هفتۀ پیش گزارش‌هایی مبنی بر معرفی شدن شماری از کارمندان کمیسیون انتخابات و رییسان ولایتی این کمیسیون به دادستانی پخش شد. اکنون مسوولان در کمیسیون مستقل انتخابات به روزنامۀ ماندگار با تأئیدِ این خبر می‌گویند که بررسی‌های کمیسیون در این زمینه آغاز شده است.
از سویی هم، مسوولان در نهادهای ناظر بر روند انتخاباتِ افغانستان می‌گویند که پیش از همه باید با رهبری کمیسیون انتخابات برخورد قانونی صورت گیرد.
ذبیح‌الله سادات، معاون سخنگوی کمیسیون انتخابات می‌گوید که کمیسیون، بررسی‌هایی را برای آسیب‌شناسی انتخابات پارلمانی آغاز کرده است و کسانی که در تخلفات انتخاباتی دست داشته باشند را شناسایی و به دادستانی معرفی می‌کند.
آقای سادات می‌افزاید: اگر کسی در کارش سهل‌انگاری، کوتاهی و یا قصداً به نفع نامزدی تقلب کرده باشد، به نهادهای عدلی و قضایی معرفی خواهد شد.
معاون سخنگوی کمیسیون انتخابات در ادامۀ صحبتش با روزنامۀ ماندگار گفت که تا هفتۀ بعدی بررسی‌های کمیسیون انتخابات تمام می‌شود و متهمان به رسانه‌ها، مردم و دادستانی معرفی خواهند شد.
بازپرس از رهبری کمیسیون انتخابات
در عین حال، یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانۀ افغانستان (فیفا) در صحبت با روزنامۀ ماندگار از این اقدام کمیسیون انتخابات ستایش می‌کند، اما می‌گوید که «حساب و کتابِ» برگزاری انتخابات پارلمانی باید نخست از رهبری کمیسیون انتخابات آغاز شود.
آقای رشید می‌گوید: تصمیم‌های رهبری کمیسیون انتخابات باید بررسی شوند که آیا برمبنای قانون بوده یا در مخالفت با قانون؟
او به عنوان نمونه از فهرست رأی‌دهنده‌گان یاد می‌کند و بررسی‌های فیفا در این زمینه را چنین بیان می‌کند: «ما بارها از رهبری کمیسیون انتخابات خواستیم که فهرست رأی‌دهنده‌گان را پیش از آغاز پروسۀ رأی‌دهی به مراکز بفرستند تا مردم نام‌های شان را ببینند و مشکلات املایی را هم اصلاح کنند. قانون نیز همینگونه حکم می‌کند، اما کسی به این خواست ما توجه نکرد. روز رأی‌دهی دیده شد که فهرست یک ولایت به ولایت دیگر فرستاده شده، حروف مشخصی در فهرست وجود نداشت، فرستادن فهرست کوچی‌ها به مناطقی که کوچی‌ها در آنجا اصلاً حضور نداشتند و ده‌ها مشکل دیگر از این میان بودند».
این مقام فیفا «اکثرِ مشکلات» در انتخابات پارلمانی را ناشی از مشکلات عملیاتی مرکز می‌داند و می‌گوید که رهبری کمیسیون در لوژستیک و نیر در تصمیم‌گیری مشکلات فراوانی داشت که موجب به وجود آمدن مشکلات در ولایت‌ها شد.
محمداشرف غنی، رییس حکومت وحدت ملی چندی پیش در سفرش به ولایت هلمند گفته بود «کمیسیون انتخابات باید در زمینۀ مشکلات پاسخ بدهد». اکنون آقای رشید با اشاره به این سخنرانی می‌گوید که رییس حکومت باید در کابل از رهبری کمیسیون انتخابات پاسخ بطلبد، زیرا کمیشنران کمیسیون با امتحان و به فرمان او به کرسی کمیسیون تکیه زده اند.
به گفتۀ رییس اجرایی فیفا: «رهبران حکومت، نهادهای عدلی و قضایی و نهادهای ناظر بر انتخابات باید روی یک میز در ارگ بنشینند و از رهبری کمیسیون انتخابات و کمیسیون شکایت‌های انتخاباتی بازپرس کنند. همه‌گی دلایل و توجیهات شان مطرح کنند تا سره از ناسره جدا شود».
آقای رشید می‌گوید که مشکلات در سطوح مختلف کمیسیون انتخابات مشهود بود و از کارمند پایین‌رتبه تا بلندرتبۀ کمیسیون در مرکز و ولایت، سهل‌انگاری و تخلف کرده اند که به باور او: باید همه بررسی و اصل مجازات و مکافات عملی شود.
یوسف رشید می‌افزاید: پیش از رفتن به سوی انتخابات ریاست‌جمهوری، جداً نیاز است تا با رهبری کمیسیون و در مجموع با مشکلاتِ و عاملان مشکلاتِ انتخابات پارلمانی «حساب و کتاب» شود.
گفتنی است که انتخابات پارلمانی ۲۸ و ۲۹ میزان با مشکلات و جنجال‌های فراوانی همراه بود. نامزدان، نهادهای ناظر بر روند انتخاباتِ افغانستان، جامعۀ مدنی، قشر سیاسی و در مجموع مردم افغانستان این انتخابات را پُر از تقلب عنوان کردند.
پس از انتخابات هم شماری از نماینده‌گان پارلمان کنونی، نهادهای ناظر بر انتخابات و حقوق‌دانان گفتند که رهبری کمیسیون انتخابات مرتکب «خیانت ملی» شده اند و باید به محاکمه شوند.
از سویی هم، احزاب سیاسی و نهادهای ناظر همچنان خواهان تغییر نظام انتخاباتی و رهبری کمیسیون انتخابات شدند.
این در حالی است که روز جمعه کمیسیون مستقل انتخابات تقویم انتخابات ریاست‌جمهوری را اعلام کرد. دورۀ پنج ساله ریاست‌جمهوری تا هشت ماه دیگر پایان می‌یابد. بر مبنای قانون اساسی کشور دو ماه پیش از پایان دورۀ کاری ریاست‌جمهوری، باید انتخابات برگزار شود.
برمبنای تقویم اعلام شدۀ کمیسیون انتخابات، قرار است انتخابات ریاست‌جمهوری در ۳۱ حمل سال آینده برگزار شود. در همین حال، شخصیت‌ها و گروه‌های سیاسی کشور نیز سرگرم رأی‌زنی بر سر معرفی نامزدان شان در این انتخابات هستند.