احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
- ۲۲ دلو ۱۳۹۷
بعد از آنکه آقای غنی در ننگرهار گفت که آماده است برای طالبان در کابل و برخی شهرهای دیگر دفتر سیاسی بدهد و امنیتِ آنان را تأمین کند، یک گامِ دیگر نیز در مسیرِ گفتوگو با طالبان برداشته شد. اگرچه هنوز معلوم نیست که چه چیزی قرار است اتفاق بیفتد، اما امکانِ هر اتفـاقی متصور است؛ از همینرو جدیشدنِ بحث آمدآمدِ طالبان تا چند ماه دیگر، ترسها و هراسهای زیادی را بر دلهای مردم افغانستان مستولی کرده است.
یکی از ترسهای موجود اینکه: با وارد شدن طالبان به قدرت دولتی، دستاوردهای موجود و به عبارتی تمامِ فضای مُدرنی که افغانستان را شامل جهان ساخته است، دیگرگون شود و این کشور با رویکردهای کهنهیی عرض اندام کند که در آن حداقلترین امکاناتِ زیستِ مُدرن هم به رسمیت شناخته نشده باشد. این نگرانیها در رسانههای و شبکههای اجتماعی بهشدت اوج گرفته است.
این ترس و هراس از آنجا ناشی میشود که طالبان و ایالات متحدۀ امریکا، روی یک میز بهخاطر معامله در افغانستان نشستهاند و آنچه تا کنون به رسانهها درز کرده، بیرون از این دو حالت نیست: نخست اینکه تلاشهای صلح نتیجه نداده و این روند ناکام شده و وضعیتِ موجود ادامه مییابد. حالتِ دوم اینکه مذاکرات به نتیجه میرسد و طالبان برگردانده میشوند. اما صورتِ دوم اگر قرار باشد تحقق یابد، آنگونه که طالبان مدعی آن اند؛ نیروهای خارجی به صورتِ عام و امریکاییها به صورتِ خاص کشور را ترک میکنند، زمامِ ادارۀ جدید به طالبان واگذار میشود و افغانستانِ دیگری در دلِ آسـیا تبارز خواهد کرد که ما در آن یک بازگشتِ بسیار تند به گذشته را تجربه خواهیم نمود و این شرایط زندهگی را برای مردم افغانستان بهویژه جوانان دشوار میسازد.
مسلماً طالبان بر بنیاد ماهیت و خاصیتِ خشنی که دارند، نمیتوانند متفاوت شوند و مردمانِ آزادۀ کشور هم نمیتوانند خودشان را با معیارهایِ آنان وفق دهند؛ اما ممکن است زیر تأثیر ترس و ناچاری، بهسختی با وضعیت کنار بیایند. در چنین صورتی و زمانی که امریکاییها عزم خروج از افغانستان کنند، دموکراسییی را که با خود آورده بودند نیز همراه با ادواتِ نظامی با خود پس میبرند. این دموکراسی از آن جهت دوباره به خاستگاهش برگرداندنی هست که طالبان با آن در ستیزند و آن را کالای تحمیلیِ غرب میدانند و میگویند امریکا در صورتیکه بیرون شود، باید این کالا را نیز با خود ببرد!
در کنار آن، حکومت در هفده سالِ گذشته بهخصوص در ده سال اخیر، بار بار دموکراسی را دور زده و به آن پشت کرده است. اگرچه مقامات دولتِ افغانستان و حتا مقاماتِ امریکایی میگویند که ارزشهای مدرن در افغانستان در روند مذاکرات لحاظ خواهند شد، اما چشماندازی که به آیندۀ با طالبان داریم، نشان میدهد که امریکا با آن گروه بر سرِ میزِ معامله نشسته و فقط از طالبان میخواهد که به این کشور اجازه بدهد که یک نوع نظارتِ امنیتی بر حکومتِ آنان داشته باشد تا منافعش بار دیگر در افغانستان صدمه نبیند. در چنین صورتی، اگر بخشهایی از نیروهای امریکایی در افغانستان در کنار طالبان باقی بمانند، بازهم دلیلی بر این نیست که دموکراسی نیمبندِ موجود حفظ خواهد شد. زیرا کشورهایی هستند که در آن نیروی امریکایی هست اما دموکراسی در آنجا نیست و افغانستان نیز میتواند شامل همین کشورها شود.
از جانب دیگر، اگر امریکاییها دغدغۀ حفظ دموکراسی در افغانستان را میداشتند، هرگز راهِ گفتوگو و مذاکرۀ مستقیم را با طالبان باز نمیکردند. حالا که این راه باز شده است، به فرض نتیجه دادن مذاکرات، دموکراسی با طالبان در یک میز جمع نخواهد شد ولی امریکا و طالبان به توافقهایی میرسند که در آن منافعِ هر دو طرف در نظر گرفته شود.
Comments are closed.