مذاکرات در حال پیشرفت است، اما آیا افغانستانی‌ها [طالبان و دولت افغانستان] باهم گفت‌وگو می‌کنند؟
آخرین دور گفت‌وگوهای میان طالبان و امریکا در ۱۲ ماه مارچ بدون کدام پیشرفت به پایان رسید. پس از دو هفتۀ مذاکره در قطر، مقامات امریکایی گفتند که آنان برای رسیدن به یک توافق در مورد خروج قوت‌های امریکایی و قطع روابط طالبان با گروه‌های تروریستی نزدیک شده‌‌اند. اما تا چه زمانی این گفت‌وگو‌ها در نبود دولت افغانستان پیش‌ می‌رود؟ آیا دست‌آوردهای افغانستان پس از سال ۲۰۰۱ به خطر مواجه است و بازیگران منطقه‌یی در مورد این مذاکرات چه فکر می‌کنند؟ جوهان والیش از انستیتوت صلح امریکا به این مسألۀ پرداخته است.

مذاکرات از کجا شروع شد؟
هردو طرف، امریکا و طالبان باور دارند که در روند مذاکر اخیر به پیشرفت‌های خوبی دست یافته‌اند. این مذاکرات روی دو موضوع بیشتر تمرکز کرده است: تقویم زمان‌بندی برای خروج قوت‌های امریکایی از افغانستان و قطع روابط طالبان با گروه‌های تروریستی و استفاده نشدن خاک این کشور توسط آنان. زلمی‌خلیل‌زاد، نمایندۀ ویژۀ امریکا برای صلح افغانستان گفته است که در هر دو مورد به توافق نزدیک شده‌اند، در حالی که هیچ ‌چیزی از این دور بیرون نشده است.
امریکا روی دو موقف مهم دیگر نیز تأکید دارد: آتش‌بس و آغاز گفت‌وگوهای «میان‌شهروندی» برای ایجاد راه‌حل سیاسی؛ به گفتۀ خلیل‌زاد، تا زمانی که روی همه موضوعات توافق صورت نگیرد، روی چیزی توافق نشده است. روی این چهار موضوع می‌شود به یک توافق رسید و نیروهای امریکایی تا زمانی نهایی شدن آن بیرون نمی‌شوند.
گفت‌وگوی میان شهروندی برای افغانستان مهم از هر دو موضوع است که تاهنوز آغاز نشده است. این موضوع در پایان هفته نزدیک‌تر شده بود. در حالی که غنی و شماری دیگر سیاسیون روی ترکیب هیأت گفت‌وگوکنندۀ صلح توافق کردند. نشانۀ بخش از تلاش‌های خلیل‌زاد که هفتۀ پیش از کابل دیدار کرد، اما غنی ممکن روی این توافق کند که گفت‌وگوها به رهبری دولت باشد.

چرا امریکا – طالبان در گفت‌وگوها دولت افغانستان را دور زدند؟
طالبان پیش از رسیدن به یک توافق روشن روی خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، مذاکره با مقامات افغانستان را رد کرده‌اند. در حالی که اولین هدف امریکا گفت‌وگو و توافق با شهروندان افغانستان است. پس از سال‌ها امتناع طالبان از این موضوع، امریکا‌ گفته است که این شانس در گفت‌وگوهای امریکا – طالبان وجود دارد، در غیر صورت مذاکرۀ صلح وجود ندارد.
مقامات امریکایی اصرار دارند که تا زمانی که گفت‌وگوهای میان طالبان و دولت افغانستان صورت نگیرد، هیچ خروجی در گفت‌وگوهای [امریکا – طالبان] وجود ندارد. پرسش مهم و کلیدی در دیپلماسی امریکا این است که چه‌ چیزی از این به دست می‌آید؟ یک قدم مهم و دوجانبه میان دولت افغانستان و طالبان و ایجاد تقویم دیدار رهبران افغانستان از قطر و آغاز یک گفت‌وگوی داخلی تقویت موضوعات قبلی؛ غنی برنامۀ دایر کردن جرگۀ مشورتی دارد که در آن روی تعین خط قرمز در گفت‌وگو با طالبان بحث می‌شود.
در چارچوب گفت‌وگوهای داخلی، معضل اصلی نقش حکومت است، غنی طبعاً تلاش می‌کند تا حکومت روند گفت‌وگوهای صلح را رهبری کند، گروه‌های مخالف سیاسی از حضور دولت استقبال می‌کنند، اما از کنترل دولت نه و طالبان حکومت را به رسمیت نمی‌شناسند.
همچنان مورد دیگری که روی تلاش‌های داخلی سایه افگنده است، آغاز فصل جنگ در افغانستان است. بهار و تابستان که به ‌شکل عمومی خشونت‌ها در این فصل‌ها بالا می‌‎رود. در شش ماه آینده نگرانی‌ها از افزایش حملات وجود دارد، به عنوان مثال حملات در کابل که سبب به چالش کشیدن فعالیت‌های سیاسی می‌شود. این نگرانی وجود دارد که اگر فصل جنگ شدید شود و یا امریکایی‌ها با توافق روی گفت‌وگوهای داخلی یا بدون توافق، خارج شوند، برای طالبان قوت بیشتر می‌دهد تا روند صلح را خنثا سازند.

آیا حقوق زنان و دیگر طرف‌ها پامال می‌شود؟
مذاکرات تا هنوز به این پرشس مواجه نشده است، گفت‌وگوهای طالبان و امریکا مستقیم روی موضوعات تروریسم و حضور نیروهای متمرکز بوده است. امریکا روی موضوعات سیاسی و اجتماعی افغانستان در اتاق مذاکره توجه نکرده است. این از هراس که در سراسر این کشور وجود دارد، جلوگیری نمی‌کند. امریکایی‌ها در تلاش یک راه‌حل هستند تا از این کشور پای خود را بیرون کنند یا رهبران افغانسان آن را انجام دهد. این هراس دلایل دارد، اگر گفت‌وگوهای بین‌شهروندی روی پرسش‌های مهم (حقوق زنان) دموکراسی تمرکز کند، امیدی وجود دراد.
اول، افغانستان تحت هر شرایط با حمایت بین‌المللی آزاد است، چیزی که طالبان هم می‌گویند و افغانستان مسیر دموکراسی، آزاد برای زنان که این چیزی مانند حمایت دونرهای امریکا و اروپا در این کشور نیست.
دوم، طالبان اکنون متفاوت از گذشته که در سال ۱۹۹۰ به عنوان یک رژیم بودند، ظاهر شوند تا به حقوق زنان، کار کردن زنان در بیرون از خانه احترام داشته باشند. سوم این که غنی و جامعۀ دموکرات افغانستان، حقوق زنان و دموکرارسی را در اولویت قرار دهند.
زلمی خلیل‌زاد در ماه فبروری در انستیتوت صلح امریکا گفت که ما به گفت‌وگو‌های خود باور داریم و با طالبان به صورت روشن در مورد آزادی، دموکراسی، حقوق بشر و حقوق زنان صحبت می‌کنیم. یک توافق صلح موفق تمام طرف‌ها در بر می‌گیرد و هیچ تضمین وجود ندارد که کی در کجا قرار می‌گیرد. این فکتورهای برای حمایت از افغانستان مهم است که حقوق زنان و دموکراسی در آن نقش داشته باشد.

بازیگران منطقه، پاکستان، چین، روسیه، ایران و سایر چه واکنشی دارند؟
برای سال‌های این کشورهای بحث کردند که آیا واشنگتن و کابل می‌توانند به صلح دست یابند.
این برای آنان روشن نبود که امریکا به تنهایی در جستجوی صلح است و یا به‌جای جستجو در تلاش ادامۀ شرایط است، در حالی که از خروج نابه‌هنگام امریکا هراس داشتند که ساحۀ امن[برای تررویسم] در پهلوی‌شان ایجاد نشود.
این نگرانی سبب شد تا ایران و روسیه روابط نزدیک با طالبان ایجاد کنند و چین پاکستان در این برخورد تحریک کند و در نتیجۀ تقسیم بازیگران منطقه بود.