دیروز بیست‌وهفتمِ حوت برابر بار روزِ خبرنگار بود و چنین مناسبتی، مایۀ شادگویی و مبارک‌گویی‌هایِ خبرنگاران به همدیگر و دوستان‌شان به آن‌ها شد. این شادباش‌گویی‌ها در فضای مجازی و داوری‌هایِ نیکی که دربارۀ خبرنگاران صورت ‌گرفت، نشان ‌داد که مردم به حرفۀ خبرنگاری احترام قایل اند و کارِ خبرنگارانِ کشورشان را می‌ستایند.
اما این تجلیل و ستایش‌کردن‌ها درحالی صورت می‌گیرد که خبرنگارانِ ما در بدترین شرایطِ ممکن در افغانستان، به تهیۀ خبر و فعالیتِ رسانه‌یی می‌پردازند. بر بنیاد آمارهایی که نهادهای حامیِ رسانه‌ها بیرون داده‌اند، امسال بیشتر از سال‌های دیگر، خبرنگاران در افغانستان مورد خشونت قرار گرفته‌اند و حتا تعدادِ کشته‌شده‌گانِ آنان نسبت به سال گذشته، بیشتر ارزیابی شده است. همچنین در کنار ناامنی و خشونت، مشکلِ دسترسی به اطلاعات و اسناد در افغانستان نیز، کارِ خبرنگاری در کشور را به چالش کشیده و از کیفیتِ آن کاسته است. خبرنگاران به دلایل مختلفی، از دست یافتن به اطلاعاتِ درجه‌اول و رسمی باز می‌مانند. عدمِ همکاری نهادهای دولتی و خصوصی با خبرنگاران و فسادِ فربهی که در اکثرِ نهادها سعی بر کتمان حقایقِ دردسرساز دارد، عمده‌ترین دلیلِ محرومیتِ خبرنگاران از منابع و اطلاعاتِ اصیل شمرده می‌شود. یقیناً در چنین شرایطی، خبرنگاران چاره‌یی جز استفاده از دیگر گزینه‌های دریافتِ خبر و قناعت به منابعِ دست‌دوم و چندم ندارند. از سوی دیگر، در ولسوالی‌ها و روستاهای کشور نیز خبرنگاران با مشکلاتِ شدیدی مواجه‌اند و به‌جز در مراکزِ چند ولایتِ معدود، در سایر نقاط‌ خبرنگاران نمی‌توانند فعالیتِ چشم‌گیر و بی‌خطری داشته باشند. هنوز مردم در روستاهای کشور با مبحثِ رسانه و خبرنگار و اهمیتِ آن‌ آشنایی نیافته‌اند و حضور تروریستان و قاچاق‌بران و مسوولانِ محلیِ فاسد در این مناطق و درهم‌تنیده‌گیِ این عوامل با هم، عرصه را بر کارِ خبرنگاری تنگ ساخته است. در ولایات و ولسوالی‌های دوردست، اشخاص و گروه‌هایی وجود دارند که از رسانه‌ها عقده‌مند اند و این عقده را با آزارِ خبرنگاران تخلیه می‌کنند.
همچنین هنوز حکومت و قوه‌های قضاییه و مقننه، با نحوۀ تعاملِ احسن با خبرنگار و ضرورتِ حمایت از فعالیتِ ایمن و آزادانۀ آن‌ها آشنایی ندارند و گاهی اوقات، خبرنگاران بیشتر از یک مجرمِ متکرر مورد خشمِ دستگاه‌های دولتی قرار می‌گیرند. البته در کنار این‌ها، این موردِ مهم را نیز نباید فراموش کرد که امروزه با توجه به وضعیتِ بغرنجی که در کشور حاکم است، کسانِ زیادی خودشان را به نامِ خبرنگار جا زده‌اند و این شغلِ مهم و مقدس را با شایعه‌پراکنی و تفرقه‌اندازی، نازل و خدشه‌دار ساخته‌اند. امروزه در فضای مجازی افرادِ فراوانی حضور دارند که خود را خبرنگار معرفی می‌کنند و برخی نهادها نیز به آنان کارتِ عضویت و خبرنگاری توزیع کرده‌اند. حال آن‌که یک خبرنگارِ حرفه‌یی، باید مشخصاتِ مستند و پس‌منظرِ شفاف داشته باشد. این‌که هرکسی که در صفحۀ فیسبوکش خبر و یادداشتی بگذارد، «خبرنگار» به معنای واقعیِ کلمه شده نمی‌تواند. مسلماً یکی از مهم‌ترین عناصر برای کارِ رسانه‌یی، وثاقت و اعتمادِ دوطرفه میان خبررسان و مخاطب است. اما فیسبوک، به‌رغم برخورداری از برخی مولفه‌های رسانه‌یی، قادر به تأمین سالمِ این رابطه نیست و نخواهد بود.
همۀ این موارد در مجموع باعث تقلیل و تنزیلِ کارِ خبرنگاری و اوضاعِ معیشتیِ خبرنگاران در کشور شده‌اند. بنابراین به دولت پیشنهاد می‌کنیم که به‌جای تجلیل‌های صوری و یک‌روزه، برنامه و دستورالعملی جامع را برای دگرگونیِ مثبت در کارِ خبرنگاری و زنده‌گیِ خبرنگاران تدوین کند و با عنایت به حلِ مشکلاتِ فراوانِ فرارویِ خبرنگاران، به رابطه میان حکومت، رسانه‌ها و مردم چهره‌یی نو، سازنده و رو به تعالی بخشد. مسلماً رسانه‌ها و اصحابِ رسانه که خبرنگاران جزوِ اصلی آن اند، این پتانسیلِ عظیم را در خود نهفته دارند.