احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:روحالله بهزاد - ۲۸ ثور ۱۳۹۸
افغانفیلم یکی از نهاهای دولتی و مهم افغانستان برای ساختن فیلم است. افغانفیلم سالهای درازیست که در عرصۀ سینما فعالیت دارد و در دهههای پیش توانست کارهای درخشانی بیرون دهد. اما پس از سقوط حکومت طالبان و ایجاد حکومت جدید در کشور، به نسبت بیتوجهی حکومت به امور فرهنگی به ویژه فیلمسازی، تولید فیلم در این نهاد به رکود مواجه شده است.
به گفتۀ سینماگران، حکومت پیشین استدلال میکرد که افغانستان سیستم بازار آزاد را پذیرفته است و به دلیل آنکه صنعت فیلمسازی یک صنعت «تجملی» و «فیشنی» است، حکومت نمیتواند بودجهیی را برای ساخت فیلم به این نهاد تخصیص دهد. حکومت حامد کرزی همچنان مدعی بود که افغانستان اولویتهای دیگری دارد و فیلم ساختن جز این اولویتها به شمار نمیرود.
اما با آنهم از آنجا که افغانفیلم یک دستگاه و نهاد دولتی بود، کارمندانی داشت/دارد و در چارچوب وزارت اطلاعات و فرهنگ به حیات خود تا کنون ادامه داده است.
پس از ایجاد حکومت وحدت ملی، تحولاتی در این نهاد به میان آمد. محمداشرف غنی، رییس حکومت وحدت ملی در اقدامی، تصمیم به انتقال آرشیف افغانفیلم به ارگ گرفت. به دنبال این، بیشتر از ۱۳۰ نویسنده، فیلمساز و هنرمند کشور با نوشتن یک نامۀ اعتراضی به رییس حکومت وحدت ملی، دستور او را «کودتا» خوانده و با آن مخالفت کردند، اما در نهایت آرشیف افغانفیلم به ارگ انتقال داده شد. در این میان، اما ساختمان افغانفیلم با تمام کارمندانش همچنان در بیسرنوشتی باقی گذاشته شدند و به ارگ راه نیافتند.
به دنبال اعتراض نویسندهگان، فیلمسازان و هنرپیشههای افغانستان، فدراسیون جهانی آرشیف فیلم، از نامه و تقاضای فیلمسازان افغانستان حمایت و نگرانی خود را در خصوص انتقال آرشیف افغانفیلم به ارگ ابراز کرد. مسوولان این فدراسیون در پاسخ به این نامه نوشتند: «به نمایندهگی از جامعۀ جهانی آرشیوفهای فیلم و فعالان فدراسیون بینالمللی آرشیفها، همبستهگی قاطع و نگرانی جدیام را در مورد وضعیت نگران کنندهیی که در نامۀ اعتراضیتان شرح داده اید، ابراز میکنیم».
پاسخ حکومت به این نامهنگاریها سکوت بود و انجام کاری که برنامه ریخته بودند.
چالشهای این تنها نهاد فیلم سازی دولتی در همین جا خلاصه نشد، به تازهگی طی مکتوب رسمی وزارت اطلاعات و فرهنگ، سی تن از کارمندان و سینماگران افغانفیلم «اضافه بست» شدند. در میان این سی تن، کارگردانان و هنرپیشههایی نیز حضور دارند که کارهای درخشانی برای سینمای افغانستان انجام داده و در حال حاضر نیز از ظرفیت و توانایی خوبی برای کارهای سینمایی برخوردار اند و میتوانند در آینده نیز در سینمای افغانستان تأثیر خوبی بگذارند.
شماری از کارمندان اضافه بست شدۀ افغانفیلم در صحبت روزنامۀ ماندگار میگویند که مسوولان وزارت اطلاعات و فرهنگ به آنان توهین کرده و دلیل اضافه بست شدن این سینماگران و کارگردانان را «به درد نخور بودن» شان عنوان کرده اند. آنان میگویند که مسوولان وزارت اطلاعات و فرهنگ آنان را «سیاهی لشکر» عنوان کرده و گفته اند: «شما هیچ کاری نمیکنید و باید سیاهی لشکر کم شود».
در سوی دیگر، سینماگران و هنرپیشههای افغانفیلم، نبود کار در این نهاد را میپذیرند، اما میگویند، حکومت بودجهیی برای تولید فیلم به این نهاد در نظر نگرفته است. به گفتۀ کارمندان افغانفیلم، آنان هر زمانی که طرحی برای ساختن فیلم پیشنهاد کرده اند، دلیل اساسی وزارت اطلاعات و فرهنگ، نبود بودجه برای ساخت فیلم بوده است.
کارگردانان و سینماگران اضافه بست شدۀ افغانفیلم به روزنامۀ ماندگار میگویند که حکومت در هماهنگی با وزارت اطلاعات و فرهنگ، تشکیلات تازهیی را برای افغانفیلم طراحی کرده که در آن، بست چند هنرپیشه و کارگردان خالی گذاشته شده است. پرسش این سینماگران این است که وقتی سینماگران «کارکشته و آبدیده» در ساختار افغانفیلم حضور دارند، چرا در تشکیلات جدید، بستهای هنرپشهها و کارگردانان خالی گذاشته شده است؟ چرا هنرپیشههای موفق و با تجربه جذب نمیشوند؟
آنان مدعی اند که رسم معمول در سراسر دنیا این است که هنرمند و هنرپیشه بازنشسته نمیشوند؛ بلکه هر قدر تجربۀ هنرپیشه و سینماگر بیشتر و پُربار میشود، تمایل حکومتها و دستگاههای صنعت هنری به استفاده از ظرفیتهای او هم بیشتر میشود. هنرپیشهها و کارگردانان اضافه بست شده اظهار میدارند که وزارت اطلاعات و فرهنگ همچنان به آنان «منت» گذاشته و گفته است که تا پایان سال مالی میتواند حقوق و امتیازات شان را دریافت کنند، اما پس از ختم سال مالی، دیگر به آنان نیازی نیست و بازنشسته اند!
واقعیت این است که حکومت جدید پس از طالبان بهویژه دورۀ حکومت وحدت ملی توجهی بسیار کم و ناقابلی به کارهای هنری، سینمایی و فرهنگی داشته است. چنین به نظر میرسد که صنعت سینما و هنر در قاموس حکومتهای افغانستان ارزش چندانی ندارد. در این هم تردیدی نیست که برای تولید فیلم نیاز به بودجه است و در صورت نبود بودجه، صنعت فیلمسازی رو به رکود میرود.
همزمان بااین، به تازهگی صحرا کریمی، از طریق رقابت آزاد رییس این نهاد برگزیده شده است. پیش از آن، افغانفیلم از سوی سرپرست اداره میشد. بانو کریمی پس گماشته شدنش در مصاحبه با آریانا نیوز گفته است که افغانفیلم بودجه برای تولید فیلم نداشته و نتوانسته از سینمای افغانستان نمایندهگی و دفاع کند.
بانو کریمی افزوده است که پیش از این برنامههای مشخصی در افغانفیلم وجود نداشته بناءً نقش این نهاد بیشتر تشریفاتی بوده تا اجرایی. تولید فیلم، مشخص کردن بودجه برای افغانفیلم و ایجا رابطۀ فیلم، فیلمساز و مخاطب را بانو کریمی از اولویتهای خود در ادارۀ افغانفیلم عنوان کرد. او گفت که از این پس باید روایتها و زندهگی مردم افغانستان از زبان فیلمسازان افغانستانی به تصویر کشیده شود نه از بان خارجیها.
نگرانی هنرپیشهها و سینماگران کشور بیشتر از سیاسی شدن افغانفیلم و سیاسی و قومی شدن برخورد حکومت در برابر سینماگران و صنعت هنر در کشور است. انتظارها به این است که حکومت بودجهیی برای صنعت فیلمسازی در کشور در نظر بگیرد و نیز از ظرفیتها و استعدادهای موجود در کشور در این راستا استفاده کند.
Comments are closed.