابات است. با آن‌که به زمان برگزاری انتخابات چیزی نمانده است ولی در بسیاری از نقاط کشور برگزاری آن از بُعد امنیتی دشوار و حتا ناممکن به نظر می‌رسد. حکومت و نیروهای بین‌المللی که قصد همکاری در تأمین امنیت انتخابات را دارند، چگونه قادر خواهند شد که تا روز برگزاری انتخابات امنیت را در اکثر مراکز رای‌دهی تأمین کننـد؟
برخی گزارش‌های موثق وجود دارد که طالبان در مناطق زیر تسلطِ خود و حتا مناطقی که در اختیارشان قرار ندارد، با پخش اعلامیه‌ها و دادنِ هشدارها به مردم، خواهان عدم شرکت‌شان در انتخابات شده اند. اگر انتخابات با همان تعداد واجـدان شرایطی که کمیسیون اعلام کرده، برگزار نشود، احتمالِ آن وجود دارد که برای نشان دادنِ رقم اعلام شده، صندوق‌های رای از آرای تقلبی و گوسفندی پُر شود.
فراموش نکنیم که حالا رای گوسفندی وارد ادبیاتِ انتخاباتیِ ما شده و مردم به‌خوبی می‌دانند که چگونه صندوق‌های رای با چنین آرایی پُر ساخته می‌شود. مشارکتِ مردم که از اصول اساسی در برگزاری انتخابات است، زمانی می‌تواند تأمین شود که امنیت وجود داشته باشد. ناامنی به خودیِ خود یکی از چالش‌های مهم بر سرِ راه برگزاری انتخاباتِ شفاف و عادلانه است. در همین حال، این مسأله نیز نباید از نظر انداخته شود که گاه برخی افرادِ زورمند باعث ایجاد ناامنی در مناطقِ خود می‌شوند تا آرا را به نفعِ خود تقلب کنند.
برخی از نامزدانِ انتخابات بحث تهدید افراد زورمند را نیز به عنوان چالشِ دیگری در مورد انتخابات مطرح کرده‌اند. به باور آن‌ها، برخی افراد که تفنگ و امکانات نظامی در اختیار دارند، از حالا مردم را در برخی مناطق تهدید کرده اند که اگر آرایِ خود را به نفع نامزد مورد حمایتِ آن‌ها استفاده نکنند، پس از برگزاری انتخابات با آن‌ها برخورد خواهند کرد.
معلوم نیست که چرا کمیسیون شکایات انتخاباتی که بدون شک از چنین موضوعی آگاهی دارد، تا به حال اقدام نکرده است. این کمیسیون پیش از اعلام فهرست نهایی، حداقل ۳۵ تن از نامزدان را به اتهام داشتن افراد مسلحِ غیرمسوول از فهرست نهـایی بیرون کشید، اما کیست که نداند که هنوز ده‌ها نامزد در میان نامزدان فهرستِ نهایی وجود دارند که افراد مسلحِ غیرمسوول دارند و یا از حمایت چنین افرادی برخوردار هستند.
موضوع دادنِ پول به برخی از نامزدان نیز هنوز پابرجاست. عده‌یی از نامزدان اداعا می‌کنند که ارگ ریاست جمهوری و یا نهـادهای دیگر به برخی از نامزدان انتخابات پارلمانی برای خرید رای و انجام پیکارهای پُررنگِ انتخاباتی مبالغ هنگفتی را پرداخته اند. این یک شایعه نیست، حتماً این نامزدان گزارش‌ها و اطلاعاتِ موثقی را در اختیار دارند که چنین ادعا می‌کنند. به هر حال، کار کمیسیون شکایات می‌تواند بی‌اعتمادیِ موجود نسبت به انتخابات را تا حد زیادی کاهش دهد.
به گفتۀ برخی آگاهان مسایل انتخاباتی، مردم افغانستان خواهان مشارکت قوی حتا در موجودیتِ تهدیدها هستند، اما نسبت به نتیجۀ انتخابات به دلیل تجربۀ تلخ در این خصوص بسیار بی‌اعتماد شده اند. اگر کمیسیون‌های انتخاباتی و ارگ نتوانند بی‌اعتمادی نسبت به نتایج انتخابات را کاهش دهند، بدون شک مشارکت آن‌چنانی را در هنگام برگزاری انتخابات نباید از مردم انتظار داشت.