انتخابات مجلس نماینده‌گانِ افغانستان پس از سه‌سال و شش ماه تأخیر بامداد ۲۸ میزان با مراجعه مردم به بیش از پنج‌هزار و یک‌صد مرکز رأی‌دهی در ۳۲ ولایت به استثنای غزنی و کندهار، آغاز شد. این روند به نسبت مشکلات «فنی» و «امنیتی» در برخی از مراکز در دو دوم هم ادامه یافت.
بربنیاد آمار اعلام شده، در این دوره از انتخابات حدود هشت میلیون و ۸۰۰ هزار نفر که سه میلیون و ۶۷هزار نفر آن‌ها زنان و پنج میلیون و ۶۸۱ هزار نفر نیز مردان هستند، برای رأی دادن ثبت نام کرده اند.
انتخابات‌های افغانستان هیچ‌گاه پایان خوشی برای مردم نداشته و باعث شده که همواره از میزان پایین اعتماد مردم به این روند صحبت شود. انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری و ناکاره‌گی مسوولان حکومت وحدت ملی برآوردها را به سمت میزان بالای نا رضایتی مردم از انتخابات می‌کشاند و نگرانی‌های زیادی از حضور کمرنگ آنان مطرح می‌شد.
انتخابات مجلس نماینده‌گان پُر از انتقادها و ادعاهای تقلب و نامدیریتی کمیسیون انتخابات و حکومت که باعث تمدید یک روزه‌یی رأی‌دهی و ثبت هزاران شکایت شد.
گذشته از مشکلات موجود در این روند اما مشکلات سد راه مردم برای اشتراک در این پروسه نشد و شهروندانی که ثبت نام کرده بودند و صادقانه میخواستند نماینده‌گان خود را انتخاب کنند، با شور و اشتیاق فراوانی پای صندوق‌های رأی رفتند.
یک روز پیش از ۲۸ میزان مسوولان در کمیسیون انتخابات اعلام کردند که رأس ساعت ۷ بامداد مراکز رأی‌دهی گشوده می‌شود. من هم مانند هر شهروند دیگری که رأی دادن را به عنوان تنها گزینۀ تغییر و تحکیم مردم‌سالاری در کشور می‌داند، حوالی همین ساعت خود را به مرکزی رساندم که ثبت نام کرده بودم.
مرکزی که ثبت نام کرده بودم در یکی از بخش‌های ناحیۀ ۱۷ شهر کابل موقعیت دارد، وقتی به این مرکز رأی‌دهی رسیدم، متوجه شدم که صف‌های طولانیِ از مردان و زنانی کشیده شده که چشم به راه اجازه یافتن برای ورود در این مرکز می‌باشند.
مردان و زنان صف کشیده از تأخیر در آغاز روند رأی‌دهی در این مرکز شکایت داشتند، مشکلی که همه‌گانی و در تمام مراکز رأی‌دهی از آن شکایت وجود داشت. مردان و زنان رأی‌دهنده در این مرکز می‌گفتند که بیش از یک ساعت است آمده اند، اما مسوولان امنیتی و کمیسیون انتخابات به آنان اجازۀ ورود نمی‌دهند.
خواستم به گونۀ عملی علت کُندی روند رأی‌دهی در این مرکز را پیدا کنم.
مشکلات
پس از بگو مگوهای زیاد با مسوولان امنیتی و با پیش نشان دادن کارت هویت، اجازه یافتم وارد مرکز انتخاباتی لیسۀ نسوان شهرک وحدت در ناحیه ۱۷ شوم و اعتراض مردم را به گوش مسوولان این مرکز برسانم.
نبود هماهنگی
میان اعضای این مرکز و نیروهای امنیتی ناهماهنگی وجود داشت، نیروهای امنیتی فقط سیل‌بین بودند و بالای مردم داد می‌زدند و گاهی درِ مرکز را می‌بستند.
وقتی مردم خواهش می‌کردند که با مسوولان مرکز صحبت کنند تا مشکل حل شود و مردم اجازه بیابند، همکاری نمی‌کردند. با یکی از مسوولان امنیتی صحبت کردم و اجازه یافتم که به نماینده‌گی از مردم با مسوولان این مرکز صحبت کنم تا به حل مشکل پرداخته شود.
ناظران ناثبت شده
مشکل دیگر در این مرکز رأی‌دهی حضور شمار زیادی از ناظران نامزد نماینده‌گان و نهادهای نظارت‌کننده از این پروسه بود.
از نشانی شماری از نامزد نماینده‌گان چندین ناظر در این مرکز آمده بودند، در این میان کارت هویت برخی از آنان ثبت کمیسیون انتخابات بود. این وضعیت باعث شده بود تا مسوولان این مرکز مدیریت کرده نتوانند و روند رأی‌دهی با کُندی روبه‌رو شود.
بیروکراسی
وقتی وارد شدم با مسوول اصلی مرکز صحبت کردم، او مشکلات و کُندی کار را پذیرفت و گفت که آنان تلاش دارند، اما سیستم‌ با بیروکراسی عجیب روبه‌رو است و روند رأی دهی را با کُندی مواجه کرده است.
او گفت که این‌بار تمام بخش‌های روند رأی‌دهی جدید است، ناآشنایی برخی از کارمندان با ابزارها باعث پراکنده‌گی و کُندی شده است.
خواهش کردم تا اجازه بدهد که عملاً این روند را سپری کنم، وقتی در قطار ایستادم، متوجه شدم شاید بیش از ده یا پانزده دقیقه زمان می‌گرفت که هر شهروند رأی بدهد.
مشکل اصلی هم پیدا کردن نام رأی‌دهنده‌گان در کتاب مخصوصی بود. بخشی که باید با استفاده از دیتابیس و به گونۀ فناوری شده استفاده می‌شد، درج کتاب‌ها شده و نام هر رأی دهند باید از میان هزاران تن جستجو و پیدا می‌شد.
به یکی از مسوولان مرکز گفتم که وقتی تذکرۀ رأی دهنده برچسب دارد و نشان می‌دهد که در همین محل ثبت نام کرده و پس از آن انگشتش رنگ می‌شود، با قلم مخصوصی شناس‌نامه‌اش نشانی و انگشت‌نگاری می‌شود و همزمان عکس رأی دهنده هم گرفته می‌شود، زمینه برای انجام تقلب پایین می‌آید و روند هم تکمیل می‌شودو نیاز است تا بخش کُند کنندۀ روند-جستجوی نام‌ها در کتاب مخصوص- را بردارید.
مسوول مرکز پذیرفت، این بخش روند که بیروکسی بیش نبود حذف شد و آرام آرام پروسۀ رأی‌دهی سرعت یافت.
ساعتی نگذشته بود که صف‌های طولانی فشرده شدند و همه با شادمانی رأی‌های خود را به صندوق ریختند.
شور و اشتیاق مردم
حوالی ساعت یازدۀ پیش از چاشت دیروز، یکی از مرکزهای رأی‌دهی در ناحیه ۱۷ گواه انفجار ماین مقناطیسی بود. این انفجار شهروندان صف کشیده برای رأی دادن را پراکنده ساخت؛ در این انفجار تنها یک سرباز پولیس به گونۀ سطحی زخم برداشت. نیروهای امنیتی این مرکز از مردم خواستند تا از بهر تحقیقات بیشتر اجازه بدهند تا ساعاتی این درِ آن را ببندند.
مردم اما با همۀ چالش‌ها مصمم بودند تا رأی دهند. با شماری از شهروندانی که پس از انفجار در این مرکز دوباره بر می‌گشتند، صحبت کردم، می‌گفتند وقتی این مرکز باز شود دوباره می‌آیند و رأی می‌دهند.
زنانی و مردانی که قرار شد پس از ساعاتی دوباره برگردند، می‌گفتند با پذیرفتن تمامی مشکلات امنیتی و فنی و حتا نگرانی‌ها از عدم شفافیت پروسۀ انتخابات، این روند را تنها گزینۀ بیرون شدن افغانستان از مشکلات دانسته و رأی می‌دهند.
روایت‌های این گونه در مراکز دیگر هم فراوان بود، اما در روزهای بعد روشن خواهد شد که نهادهای برگزار کنندۀ انتخابات و حکومت چقدر این «امید» مردم را بر آورده می‌سازند و به اثبات می‌رسانند که انتخابات همچنان گزینۀ نهایی برای بیرون شدن از بحران در افغانستان است، این امید چتر جدیدی را برای حضور مردمی‌تر و شهروند محورتر انتخابات ریاست‌جمهوری که قرار است در سال پیش‌رو خورشیدی برگزار شود، می‌گشاید.