هزاران کودک مسلمان چینی در منطقه شین جیانگ در غرب چین، به هدف آنچه یک پژوهش جدید «کارزار سیستماتیک برای مهندسی اجتماعی و کشتار فرهنگی» خوانده، از والدین‌شان جدا می‌شوند. ‌
این گزارش به سرنوشت کودکانی اشاره دارد که هم پدر و هم مادران‌شان توسط دولت ربوده و به «مراکز باز آموزی» اجباری فرستاده شده‌اند.
سازمان ملل متحد می‌گوید از بهار ۲۰۱۷ و بالاگرفتن این سیاست، چین بیش از یک میلیون اقلیت مسلمانِ عمدتاً اویغور را بازداشت کرده است. دسترسی هیأت‌های مستقل و بین‌المللی به این بازداشتگاه‌ها محدود به تورهای از پیش تنظیم و به دقت طراحی شده رسمی بوده است.
دکتر آدرین زِنز، پژوهشگر آلمانی، در مقاله‌یی در نشریه «پُلیتیکال ریسک» شواهدی ارایه می‌دهد مبنی بر این‌که از همان ابتدای کارزار«بازآموزی» اویغورها، مقامات چین طرح‌هایی برای اعزام و اسکان موثر کودکانی که توسط دولت یتیم شده بودند به آموزشگاه‌های شبانه روزی حفاظت شده، داشته‌اند. اسناد مبهم اما موجود رسمی نشان می‌دهد که مقامات منطقۀ شین جیانگ از پیش این خطر را از میان برداشتند که کودکانی که هر دو والدین خود را به اردوگاه‌های اجباری از دست داده‌اند، انگیزه‌یی برای دشمنی با دولت پیدا نکنند.
دولت در دستورالعمل‌هایی، به آموزشگاه‌ها فرمان داد روی «آموزش افکار» کودکان اویغور تمرکز کنند – ادبیاتی شبیه به آنچه دولت در توجیه بازداشت بزرگ‌سالان بکار برده است. به آموزشگاه‌ها دستور داده شد برنامه‌های «واکنش اضطراری» پیاده کنند که شامل نحوه رفتار با کودکان یتیم شده توسط دولت می‌شد. از جمله نکات این طرح، ارزیابی مرتب افکار و جلسات دو به دوی روان‌شناسی بود.
اطلاعات داده شده توسط دکتر زِنز نشان می‌دهد که نام‌نویسی کودکان پیش دبستانی در کودکستان‌های دولتی از سال ۲۰۱۷، از زیر حد متوسط ملی به بالاترین رقم در کشور رسیده است. حدود نود درصد شاگردان جدید از اقلیت‌های مسلمان هستند.
تصاویر ماهواره‌یی نشان می‌دهد چین از همان هنگام توسعه تسهیلاتی را که اکنون می‌دانیم برای بازداشت اویغورها استفاده می‌شود، آغاز کرد. مدارس شبانه روزی وابسته یا مستقل هم از همان زمان شروع به دریافت تسهیلات لازم برای توسعه چشم‌گیر خوابگاه‌های خود کردند.
اسناد عمومی دولت نشان می‌دهد که در این مدارس استفاده از زبان سنتی اویغور ممنوع است. مقامات چینی با غرور می‌گویند کودکان «مهارت‌های‌شان را در زبان چینی توسعه داده» و در مجموع، رفتار بهتری دارند و بیشتر رعایت بهداشت شخصی را می‌کنند، تا تصویری منفی از اقلیت‌های مسلمان در میان اکثریت جامعه «هان» (سلسله‌یی که از سال ۲۰۶ پیش از میلاد مسیح تا ۲۲۰ سال پس از میلاد بر چین حکومت کرد. کنفسیوس فیلسوف معروف در این دوره می‌زیست) بدهند.
دکتر زِنز می‌گوید چین «آموزش و خدمات اجتماعی را به سلاح نظامی» تبدیل کرده تا کودکان اقلیت‌ها را از ریشه‌های‌شان جدا کند. به گفته او، «مدارس شبانه روزی زمینه‌یی ایده آل برای مهندسی پایدار جوامع اقلیت است.»
این گزارش نتیجه‌گیری می‌کند که «به احتمال قوی، افزایش جدایی نسل‌ها از یکدیگر، یک راهبرد عمدی و کارزار سیستماتیک دولت برای مهندسی اجتماعی و کشتار فرهنگی در شین جیانگ است.»
کارزارهای تبلیغاتی برای افکارعمومی، از فواید این جدایی گفته و ادعا می‌کند که کودکان «جدا مانده» از والدینی که هردو «نیاز به آموزش» دارند، «با خوشحالی تحت توجهات محبت آمیز حزب و دولت رشد می‌کنند.»
اما به‌رغم اینها همه، و شواهد دکتر زِنز، دولت چین وجود کودکان اقلیت (اویغور) را که توسط دولت یتیم شده‌اند، انکار می‌کند.
شو ژیشیانگ، یک مقام بلندپایه اداره تبلیغات منطقه شین جیانگ، به شبکه بی.بی.سی گفت این صحت ندارد که دولت باید از تعداد کثیر کودکانی که در نتیجه سیاست‌هایش در این ایالت بی سرپرست مانده‌اند، نگه‌داری کند.
او گفت: «اگر تمام اعضای خانواده‌یی برای آموزش اعزام شده‌اند، به معنای آن است که آن خانواده باید مشکلات عمیقی داشته باشند و من هرگز به چنین موردی بر نخورده‌ام.»
سرمقالۀ نشریه انگلیسی زبان حزب کمونیست، «گلوبال تایمز»، ضمن تکذیب هرگونه تلاش برای از میان بردن فرهنگ اویغور یا بازداشت یک میلیون اقلیت مسلمان، گفته است مراکز شین جیانگ تنها به منظور «خفه کردن اقدامات تروریستی در نطفه» وجود دارند.
این مقاله می‌افزاید: «به‌رغم تلاش‌های چین برای گفتن واقعیت وقایع در شین جیانگ، برخی رسانه‌های غربی و سیاست‌مداران اصرار به انتشار اخبار جعلی دارند.»
گفت‌وگو با کودکان یا والدین‌شان در چین امری تقریباً محال است. یک تیم آژانس خبری آسوشیتدپرس که از «کودکستان محبت» در شهر «هوتان» فیلم‌برداری کرد، بلافاصله توسط پولیس مسلح محاصره و به آنها دستور داده شد شواهدی را که از آن فیلم‌برداری کرده‌اند، پاک کنند.
اما برخی والدین اویغور در تبعید در رویدادی که در استانبول، ترکیه، که این اقلیت با آن رشته‌های تاریخی دارد، برگزار شده بود، صحبت کردند. پدرها و مادرها گفتند به تصور آنها کودکان‌شان در چین به «یک پرورشگاه» یا «اردوگاه آموزش کودکان» برده شده‌اند.
یک مادر که عکس دختر سه ساله‌اش را در دست می‌فشرد گفت: «نمی‌دانم چه کسی از آنها نگه‌داری می‌کند. هیچ تماسی وجود ندارد.»