ایـن روزهـا در سـوریه چـه می‌گـذرد؟

گزارشگر:طارق ولی - ۲۱ دلو ۱۳۹۷

mandegarهشت سال جنگ ویرانی شهرها، نابودی زیربناها، قتل عام مردمان بی‌گناه، گرسنگی و آواره‌گی میلیون‌ها نفر از اتباع این کشور عرب خاورمیانه را در قبال داشته است.
اواخر سال ۲۰۱۵م با پیشروی و در نهایت، تصرف شهر‌های بزرگ و استراتژیک سوریه توسط مجاهدان سوری، پایه‌های رژیم مستبد بشار اسد بیش از هر زمانی دیگری متزلزل گشته بود. نیرو‌های مقاومت مردمی سوریه با تصرف قسمت‌های از درعا و غوطه شرقی در حومه‌های دمشق رژیم اسد را زیر فشار شدیدی قرار داده بودند و به نظر می‌رسید که سرنوشت بهتری از قذافی در انتظار اسد نخواهد بود؛ اما حمایت مثلثی متشکل از روسیه، ایران و حزب‌الله در آخر دقایق به حکومت اسد جان تازه بخشید. پرواز جنگنده‌های روسی و بمباران سنگین افزون بر مشارکت هزاران سرباز سپاه پاسداران و حزب‌الله در خط مقدم جبهه در حمایت از نیرو‌های وفادار به اسد، خطوط دفاعی انقلابی‌ها را درهم شکست. سر انجام، اسد و متحدانش با عقب زدن مخالفان یکی پس از دیگری شهر‌های استراتژیک و مهم سوریه را باز پس گرفتند. اسد و متحدانش خود را در یک قدمی خط پایان و تجلیل از پیروزی‌شان فکر می‌کنند. اسد حالا دارد به سراغ آخرین پایگاه‌های مخالفان خود می‌رود. اکنون و پس از سال‌ها جنگ و درگیری آرامش بر فضای سوریه حاکم شده است. دیگر از فرود آمدن خمپاره‌ها، بم‌های بشکه‌یی حاوی مواد شیمیایی، قتل عام مردم و تهدید حملۀ نظامی امریکا بر سوریه خبری نیست. هزاران آوارۀ سوری به هدف آغاز یک زنده‌گی تازه از کشورهای همسایه‌شان مانند ترکیه، اردن و لبنان در حال بازگشت به سوریه هستند. آمریکایی‌ها پس از به قدرت رسیدن ترامپ استراتژی گذشتۀ شان را که بر تغییر رژیم در سوریه و کنار رفتن اسد استوار بود، کنار گذاشته اند. از موقف‌گیری‌های اخیر مقام‌های امریکایی به وضوح مشاهده می‌شود که کاخ سفید بر تشکیل یک دولت وحدت ملی که رژیم اسد و مخالفانش به گونۀ مشترک در آن سهم داشته باشند، رازی به نظر می‌رسد. موضوعی که چندان محتمل نیست. حالا که اسد به کمک متحدانش یعنی ایران، روسیه و حزب‌الله توانسته جنگ داخلی هشت‌ساله را مهار کرده و حاکمیت دوبارۀ خود را بر ۷۵ درصد خاک سوریه برقرار کند. کشور‌های عرب حاشیه خلیج فارس به رهبری سعودی‌ها که از مخالفان اسد حمایت مالی و تسلیحاتی می‌کردند، به این نتیجه رسیده‌اند که گزینۀ نظامی جهت تغییر رژیم کارساز نیست. ریاض و متحدانش در تلاش اند تا با استفاده از هویت مشترک عربی، اسد را بهسوی خودشان بکشانند. چند هفته پیش اسد در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها گفته است که او به هویت عربی‌اش افتخار می‌کند. حالا کشور‌های عرب حوزۀ خلیج فارس به رهبری ریاض برای جلوگیری از کاهش دادن نفوذ ایران در سوریه و کشانیدن اسد بهسوی هویت عربی جز گزینۀ دیپلوماسی و دراز کردن دست دوستی بهسوی اسد، دیگر انتخابی ندارند. در همین جهت، کشور‌های متحد عربستان در تلاش اند تا روابط‌شان را با دمشق دوباره احیا کنند. چند روز پیش امارات متحدۀ عربی نزدیکترین متحد ریاض از بازگشایی سفارت این کشور در دمشق خبر داد و بحرین دیگر متحد عربستان هم اعلام کرد که تلاش دارد تا چند روز آینده فعالیت سفارتش را در دمشق از سر‌گیرد.
سعودی‌ها با فرستادن عمرالبشیر رییس‌جمهور سودان به دمشق از اسد خواسته‌اند تا به هویت عربی‌اش افتخار کرده و نفوذ ایران را در سوریه کاهش دهد. خواستی که اگر مورد قبول اسد قرار گیرد. میلیارد‌ها دالر پول نفت عربستان را روانۀ سوریه خواهد کرد. اسد خود می‌داند که ریاض در طول هشت‌سال جنگ و با حمایت مالی و تسلیحاتی از مخالفان حکومت او همواره در تلاش بوده تا حکومتی بر وفق مراد خود را در سوریه ایجاد کند. بنابراین، با قبول دست دوستی عربستان ریسک نخواهد کرد؛ چرا که عربستان مانند عقرب زهر آلودی است که هر زمان فرصت پیدا کند به فرق اسد زهر کشنده تزریق خواهد کرد. شاید آرامشی که این روز‌ها بر فضای سوریه حاکم است نمایانگر پیروزی‌های اسد و شکست مخالفان او باشد؛ اما پیروزی کامل برای رژیم اسد و شکست قطعی مخالفان او نخواهد بود. سوریه تا رسیدن به آرامش کامل و صلح سراسری مسیر درازی در پیش‌رو دارد. همین چند روز پیش وزارت دفاع امریکا در یک گزارش اعلام کرد که در حال حاضر بیشتر از صدهزار فرد مسلح در سوریه حضور دارند. ۸۵درصد این رقم درشت از جمله مخالفان اسد هستند. افرادی که می‌توانند جنگ را به همان شدت گذشته دوباره بر گردانند. شاید امریکا با تصمیم خروج نیروهایش از شمال سوریه و قطع حمایت از یگان‌های کُرد مسلح سوریه به حضورش در سوریه پایان دهد. تا آخر در جهت تغییر رژیم در سوریه خواهد کوشید. اسد با کنار گذاشتن رویکرد گذشتۀ خود در قبال مخالفان سیاسی و راه‌اندازی آشتی ملی و با سهیم ساختن گروه‌های مخالف مسلح می‌تواند اقتدار سیاسی خود را تا اندازۀ زیادی تحکیم بخشد و بقای حکومت خود را تا سال‌های زیادی تضمین کند.
اسد باشد و یا برود اما دیگر آن سوریۀ پیش از جنگ که از اقتصاد شگوفا و رونق اقتصادی خوبی برخوردار بود دیگر وجود نخواهد داشت. حضور پُررنگ ایران سال‌های زیادی در سوریه ادامه پیدا خواهد کرد. اسراییل به دلیل پایگاه‌سازی‌های ایران در سوریه به هدف حمله به اسراییل حملاتی را در داخل خاک سوریه به اهداف ایرانی انجام خواهد داد. حملاتی که در حال حاضر هم از سوی اسراییل در داخل خاک سوریه هر از گاهی انجام می‌شود.
اگر تهدید گروه‌های مسلح مخالف اسد از میان برود؛ اما خطر داعش، جبهۀ نصرت و بعضی دیگر از گروه‌های تندرو مخالف اسد تا سال‌های زیادی باقی خواهد ماند.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.