احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
- ۲۳ ثور ۱۳۹۸
اسپرانتو چیزی شبیه به یک زبانِ ساختهشده و مصنوعی است. اما بسیار فراتر از یک زبان واقعیست و یک زبان بینالمللی محسوب میشود. علاوه بر این، زبانیست که با هدفی خاص و مثبت در ذهن ایجاد شده است.
خالق زبان اسپرانتو مردی به نام لودویک زامنهوف (Ludwik Zamenhof) بود. زامنهوف در سال ۱۸۵۹ در جامعۀ یهودی بیالیستوک لهستان متولد شد. بیالیستوک در آنزمان مخزنی بزرگ و حقیقی از زبانها و فرهنگهایی متنوع، از جمله Yiddish، روسی، بلاروسی و آلمانی و لهستانی بود که معمولاً توسط بخشهای گوناگون و متفرقۀ جامعه صحبت میشد. لودویکِ جوان با درک روشنی از اینکه چگونه زبانها میتوانند مردم را به یکدیگر متصل یا از هم جدا کنند، بزرگ شد. او تا بزرگسالی حداقل به ۹ زبان مُدرن و کلاسیک صحبت میکرد.
زامنهوف، به دلیل نوع تربیتش، معتقد بود که نیاز به کاهش موانع بین مردم و مللِ مختلف وجود دارد. از نظر او، یک سیستم جهانی و منفصل از دولت، که تا حدودی در راستای تفکر فدرالیسم ساخته شده، راهی برای توسعۀ بشریت در آینده است. یک گام مفید و ضروری به سمت دستیابی به این هدف، یک زبان جهـانی است. یکی از روشهای انجام این مهم این است که به جای جایگزین کردن زبان بیگانه با زبانهای محلی، تمامی زبانها را در یک سطح یکسان در نظر بگیریم؛ زبانی که همه بتوانند با آن حرف بزنند؛ زبانی بیطرف و متعلق به همه.
به این منظور، حتا قبل از اینکه او دبیرستان را در ورشو ترک کند، تلاش خود را برای ایجاد یک زبان جهانی انجام داد؛ زبانی که او آن را «پلی از کلمات» یا «زبان کمکی جهانی» مینامید.
چگونه زبان اسپرانتو ایجاد شد؟
زامنهوف بسیاری از کارهای توسعۀ زبان بینالمللی خود را تا قبل از فارغالتحصیلی از دانشگاه به پایان رساند. اما به علت فقدان بودجه و تفکر محدود در بهکارگیری آن، کارِ او به دلیل اینکه جوان بود بهطور جدی مورد توجه قرار نگرفت، و تا سال ۱۸۸۷ (با کمی کمک مالی از پدرزن آیندهاش) زبان بینالمللی او منتشر نشد. اسم کتابِ او «زبان بینالمللی زامنهوف» بود: مقدمه و کتاب کامل تحت نام مستعار «دکتر اسپرانتو» یا «دکتر امیدوار» منتشر شد. به خاطر انتخاب همین اسم بود که این کتاب کمکم بر سرِ زبانها افتاد و افرادی از گوشهوکنار دنیا شروع به صحبت کردن به آن کردند.
اسپرانتو به عنوان یک زبان بیطرف برای ترویج همکاری صلحآمیز میان تمام ملتها و مردم ایجاد شد. این زبان تنها یکی از چندین زبان ساختهشده یا مصنوعی طراحیشده برای رسیدن به این هدف است، اما قطعاً محبوبترین آنهاست.
الفبا و دستور زبان اسپرانتو
اسپرانتو یک زبان مصنوعی ساخته شده است. بنابراین متعلق به هیچ خانوادۀ زبانشناسی نیست. با این حال، اکثر واژهگان آن از زبانهای رومانی میآید. این باعث میشود که برای اکثر اروپاییها یادگیری آن نسبتاً آسان باشد.
در الفبای اسپرانتو پنج حرفِ صدادار و بیستوسه حرفِ بیصدا وجود دارد، و بسیاری از قوانین و قواعد گرامری آن که در زیر آمده است، ساده و منطقی هستند:
• اسپرانتو زبان آوایی استـ همۀ کلمات همانطور که هجی میشوند تلفظ میشوند؛
• اسمها دارای جنسیت نیستند و با “o-” پایان مییابند؛
• صفتها با “a-” پایان مییابند؛
• تنها حرف تعریف “la” است؛
• هیچ تعریف نامحدودی وجود ندارد (همچون حرف a یا کلمۀ one در زبان انگلیسی)؛
• افعال منظم هستند و تنها یک حالت برای نشان دادن زمان و یا حالت دارند.
اسپرانتیستها بهطور مداوم در حال گسترش واژهگان با توجه به تکنولوژی جدید و عبارات استفادهشدۀ مشترک توسط جامعۀ جهانی هستند. سیستم توسعۀ این زبان به نظر آزمایشی اما با منطق در حال گسترش است.
اسپرانتو توسط بسیاری از سخنرانانش نهتنها به عنوان یک ابزار مفید برای برقراری ارتباط، بلکه گامی به سوی تساویگرایی ایدهآل نیز دیده میشود. در حقیقت، همانطور که از نام مستعار اصلی زامنهوف گرفته شده، کلمۀ اسپرانتو به معنای «امید» یا «امیدوارکننده» است.
به هر حال، زمانی که دو نفر که در اصل زبانهای مادری مختلفی دارند تصمیم بگیرند که با هم صحبت کنند، معمولاً تنها یکی از آنها میتوانند زبانی را که در آن راحتتر هستند صحبت کنند. با اسپرانتو، زمین بازی در حال توسعه است و هر دو میتوانند بدون مشکل به این زبان صحبت کنند.
اسپرانتو یک جامعۀ قوی در سطح جهانی دارد و همهگی در سایت حضور دارند.Pasporta Servo یک شبکۀ جهانی که تا حدودی مانند Airbnb رایگان برای اسپرانتیستهاست. اگر شما علاقهمند به بازدید از کشوری خارجی هستید و نیاز به اقامت دارید، بهسادهگی میتوانید به این جامعه درخواست اقامت بدهید و اگر کسی در آن منطقه وجود داشته باشد، به شما برای چند روز به رایگان اقامت خواهد داد.
با وجود همۀ اینها که گفته شد، متأسفانه این زبان هنوز به استفادۀ گستردهیی دست نیافته و اهداف بسیار ارزشمندش تحقق نیافته است. جامعۀ اسپرانتو از چندصدهزار تا ۲ میلیون نفر در سراسر جهان تخمین زده میشود.
آیندۀ زبان اسپرانتو
اما تعداد متکلمانِ اسپرانتو در حال رشد و همینطور زبان نیز در حال توسعه است. آموزش این زبان در حال حاضر در برنامههای آموزشی مدرسههایی در چین، بلغارستان و مجارستان جای دارد. همچنین یک جنبش اسپرانتو نیز وجود دارد؛ سازمان مورد نظر برای گسترش بیشتر زبان است. همۀ اعضای جامعۀ جهانی اسپرانتو عضو این جنبش نیستند، اما تعداد زیادی از آنها فعالیت پایدار دارند.
در حال حاضر این زبان: جزو ۱۰۰ زبان برتر جهان از مجموع ۶۸۰۰ تا است؛ هفدهمین زبان پُراستفاده در ویکی پدیا و زبان اولِ بیش از ۲۰۰۰ نفر در سرتاسر دنیاست.
شاید به دلیل ارتباط این زبان و پیامش توسط خالق آن، افرادی که به زبان اسپرانتو صحبت میکنند، خود را کمی برتر از دیگران بدانند. اما در دنیای مدرن و جایی که سیاست و زبان باید از هم جدا شوند، پیغام متحدکنندۀ اسپرانتو میتواند گزینۀ خوبی برای شروع باشد.
منبع: فرید لینگو
faridlingo.ir/what-is-esperanto
Comments are closed.