دوکتور محمد داوود نظری-ترینر متخصص جراحی عمومی و پلاستیک/

از آغاز تاریخ انسان‌ها برای بهتر کردن خود شان تلاش می‌کردند، بنابراین جای تعجب نخواهد بود اگر گفته شود که جراحی پلاستیک یکی از قدیمی‌ترین فنون طبابت باشد. اسنادی که در دست است نشان میدهد که ترمیم کردن زخم‌ها از ۴۰۰۰ سال پیش انجام می‌شده است.
داکتران در هندوستان تقریباً ۸۰۰ سال پیش از میلاد مسیح از پیوند پوست برای ترمیم زخم استفاده می‌کردند. در آن زمان پیشرفت جراحی پلاستیک در کشورهای اروپایی به کُندی پیش می‌رفت لیکن علم طبابت شرقی بیشتر به جراحی پلاستیک می‌پرداخت و در طول تاریخ اعمال جراحی پلاستیک زیادی در این قسمت از جهان انجام شده است با وجود آنهم پیشرفت در زمینۀ جراحی پلاستیک مانند دیگر بخش‌های طبابت در آن دوران روند سریع نداشت. در دورۀ یونانی-رومی پیشرفت‌های چشم‌گیری در زمینۀ جراحی پلاستیک صورت گرفت؛ در این دوران کرنلیوس کتاب که در مورد بازسازی گوش‌ها، لب و بینی بود، در دورۀ امپراتوری بیزانس اوریباسیوس یک دایره المعارف کامل طبی را گردآوری کرد که بخشی از آن به تکنیک‌های بازسازی و ترمیم اجزای صورت اختصاص داشت.
در اوایل قرون وسطی نیز جراحی پلاستیک اجرا می‌گردید، لیکن پس از سقوط امپراتوری روم و گسترش مسیحیت کاملاً متوقف گردید. در این دوره علم در مقابل مذهب تسلیم شد و تا جایی که کلیسا اجرای هر نوع جراحی را ممنوع قرار داد، اما در دوران رنسانس که علم و فناوری پیشرفت‌های چشم‌گیری داشتند، در بخش جراحی هم روش‌های امن‌تری ابداع گردید. در قرن پانزده هم شرف‌الدین صابونجی کتابی نوشت که در آن به جراحی صورت و جراحی پلک چشم پرداخته شده بود، در این کتاب مطالبی هم در خصوص درمان بزرگی پستان آقایان وجود دارد، گفته می‌شود که اساس جراحی پلاستیک سینۀ امروزی می‌باشد.
در قرن هفده هم پیشرفت در جراحی پلاستیک دوباره متوقف شد. در سال‌های پایانی قرن هژده هم جراحی پلاستیک دوباره دست‌خوش تغییر گردید لیکن پیشرفت‌های اصلی در زمینۀ جراحی پلاستیک در قرن بیستم شکل گرفت در واقع، این جنگ جهانی اول بود که باعث شد تا جراحی پلاستیک پیشرفت‌های زیادی کند پزشکان نظامی مجبور بودند سر و صورت سربازان را درمان کنند و با وجود سلاح‌های جدیدی که تقریباً هیچ‌کس تا به آن زمان آنها را ندیده بود این کار مستلزم نوآوری در جراحی پلاستیک بود، بسیاری از جراحان زبر دست در زمان جنگ به ابداع روش‌های جدید برای انجام جراحی پلاستیک مشغول بودند، در همین زمان بود که جراحان متوجه تأثیر ظاهر افراد روی زنده‌گی آنان شدند به همین دلیل جراحی زیبایی به یکی از شاخه‌های اصلی جراحی پلاستیک تبدیل شد این پیشرفت‌ها باعث شد دوکتوران در خصوص بیهوشی و پیش‌گیری از عفونت هم خبره شوند و بتوانند جراحی‌های پیچیده‌تری را انجام دهند، این جراحی‌ها شامل اولین اعمال جراحی زیبایی مثل جراحی زیبایی بینی و جراحی پلاستیک سینه می‌شوند.
در قرن بیست‌ویکم جراحی پلاستیک طرف‌داران زیادی پیدا و پیشرفت‌های طبی اعمال جراحی را ممکن کرد، زمانی جز رؤیای جراحان به حساب می‌رفتند؛ در عصر ارتباطات و فناوری و پیشرفت و تلویزیون وارد بازی شدند و نقش مهمی را در عرصۀ پخش و معرفی جراحی پلاستیک انجام دادند. هم اکنون جراحی پلاستیک به سمتی در حرکت است تا بتواند روش غیر تهاجمی برای از بین بردن اثرات پیری پیدا کند.
جراحی پلاستیک آن‌طوری که به وسیلۀ بسیاری از مردم تصور می‌شود که گویا بخشی از اصول جراحی است که در آن شاید از کدام نوع خاصی پلاستیک استفاده شود، این تصور محدود به عوام و اشخاص غیر مسلکی نبوده حتا بعضی از دوکتوران و اهل طب نیز چنین تصوری دارند. در حالی که این برداشت کاملاً نادرست بوده و هیچ نوع رابطه‌یی میان جراحی پلاستیک و کاربرد مواد مصنوعی چون پلاستیک وجود ندارد.
کلمۀ پلاستیک از کلمۀ یونانی پلاستیکوس گرفته شده و به معنای جور کردن، قالب کردن و یا شکل دادن می‌باشد. جراحی پلاستیک یک بخش بزرگ از اصول جراحی را تشکیل داده که به نوبۀ خود به بخش‌های کوچکتر دیگر مانند بخش زیبایی یا کازمتیک، بخش ترمیمی یا ریکانسترکتیف، بخش سوخته‌گی بخش وجه و فک، جراحی دست و بخش مایکروسرجری یا جراحی مایکروسکوپیک می‌باشد. آن بخش از جراحی پلاستیک که بیشتر توجه مردم را به خود جلب کرده و تصویری از جراحی پلاستیک ارایه می‌دارد عبارت از بخش زیبایی و یا کازمتیک می‌باشد و آنچه در این بخش جراحی پلاستیک مورد اجرا قرار می‌گیرد عبارت از پروسه‌های جراحی اند که چین و چروک جلدی ناشی از بلند رفتن سن مثلاً تغییرات جلد، گونه‌ها، چملکی‌های کنار دهن، چشم‌ها پیشانی و غیره می‌باشد همچنان در این بخش امکان آوردن تغییر در اعضای که به‌طور عادی خلق گردیده لیکن برای شخص خوش‌آیند نمی‌باشد همانند پهن بودن بینی و یا برجسته بودن آن، جلدهای اضافی کنار چشم که اصطلاحاً به‌نام چشم‌های منگولیایی نامیده می‌شود، زنخ کوتاه و یا عکس آن، کومه‌های فرورفته و یا عکس آن، خال‌های بزرگ و ناخوش‌آیند و غیره همچنان بر طرف کردن چربی‌های اضافی شکم، ران‌ها و بخش‌های دیگر نواحی بدن نیز از جمله مشکلاتی اند که در این بخش از جراحی پلاستیک مورد اصلاح قرار می‌گیرد.
بخش عمده و اساسی دیگر جراحی پلاستیک که بیشتر با ساختن سوء شکل ولادی و همچنان نقایص ناشی از صدمات و یا تراوما ها سر و کار دارد عبارت از بخش ترمیمی یا ریکانسترکتیو می‌باشد که این بخش بیشتر در کشورهای عقب‌مانده و جنگ زده کاربرد داشته و مشکلاتی که در این بخش مورد ارزیابی و اصلاح قرار گرفته، اصلاح می‌گردد؛ عبارت‌اند از: سوء شکل ولادی مثل لب چاک، کام چاک، انگشت‌های به‌هم چسپیده، انگشت‌های اضافی، گوش‌های کوچک و یا عدم تشکل آنها می‌باشد.
قابل یادآوری است که جراحی پلاستیک رابطۀ نزدیک با تمام بخش‌های جراحی چون جراحی عمومی، جراحی چشم، جراحی گوش گلو، جراحی اعصاب، جراحی اورتوپیدی، نسایی ولادی و جراحی یوریولوژی داشته تمام سوء شکل و نقایص به جا مانده پس از اجرای عملیه‌های جراحی در این بخش‌ها اصلاح می‌کند.
امروزه پیشرفت‌های چشم‌گیری در بخش جراحی پلاستیک صورت گرفته است چنانچه نخبه‌گان جراحی پلاستیک قادر به پیوند دوبارۀ اندام‌های قطع شده بوده و از جمله مغلق‌ترین عملیات جراحی پلاستیک که تا حال مورد اجرا قرار گرفته عبارت اند از پیوند روی یک شخص به شخص دیگر؛ این عملیات نزد شخصی که کارمند آتش‌نشانی بوده و پس از حادثۀ آتش‌سوزی در یک ساختمان از ناحیۀ روی مصاب سوخته‌گی شدید گردیده و چهره‌اش خشن و وحشت‌ناک انجام شده است، اجرا گردید.Patrick Hardiso جالب‌ترین و بزرگترین عملیۀ جراحی زیبایی پیوند مکمل صورت در سال ۲۰۱۵ نزد که کارمند یک شرکت آتش‌نشانی یا اطفاییه بود در سال ۲۰۰۱ که تلاش به خاموش ساختن آتش‌سوزی در یک ساختمان Patrickامریکا می‌کرد از باعث سقوط سقف ساختمان مصاب سوخته‌گی شدید در ناحیۀ سر و رویش گردیده‌است.
پس از التیام زخم ناشی از سوخته‌گی تغییرات مدهشی در جلد صورتش به وجود آمد. داکتران مجبور شدند که غرض اصلاح حدود ۷۰ عملیه جراحی را انجام دهند که نتایج قناعت‌بخش در قبال نداشته و این شخص همه‌روزه در کوچه و بازار مورد تمسخر و اذیت مردم قرار می‌گرفت تا سرانجام داکتر معالجش پیشنهاد پیوند روی را می‌کند، این پیشنهاد مورد قبول شخص مصدوم قرار گرفته و عملیه جراحی به‌طور موفقانه نزد اجرا می‌گردد، پتریک پس از اجرای موفقانۀ عملیاتش دوباره به زنده‌گی عادی خود بر می‌گردد اجرای موفقانۀ این عملیات روزنۀ امیدی است برای کسانی که حالت عادی صورت خود را از باعث سوخته‌گی و یا کدام تردید دیگر از دست داده و در انزوای اجتماعی قرار گرفته‌اند.