کتاب تاجیکان در آیینه تاریخ (از آریان تا سامانیان)، نوشته امام‌علی رحمان رییس‌جمهوری تاجیکستان، از سوی بنگاه نشراتی میوند به زبان فارسی منتشر شده است.
این کتاب که در نخست به سیریلیک نوشته شده، به فارسی برگردان شده و برای خواننده‌گان افغانستانی به چاپ رسیده است. این اثر آقای امام‌علی رحمان در ۴ جلد و ۷۸۲ صفحه و در فاصله‌های زمانیِ متفاوتی نوشته شده است.
“تاجیکان در آیینه تاریخ” پر از واژه‌های ناب پارسی و اصطلاحات غنی و بومیِ تاجیکی است؛ واژه‌ها و اصطلاحاتی که تنها در تاجیکستان و قسمت‌هایی از افغانستان چون بدخشان و تخار کاربرد دارند و در دیگر مناطق قلمروِ زبان پارسی، مهجور و مجهول مانده‌اند. واژه‌ها و اصطلاحاتی مانند:
سبزیدن به معنای روییدن یا سربرآوردن
تای: کره یا چوچه‌اسپ
بای:  ثروت‌مند و پول‌دار
پرتافتن: انداختن یا بناکردن
غَمی: به معنای خسته و مانده
تَفسان: داغ
غایت: وقت و هنگام
پَرَه: به معنای جایگاه، دور و نوبت
خوش‌ذاتی به معنای اصیل و نجیب
اسپ‌های بِدَو: اسپ‌های دونده
خودسفیدکنی: خود را بی‌گناه نشان دادن یا تبرئه کردنِ خود
نازکی‌های عیاری: فوت و فن جوان‌مردی
ناتینجی: نابه‌سامانی و هرج‌ومرج
ساز: درست و بدون نقص
این گونه واژه‌ها و اصطلاحات، در این کتاب به فراوانی وجود دارد و می‌تواند دروازه گنجینه غنی و بکرِ دیگری از زبان پارسی را به روی فارسی‌زبانان افغانستان و ایران بگشاید.
تاجیکستان به ویژه جنوبِ این کشور یکی از گنجینه‌های بزرگ واژه‌گان زبان فارسی‌ست که به‌دلیل نبود رسم‌الخط فارسی در آن‌جا و سفر نکردنِ دیگر فارسی‌زبانان به این مناطق، عمدتاً برای ما ناشناخته و بی‌استفاده مانده است؛ به گونه‌یی که خواننده‌گان افغانستانی با خواندن این کتاب، با نثری ناآشنا و تازه روبه‌رو خواهند شد؛ نثری که بسیاری از عباراتِ آن تنها و تنها برای ساکنانِ بومی‌ترین مناطق روستاییِ شمال افغانستان قابل فهم است.
اما اگر همکاری‌های فرهنگی میان هر سه کشور بیشتر شود، زبان فارسی رایج در ایران و افغانستان و تاجیکستان چهره پربارتری به خود خواهد گرفت. چاپ و نشر این کتاب در افغانستان از سوی بنگاه نشراتی میوند، گام نیکی‌ست در همین راستا که باید ادامه یابد تا ضمن آن‌که فارسی‌زبانان سه کشور بتوانند با ویژه‌گی‌های گفتاری و نوشتاریِ هم آشنا ‌شوند، با اثرپذیری از یکدیگر، بر شیوایی و پویاییِ زبان پارسی بیافزایند.
نویسنده جدا از این‌که تنها به تاریخ پرداخته و رویدادهای تاریخی را شرح داده، در هر جلد صفحات بسیاری را هم به اندیشه‌ها و افکار خود اختصاص داده و موضوع‌های مختلفی را روی کاغذ ریخته است.
پشتی این کتاب دارای آرایشی حماسی و اسطوره‌یی است. کوروش هخامنشی، لوح گلی منشور کوروش، گردونه چاراسپه زرین (نماد قدرت و خرد زرتشتی)، مجسمه بودای بامیان، بودای خوابیده، ساختمان قدیمی‌یی که به کعبه زرتشت معروف است، انگشتری زرین با سر قوچ مربوط به تمدن سغدی، ویرانه‌های شهر آی‌خانم، تخت جمشید و ویرانه‌های پرسپولیس، تصاویر و نمادهایی‌اند که در پشتی کتاب گرد آورده شده‌اند.
طراح جلد تمام این نمادها را که مربوط به چندین حوزه تمدنی و فرهنگ‌های گوناگونی چون سغدی، زرتشتی، یونان و باختری، هندی بودایی‌اند با ظرافت خاصی گرد آورده تا نشان دهد که تاجیکان میراث‌دار اصلیِ این افتخارات‌اند.
سخن آخر این‌که: اثر آقای امام علی رحمان رییس‌جمهوری تاجیکستان، باتوجه به دغدغه‌های فراوانی که یک رییس‌جمهور می‌تواند داشته باشد، درخور ستایش و تحسین است.