کابینۀ حکومت به روز چهارشنبۀ هفتۀ گذشته (۱۴ قوس) «طرح بدیل میکانیزم تطبیق و مسوولیت پیشبرد برنامۀ آماده‌گی کانکور» را تأیید کرد. براساس این طرح، برای شماری از ولایت‌ها، سهمیۀ معین در امتحان کانکور در نظر گرفته شده است.
در این طرح، سهمیۀ معین برای «داوطلبان ولایات کمتر انکشاف‌یافته در رشته‌های مورد نیاز» اختصاص یافته است. در اعلامیۀ ریاست دفتر ریاست حکومت وحدت ملی آمده است که براساس این طرح، زون‌ها به اساس رشته‌های مورد نیاز انکشاف متوازن، در هشت زون تقسیم‌بندی شده و سهمیۀ رشته‌های مورد نیاز به اساس نفوس ولایت مربوط در نظر گرفته می‌شود.
در این اعلامیه همچنان آمده است که از سهمیه‌های اختصاصی منطقه‌یی، فارغانی مستفید شده می‌توانند که حداقل سه سال اخیرِ دورۀ مکتب را در ولایات مربوط تکمیل کرده باشند.
اما این طرح در روزهای اخیر با موجی از واکنش‌های جامعۀ علمی و اکادمیک کشور مواجه شده است. برخی از نویسنده‌گان، استادان دانشگاه و حقوق‌دانان این طرح را «غیرمنطقی»، «تبعیض‌آلود» و در تضاد با قانون اساسی و حقوق بشر می‌دانند.
عبدالقهار سروری، استاد دانشگاه به این باور است که سهمیه‌بندی کانکور به معنای «به زنجیر کشیدن ذهن و ظرفیت و فربه‌سازی باور بی‌عدالتی و رایگان‌ستانی» در کشور است.
آقای سروری می‌گوید که در بحث کانکور و مسایل مشابه، موضوع مساوات مبتنی بر «اشتراک محیطی-تباری» مطرح نیست، بلکه موضوع «عدالت و رقابت سالم مبتنی بر ذهن و ظرفیت» مطرح است.
این استاد دانشگاه می‌افزاید که تصمیم کابینه و طرح وزارت تحصیلات و وزارت معارف نمی‌تواند «توجیه منطقی» و پیامدِ «مفید و سازنده» داشته باشد. به گفتۀ او: به جای این‌گونه تصامیم و حیف و میل امکانات معارف و تحصیلات عالی، باید در راستای انگیزه‌آفرینی برای حضور در مکتب و دانشگاه و تعمیم سواد و دانش در کشور کار صورت گیرد.
آقای سروری همچنان بیان می‌دارد: «وقتی امور عرصه‌های مهم به دست کرکترهای بی‌برنامه و غیر واجد شرایط سپرده شود، چنین رفتار تمسخرآمیز و مبتنی بر ذهنیت خوش‌خدمتی و رایگان‌ستانی، بخشی از برنامه‌های مهم می‌شوند».
در سوی دیگر، یعقوب یسنا، شاعر و نویسنده می‌گوید که غیر از «نگاه تفکیکی قومی ارگ»، سهمیه‌بندی کانکور دیگر کارکرد و معنایی ندارد. آقای یسنا در یک گزارک فیسبوکی افزوده است که وزارت تحصیلات عالی باید «شفافیت» را در نظر داشته باشد و افرادی که در رقابت کامیاب شده‌اند، وارد دانشگاه‌ها کنند.
این نویسنده بیان داشت: «فکر کنید از یک ولایت یا حوزه، تعدادی نمرۀ لازم را می‌برند، اما وارد دانشگاه شده نمی‌توانند؛ چرا؟ برای این‌که سهمیۀ این ولایت یا حوزه، تکمیل است، اما برخلاف، افراد دیگر از ولایت و حوزۀ دیگر، نمرۀ پایان‌تر از این افراد دارند، اما وارد دانشگاه می‌شوند؛ چرا؟ برای این‌که طبق سهمیۀ همان ولایت یا حوزه آمده است».
آقای یسنا اظهار می‌دارد که باید در برابر «نگاه‌های تفکیکی و نادرست» اعتراض شود تا حق یک «فرزند غریب» که درس می‌خواند، تلف نشود و افراد دیگری که درس نمی‌خوانند، وارد دانشگاه نشوند.
همزمان بااین، منیر احمدی، دانش‌آموختۀ حقوق، این طرح را در مغایرت با قانون اساسی و حقوق بین‌الملل می‌خواند و می‌گوید که این طرح به گونۀ صریح خلاف مادۀ ۴۳ و ۲۲ و به صورت ضمنی، خلاف مادۀ ۶ قانون اساسی کشور است.
آقای احمدی در صفحۀ رسمی فیسبوکش ماده‌هایی را که باور دارد این طرح در تضاد با طرح وزارت تحصیلات عالی و وزارت معارف قرار دارد، فهرست کرده و نگاشته است که این طرح علی‌الرغم تضاد با قانون اساسی افغانستان، در تضاد صریح با اعلامیۀ جهانی حقوق بشر و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی نیز قرار دارد.
او می‌افزاید: این طرح خلاف ماده‌های ۲ (برخورداری بدون تبعیض از حقوق بشری)، مادۀ ۷ ( برابری در برابر قانون و برخورداری از حقوق و امتیازات یکسان) و مادۀ ۲۶ اعلامیۀ جهانی حقوق بشر نیز می‌باشد.
در عین حال، علی نظری روزنامه‌نگار می‌گوید که سهمیه‌بندی آزمون کانکور یک گام «فاشیستی و محروم‌سازی» جوانان از فراگیری علم و دانش است. آقای نظری به این باور است که دانش‌جویان باید براساس توانایی، دانش و ظرفیت شان به دانشگاه‌ها راه پیدا کنند، نه براساس نفوس‌های خیالی و تقلبی.
آقای نظری می‌گوید که تصمیم طرح سهمیه‌بندی آزمون کانکور اقدام «غیرعادلانه و جفایی است در حق فرزندان «نخبه و بادانش» این سرزمین. او می‌گوید: «باید هرچه زودتر جلو این خودسری‌ها و تک‌روی‌های غیرمنطقی حکومتِ نفاق ملی جلالت‌مأبان گرفته شود. محدودسازی و محروم‌سازی جوانان علم‌جو که با صدها چالش و تنگ‌دستی پی کسب علم می‌روند و آنانی که به سوی جهالت و نادانی می‌روند، در حقیقت خلاف گفتار خدا و پیامبر است».
این روزنامه‌نگار همچنان به این باور است که طرح سهمیه‌بندی آزمون کانکور افزون بر محروم‌سازی شهروندان از حق تحصیل در درازمدت، روند «حذف و جلوگیری رشد زبان فارسی» را در دانشگاه‌های دولتی نیز زمینه‌سازی می‌کند.
در این میان، اما سخنگوی وزارت تحصیلات عالی در صفحۀ رسمی فیسبوکش، پخشِ خبرِ طرح سهمیه‌بندی آزمون کانکور را دقیق نمی‌داند. فیصل امین، سخنگوی وزارت تحصیلات عالی می‌گوید که جزئیات «طرحِ برنامۀ آماده‌گی» کانکور امروز شنبه، ۱۷ قوس در نشست خبری با رسانه‌ها و مردم شریک خواهد شد.
گفتنی است که کاربران شبکه‌های اجتماعی از سه روز به این‌سو هشتگی را زیر نام «نه به سهمیه‌بندی کانکور» ایجاد کرده و دست‌به‌دست می‌کنند. آنان خواهانِ رد این طرح از سوی کابینه شده اند. در ادامۀ این هشتگ، طنزنویستان کشور هم آرام ننشسته و گزارک‌هایی در انتقاد از این طرح در صفحه‌های اجتماعی نگاشته است که میان کاربران دست‌به‌دست می‌شود.