بخش سی‌ودوم/

سخنوری‌ تشریفاتی‌: این‌ نوع‌ سخنرانی‌ که‌ آن‌ را سخنرانی‌ نمایشی‌ نیز می‌‎گویند، بیشتر در مجلس‌‎های رسمی‌ انجام‌ می‌‎گیرد و در مواردی‌ست‌ که‌ بخواهند از کسی‌ تجلیل‌ کنند و خدماتِ‌ او را مورد ستایش‌ قرار دهند. سخنانی‌ که‌ موقع‌ تجلیل‌ از مقام‌ علمی‌، ادبی‌ یا سیاسی‌ کسی‌ گفته‌ می‌‎شود، همچنین‌ خطابه‌‎هایی‌ که‌ مثلاً هنگام‌ دادن‌ِ دکترای‌ افتخاری‌ به‌ یک‌ شخصیت‌ بزرگ‌ ایراد می‌‎گردد از این‌ قبیل‌ اند‌. اغلب شعرا، نویسنده‎گان، گوینده‎گان، هنرمندان تیاتر و نمایش و اشخاصی که مدح کسانی معین را به عهده می‎گیرند یا تعزیت و تسلیت در جامعۀ به‎خصوصی را به گردن گرفته‎اند، این‌گونه سخنرانی می‎کنند.
سخنوری‌ سیاسی‌: مخصوصِ‌ کسانی‌ است‌ که‌ دست‌‌اندرکارِ سیاسی‌ هستند؛ مانند زمام‌داران‌ ممالک‌، وزیران، فرستاده‎گان‌ کشورها به‌ سازمان‎های‌ جهانی‌، نماینده‌گان‌ دولت‌ در مجلس‌ مقننه‌ و به‎طور کلی ‌آنان که‌ به‌ نحوی‌ در امور سیاسی‌ دخالت‌ دارند. سخنور سیاسی‌ باید علاوه‌ بر آگاهی‌ از اصول‌ و قواعد سخنوری،‌ علوم‌ و فن‌‎های گوناگونی‌ را که‌ در عالم‌ سیاست‌ کاربرد دارند بداند. با اوضاع‌ و احوال‌ کشورِ خود و مردم‌ آن‌ آشنا باشد، از جریان‎های‌ سیاسی‌ و آنچه‌ در جهان‌ می‌‎گذرد بی‌خبر نماند، ملت‎های‌ جهان‌ را به‎خوبی‌ بشناسد و از روحیات‌ هریک‌ از آنان‌ اطلاعات‌ لازم‌ به‎دست‌ آورد تا بتواند با احاطۀ‌ کامل‌ به‌ مسایل‌ سیاسی‌ نقش‌ خود را به‎خوبی‌ ایفا کند و وجودش‌ چه‌ در داخل‌ و چه‌ در خارج‌ کشور منشای اثری‌ باشد.

فصل شانزدهم
فن بیان و صداسازی
برای این‌که زیبا سخن بگوییم و فن بیان قوی و قدرتمندی داشته باشیم، باید آن ‎را یاد بگیریم. یادگیری فن بیان مثل یادگیری نواختن موسیقی است، خوشبختانه صدای انسان یک پدیدۀ ذاتی و غیر قابل تغییر نیست که نشود آن‎را تغییر داد بلکه مثل ماهیچه‎های بدن است ،یعنی با تمرین می‎توان آن‎را قوی‎تر کرد. بسیاری از افرادی که صدای ضعیفی داشته‎اند با تمرین طولانی‌مدت، سخنرانان تأثیرگذار و با اعتماد به نفسی شده‎اند. برای یادگیری فن بیانِ خوب چند گام را باید برداشت که در زیر شرح داده می‎شود.
۱٫ کسب قدرت صوتی قوی: اگر می‎خواهیم قدرتمند، شمرده و واضح صحبت کنیم باید هوای بیشتری از دهنِ ما خارج گردد. برای این کار دو راه وجود دارد :اول این‌که یا دهن‎مان بیشتر باز گردد و هوای بیشتری از دهن‎مان خارج گردد یا این‌که تنفس‎های عمیق‎تری بکشیم و بازدم بیشتری داشته باشیم. بر همین اساس دو نوع تمرین قوی‌سازی صدا داریم: یکی تمرینات مربوط به تنفس و دیگری تمرینات مربوط به تقویت ماهیچه‎های لب و دهن.

چهار تکنیک تقویت تنفس
۱- تنفس دیافراگمی (شکمی): دیافراگم پرده‎یی است بین ریه و معده، هرچه تنفس از قسمت پایین‎تر بدن باشد مثل آن است که چلۀ یک کمان را بیشتر کشیده‎ایم و بُرد صدا افزایش مییابد. برای تنفس دیافراگمی یک شیوه این است که دراز کشیده، زانو به سمت بالا خم کرده و کف پاها روی زمین قرار گیرد. در این حالت تنفس می‎گیریم. با تمرین تنفس دیافراگمی حجم ریه افزایش مییابد و مشکل رفع می‎گردد.
۲- شمارش پلکانی اعداد با صدای بلند در بازدم: در این تمرین ابتدا با بینی نفسِ عمیقی می‎کشیم، سپس در بازدم با صدای بلند می‎شماریم. برای بار اول نفس می‎گیریم سپس با صدای بلند در بازدم می‎شماریم: یک. برای بار دوم نفس می‎گیریم و در بازدم می‎شماریم: ۱، ۲ . برای بار سوم نفس می‎گیریم و در بازدم می‎شماریم: ۱، ۲، ۳ . و این چرخه را ادامه می‎دهیم تا نفس‎های ما عمیق‎تر و حجم ریۀ ما افزایش یابد. حداقل شمارش تا عدد ۱۲است. در این تمرین چند نکته وجود دارد: اول این‌که سعی نکنید از همان روز اول مثلاً تا ۵۰ بشماریم بلکه باید به مرور زمان این اتفاق بیفتد. دوم این‌که در بازدم همۀ هوای تنفس‌شده را تخلیه کنیم و سوم این‌که شمارش اعداد باید با صدای بلند صورت گیرد، تقریباً مثل داد زدن. این تمرین به بلندی صدا، رسا شدن صدا و افزایش حجم صدا خیلی کمک می‎کند. این تمرین را روزی سه تا چهار بار انجام دهید.